#یادداشت_سیاسی_اعتقادی 📌 اربعین و نظام اخلاقی اسلامی و لیبرالیسم(4) #مهدی_جبرائیلی‌تبریزی 2️⃣ سودگرایی و لذت‌گرایی ➖فردیت لیبرالیسم مبتنی بر دو پایه سود و لذت است. هابز و جان لاک این دو عنصر را مطرح می‌کنند. البته قبل از هابز «هالی فاکس» سودخواهی شخصی را در عرصه اقتصاد مطرح می‌کند. ▫️به نظر می‌رسد این دو اصل، مبتنی بر آراء زیگموند فروید و ماکیاولی هستند که اساس اندیشه سیاسی و فلسفه سیاسی غرب را تشکیل می‌دهند. بنابراین سودگرایی یکی از مقومات عقلانیت لیبرالی است. بر اساس این آموزه، سود و زیان تعیین کننده درستی و نادرستی رفتارها، قوانین و سیاست گذاری‌ها هستند. سود می‌تواند تفاسیر و قرائت‌های متنوعی به خود بگیرد. لیبرالیسم با نگاه کاملاً این جهانی و مادی به این مسئله می‌نگرد. 🔘 بنتام می‌گوید: «در این باب، به نازک‌اندیشی و متافیزیک نیازی نداریم. لازم نیست به آثار افلاطون یا ارسطو مراجعه و استناد کنیم. لذت و الم همان چیزهایی هستند که هرکس احساسشان می‌کند(کاپلستون، تاریخ فلسفه از بنتام تا راسل، ص 21). لاک نیز پیش از بنتام با محوریت‌بخشی به سود و زیان، همین معنای نازل بنتام را تأیید کرده بود. او تصریح کرده بود: «امور در رابطه با لذت یا الم، خیر یا شرند. ما چیزی را خیر می‌نامیم که می‌تواند لذت به بار آورد یا میزان آن را افزایش دهد، یا از الم بکاهد... و برعکس، چیزی را شر می‌نامیم که می‌تواند الم به بارآورد، یا لذت را در زندگی ما کاهش دهد».(لاک، جستاری در فهم بشر، فصل 20). ▪️هیوم نیز آشکارا تفسیری فایده‌باورانه از اخلاق ارائه داده است. به نظر او، فایده تنها منشأ عدالت است(کاپلستون، همان، ص 19). عدل بر پایه مصلحت شخصی یا حس فایده بنیاد یافته است.(کاپلستون، تاریخ فلسفه از هابز تا هیوم، ص 351). بر اساس این برداشت از سود و زیان، رفتار درست و عقلانی رفتاری است که مولد لذاید نفسانی از نوع مادی¬اش باشد. اگرعملی به نتایجی از این دست ختم نشود، عقل لیبرالی به ترک آن حکم می‌کند. جان استوارت میل فیلسوف تأثیرگذار دیگری است که با نگاشتن کتاب فایده‌گرایی، اخلاق سودگرایانه را در مکتب لیبرال تقویت کرده است: «شالوده اخلاقیات... از این قرار است که اعمال انسان تا آنجا درست و شایسته است که در جهت افزایش خوشی باشد، و آنجا ناشایسته و نادرست است که در جهت کاهش خوشی باشد. مراد از خوشی، لذت و فقدان رنج است و مراد از ناخوشی، درد و فقدان لذت است. (کاپلستون، تاریخ فلسفه از بنتام تا راسل، ص 44). #اربعین1402 #لیبرالیسم ⛱با حقیق هـمـراه باشـیـد @haqiq_center