🔘
#نقد
🔴 تطبیق نادرست مناسک کلیسایی بر مناسک شیعی
✍
احمد اولیایی در نقد یادداشت مهراب صادقنیا نوشت:
🔹اخیرا یادداشتی از دکتر صادقنیا خواندم که دغدغه اخلاق را در مناسک نیمه شعبان جستجو می کرد. از شور و حرارت نیمه شعبان امسال و هیاهوی تلویزیون در تقویت این شور گفته و تفاوت نیمه شعبان های دهه شصت با الان را در احساس عمیق و طبیعی آن موقع تبیین کرده بود. نهایتا ایشان این پرسش را مطرح کرد که آیا این همه افزایش شور و جمعیت منجر به تقویت اخلاقیات مشارکت کنندگان می شود؟!
🔸در مواجهه با این یادداشت چند نکته به ذهن میرسد؛
✔️ یک. بخشی از آن یادداشت می خواهد بگوید (ظاهراً به صورت منفی) که تلویزیون نقش بسزایی در افزایش مشارکت مردم در نیمه شعبان امسال داشته است. پاسخ این است که رسانه ملی به این هیاهویی که ایجاد کرده افتخار هم می کند. اساسا رسانه ملی باید مسئول بسیج عمومی مردم در جهت مشارکت های ملی و مذهبی باشد. این، به هیچ وجه نقصی بر تلویزیون نیست.
✔️ دو. گویی یادداشت دکتر صادقنیا، تمام مناسک نیمه شعبان را با یک سوال، تقلیل می دهد. آن هم سوالی که اساسا پرسش بجایی ازین مراسم نیست. این پرسش انتقادی که «نیمه شعبان چقدر اخلاقیات را ارتقاء می بخشد؟» تداعی می کند که یگانه مسئول ارتقای اخلاقیات در جامعه، جشن هایی مانند نیمه شعبان هستند! اگر هم جشن نیمه شعبان مجبور باشد به این پرسش پاسخ دهد، شاید پرسش آخر می بود. اینکه « نیمه شعبان چقدر نشاط اجتماعی ایجاد می کند؟»، «جشن نیمه شعبان چقدر انسجام اجتماعی ایجاد می کند؟»، «این جشن چه مقدار تقویت احساس مذهبی دارد؟»، «این دو سه روز جشن عمومی چه مقدار فضای امید ایجاد می کند؟» و مانند اینها می تواند پرسش های سودمندتری از جشن نیمه شعبان باشد. پرسش هایی که پاسخ هایش عموما بله و مطلوب است. پرسش یادداشت دکتر صادقنیا، آن سوال تکراری شبهه گونه ایام محرم را تداعی می کند؛ که آیا مثلا بهتر نیست هزینه ایستگاه صلواتی و نذری را به فقرا بدهیم؟! پرسشی که ناشی از عدم شناخت کافی مناسک شیعی ست.
✔️ سه. استدلال به پژوهش پوزیتیویستی رابین گیل (Robin Gill) نوعی مقایسه نابجاست. چرا که روح مناسک شیعی که اتصال آن به عالم بالا حقیقی ست هنگامی که خود را در فعل جمعی مناسکی شیعیان نمایان می کند، اشتراک آیینی خاصی در میان مشارکت کنندگان ایجاد می شود و کمی با کنش کلیسایی متفاوت است. ضمن اینکه در روششناسی رابین گین، فقدان مؤلفههای دیگر در عدم تأثیر مشارکت کلیسایی در اخلاق آشکار است.
✔️ چهار. اساسا چرا در اوج احساس نشاط از یک فعل ملی که اتفاقا ریشه در مذهب هم دارد، تحلیل گر اجتماعی ما به نکات ابهام احتمالی آن فعل می اندیشد و از آن پرسش می کند؟! این، شاید ناشی از فقدان چاشنی «امید» در تحلیلها باشد.
متن یادداشت دکتر صادق نیا را می توانید در این صفحه بخوانید
https://eitaa.com/yaddashtkhani/351
#نویسندگان_حوزوی
@HOWZAVIAN
@Fekrat_Net