⭕️ قاعده سوم و چهارم: جبران ضعف روایت به سبب شواهد و متابعات 🔹 گاه حدیثی به تنهایی دارای وجه ضعف است و نمی توان از جهت راویان آن را پذیرفت، اما آن حدیث دارای شواهد و متابعات فراوانی است که وجود آنها ضعف آن روایت را جبران کرده و آن حدیث را معتبر و قابل پذیرش می کند. ▪️حدیث متابع چیست؟ متابع به حدیثی گفته می شود که از جهت لفظ و ساختار همانند روایت مورد نظر باشد اما از طرق دیگری یعنی با راویان دیگری نقل شده است. ▪️حدیث شاهد چیست؟ شاهد به روایاتی گفته می شود که لفظ و ساختار روایت قبلی را ندارد، اما از جهت معنا همانند آن است. 🔹 وجود متابعات و شواهد یکی از مواردی است که به عنوان یک قاعده رجالی پذیرفته شده است و صاحبان صحاح از آن فراوان بهره گرفته اند. مثلا ترمذی بر اساس شواهد روایی به اثبات برخی روایات ضعیف پرداخته است و یا ذهبی از همین شیوه در «میزان الاعتدال» برای اثبات صحت حدیث بهره گرفته است. همین شیوه در کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم هم بکار رفته است. وقتی ابوزرعه به مسلم اعتراض کرده که چرا از بعضی از ضعفاء حدیث نقل کرده، وی با پذیرش این مساله در پاسخ گفته است: این روایت از طرق دیگری که موثق است نقل شده است و دیگر اینکه دارای متابعات و شواهد است که سبب می شود ضعف آن جبران شود. 🔹 ابن صدیق الغماری از همین روش برای اعتبار ابالصلت هروی در حدیث مدینه العلم که مورد مناقشه هست استفاده کرده و گفت است: بر فرض که نتوانیم موثق بودن این راوی را اثبات کنیم، اما وجود احادیث متعدد مشابه این حدیث که با همین لفظ آمده و یا از جهت محتوا و مضمون مشابه آن است، این ضعف را جبران کرده و آن را حدیث معتبر و قابل قبولی کرده است. برخی از کسانی که همانند روایت ابالصلت را روایت کرده اند عبارتند از: محمد بن جعفر فیدی، محمد فقیه، مجاهد، سلمه، رازی، رجاء بن سلمه و دیگران. 🔹 بنابراین طبق قاعده پذیرفته شده نزد عالمان رجالی، اگر روایتی متابع و شاهد داشته باشد، هر چند راویان آن ضعیف باشد، آن ضعف جبران شده و آن روایت معتبر و قابل پذیرش است. 🔍 این بحث ادامه دارد ... #مباحث_امامت 📙 برگرفته از درس خارج امامت، مباحث مربوط به حدیث مدینه العلم، حضرت استاد ربانی گلپایگانی @kharejkalam