🔹تواضع در برابر معلم ▫️«وضع» در ریشه به معنای سقوط و برزمین افتادن است. این معنا در کلمه «تواضع»، معنای ذلت و افتادگی را رقم زده است. ▫️حداقل معنای تواضع، تنها بروز رفتاری فروتنی است. اما معنای حداکثری آن، تواضع قلبی است که بروز بیرونی دارد. قدر متیقین ادله، مرتبه حداقلی آن است. 🔹ادله 🔸آیه 66 سوره کهف «قالَ لَهُ مُوسى‏ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلى‏ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدا» حضرت موسی با تواضع با معلم خویش برخورد کرد که دلالت بر استحباب دارد. 🔸مرسله‌ای از پیامبر؟صل؟ تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ وَ تَعَلَّمُوا لِلْعِلْمِ السَّكِينَةَ وَ الْوَقَارَ وَ تَوَاضَعُوا لِمَنْ‏ تَعَلَّمُونَ‏ مِنْهُ‏. منية المريد في أدب المفيد و المستفيد، ص243 🔸 مرسله‌ای منسوب به امیرمؤمنان مَن‏ عَلّمني‏ حَرفاً، فقد صَيَّرني‏ عبداً. اين كلام را برخی کتب متأخر به امیرمؤمنان؟ع؟ منسوب کرده‌اند؛ همچون كشف الخفاء و جامع السعادات. اما سند ندارد. 🔸 روایت منسوب به امام رضا؟ع؟ تَوَاضَعْ‏ مَعَ الْعُلَمَاءِ وَ أَهْلِ الدِّين‏. الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا ؟ع؟، ص401 هرچند دلایلی برای اثبات انتساب کتاب فقه الرضا؟ع؟ به حضرت آورده شده است؛ اما آنها پذیرفته نیست؛ 🔸 مرسله‌ای از امیرمؤمنان؟ع؟ [باب مواعظ أمير المؤمنين؟ ع؟ و خطبه أيضا و حكمه‏] قَالَ ؟ع؟‏ «مَنْ‏ تَوَاضَعَ‏ لِلْمُتَعَلِّمِينَ‏ وَ ذَلَ‏ لِلْعُلَمَاءِ سَادَ بِعِلْمِه‏». بحار الأنوار، ج‏75 ؛ ص6. این روایات ضعیف هستند و توضیح دهنده آیه می‌توانند باشند و تنها می‌توان به مفهوم کلی آنها استناد کرد، نه جزئیات آنها. تواضع، یقینا در مقابل عالم دینی و معلم دینی است. برپایه انصراف علم و عالم در روایات به علم دینی. 🔹@feqahat