💠 همزمان با ایام ماه مبارک رمضان ✍ سلسله یادداشت های حجت‌الاسلام دکتر #محمدجواد_رودگر عضو هیأت علمی گروه عرفان و معنویت پژوهشگاه؛ 🔻 بخش پنجم حال که دانستیم انسان معدن گنج های پنهان و استعدادهای گوناگون برای شکوفایی است تا انسان بالقوه به انسان بالفعل در ابعاد وجودی مختلف تبدیل شود، این را نیز بدانیم و بیابیم که فعلیت بخشی به استعدادها برای دست یابی به کمال امکانی جز در پرتو "شدن" و به تعبیر قرآنی"صیرورت" حاصل شدنی نیست و "شدن" نیز فرع بر "استعداد شناسی" است که به یقین "مزاج شناسی" اعم از مزاج جسمانی و روحانی بویژه مزاج روحانی در این خصوص نقش بنیادینی خواهد داشت، زیرا حالات آدمیان و طی مقامات معنوی و منازل سلوکی انسانها با هم متفاوت و متعدد است و انسان وجود امتدادی در پهنه هستی دارد. 💠 به تعبیر علامه حسن زاده آملی:" انسان موجودی ممتدّی به امتداد نظام هستی است مرتبت مادی آن به نام بدن ، مبدأ تكون او در تحت تدبیر متفرد به جبروت است"هُوَ الَّذِي يُصَوِّرُكُمْ فِي الأَرْحَامِ كَيْفَ يشاء" و به هر اندازه ارکان مزاج بایسته تر و اعتدال مزاج شایسته تر و اندام آدمی موزون و آراسته تر و تندرستی آن دل خواسته تر بود قابلی قوی تر و شریف تر برای به فعلیت رسیدن کمال انسانی وی بود؛ 🔸 چه این که بدن انسان و جميع قوا از طبع تا عقل وی وسائل پیشرفت و تور شکار اویند و انسان با حفظ وصف عنوانی انسان شکار او علوم معارف و درک حقائق است، نگاهداشت حدّ این آلت شکار و وسیله ی نیل به کمال به نعمت بود دانش پزشکی و وجود دانشمند پزشک است"(طب و طبیب،ص۱۴) 🔻 از این روست که مقوله مزاج و اعتدال مزاج در تعالی و فراروی انسان در همه ساحات وجودی از اهمیت خاصی برخوردار است و بدین جهت است که سخن در باب اهمیت اعتدال مزاج همین بس که برخی بر این عقیده اند که اهمیت کار انبیا در اظهار معجزات، به تصرف در مزاجِ اشیا و به اعتدال رساندن مزاج آ نها در آنِ واحد بوده است که در صورتِ عادی، چنین به اعتدال رسیدنی محتاج زمان زیادی خواهد بود که البته تصرفات و کرامات عارفان و کمّلان نیز از همین قبیل است(غزالی، ۱۴۱۶ق، ص۳۴۸). 🔴 همچنین اختلاف مزاج موجب اختلاف احوال سالکان طریقِ حق می شود و در عین حال که طریق حق واحد است- فی الجمله - دوری و نزدیکی به اعتدال مزاج موجب اختلاف در وجوه این طریق واحد شده است(ابن عربی، ۱۳۶۷ق، ص۲). 🔹 بدین روی، بحث از اعتدال مزاج در مباحث عرفانی و سلوکی، دارای اهمیت زیادی است. اعتدال مزاج نه تنها در مباحث عرفانی و سلوکی مطرح است، بلکه در مباحث اخلاقی و تخلق به صفات حسنه نیز نقش محوری ایفا می کند(نراقی، ۱۳۷۷، ج۱، ص ۵۳). 🔸 انسان کامل به عنوان پیش گام در مراحل عالی سلوک و به عنوان اسوه در فضایل اخلاقی در میان خلایق، باید از بیشترین درجه اعتدالِ در مزاج برخوردار باشد. و به تعبیر علامه حسن زاده آملی:" در كتب و رسائل ارباب سير و سلوك مثل تحفة الملوك سيد بحر العلوم و غيرها سنوح احوالى از خودشان در اثناء سير و سلوك خبر مى‏دهند مثلا در همين تحفه فرمايد: و از جمله آثار بصدا آمدن قلب است و در مبادى آوازى مانند آواز كبوتر و قمرى از او ظاهر شود و بعد از آن صدائى چون انداختن مهره در طاس كه در آن پيچد مسموع شود- الخ و همچنين ديگران حكاياتى از خود دارند. ▫️ غرضم اين است كه آگاهى بدين گونه احوال رهزنت نشود كه بايد بهمان كيفيت براى تو هم پيش آيد. چه اين كه براى هر شخص بوفق اقتضاى استعداد و تركيب مزاج و قابليت او در اثناى سير و سلوك وارداتى روى مى‏آورد همانطور كه چهره‏ها و لهجه‏ها مختلف‏اند استعدادها نيز مختلف‏اند و مطابق اختلاف استعداد واردات قلبى نيز گوناگون‏اند، پس اگر پشت به اين ده و رو به شهر آورده‏اى اين نكته حلقه گوشت باد و فراموشت مباد".( حسن‌زاده آملی، هزار و یک نکته، نکته ۸۸۰). 🤲 والحمدلله رب العالمین #یادداشت #ماه_رمضان 🆔 @iictchannel