*•═•••◈﷽◈•••═•* #آموزشی #تفسیر_تخصصی #جلسه_هفتادوچهارم «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا وَلَا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا؛ هان ای کسانی که ایمان آورده اید این براى شما حلال نيست كه بزور از شوهر رفتن زن ميت جلوگيرى كنيد، تا بميرد، و شما ارث او را بخوريد، و در مضيقه شان بگذاريد تا چيزى از مهريه اى كه از شما گرفته اند به شما برگردانند، مگر آنكه عمل شنيع روشنى مرتكب شده باشند، كه در اين صورت تضييق جايز است، و با زنان بطور شايسته معاشرت كنيد، و اگر از آنان بدتان مى آيد بايد بدانيد كه ممكن است شما از چيزى بدتان بيايد كه خدا خير بسيار را در آن نهاده است»(نساء، ۱۹). ✅ موضوع: موارد ارث از منظر علامه جوادی آملی 3⃣ بنا بر نظر علامه جوادی آملی «ارث» در عبارت «لَا يَحِلُّ لَكُمْ أَنْ تَرِثُوا النِّسَاءَ كَرْهًا» شامل چه مواردی می شود؟ ✍ استاد علامه طباطبایی کلمه «كَرها» را منحصر در قيد «توضيحی» يا «احترازی» و براساس هر دو معنا ارث برده شدن «حق نکاح» زنان را باطل دانسته اند، 👈 حال آنكه از نظر علامه جوادی آملی چنين حصری عقلی برای اين قيد نيست. قيد «كَرها» قيد غالبی و بدين معناست كه زنان غالباً كراهت دارند كه متعلق ارث قرار گيرند البته كراهت زنان در اين باره شرط نيست و راضی باشند يا نباشند ارث نكاح مطلقاً ممنوع است ؛ نه اينكه قيد مزبور قيد توضيحی يا تحديدی و احترازی محض بوده و آيه در مقام خصوص ردّ ارث بردن از اموال زنان به اكراه و اجبار و فشار باشد. 🔸 اطلاق آيه ممكن است هر دو قسم را شامل شود؛ يعنی هم ارث بردن خود زن به لحاظ حق نكاح وی ـ نه اصل وجود او مانند كنيز ـ را تحريم كرده است و هم حبس زن (طلاق ندادن وی) را برای بهره‌مندی از ميراث وی بعد از مرگ او. ✅ موضوع: محورهای آیه 4⃣ بنا بر نظر علامه جوادی آملی مضمون آیه ۱۹ حول چه محورهایی قرار دارد؟ ✍ آيه مورد بحث سه بخش عمده دارد: ◀️ ۱. حكم وضعی و تكليفی به ارث بردن زنان: 👈 در جاهليت اگر مردی می‌مرد، وارثان او همسرش را اگر مادر وارث نبود به ارث می‌بردند؛ ولی خداوند مؤمنان را از اين سنّت جاهلی نهی كرد. محور اصلی بحث در اين بخش، حكم وضعی (عدم حلّيت ارث بری زنان) است و به تبع آن، حرمت تكليفی تصرّف در آن‌هاست. از ظاهر اين بخش برمی‌آيد كه مراد از «النِّساء» زنان در برابر مردان اند نه شوهران، چون اين حكم متوجّه غيرشوهران است. ◀️ ۲. حكمی تكليفی و وضعی درباره حقوق مالی زنان: 👈 به شوهران خطاب می‌فرمايد كه زنانتان را در فشار و سختی قرارندهيد تا مهريه يا نفقه‌ای كه به آنان داده‌ايد، پس بگيريد، مگر آنكه آنان به گناه بزرگی در مسائل زناشويی ـ همانند نشوز ـ مبتلا شوند كه سبب جوازِ گرفتن بخشی از مهريه يا نفقه است. از ظاهر اين بخش برمی‌آيد كه زنان در برابر شوهران مراد است نه مطلق زنان كه بيان كننده حكم تكليفی و در پی آن حكم وضعی است. ◀️ ۳. حكمی اخلاقی، اجتماعی و حقوقی درباره خانواده: 👈 به مردان مؤمن خطاب می‌فرمايد كه با زنان معاشرت نيكو يعنی عقل و نقل (كاشف از شرع) پسند داشته باشيد، پس اگر از جنس زن كراهت داريد، آن را تحمّل كنيد، زيرا شايد چيزی را كه شما از آن بدتان می‌آيد، خداوند در آن كوثر (خير كثير) نهاده باشد. در اين بخش، مطلق زنان مراد است؛ نه خصوص زنان شوهردار؛ و حكم اخلاقی و اجتماعی و حقوقی خانواده را بيان می‌كند. ┄┄┄┅••✻••┅┄┄┄ برگرفته از بیانات استاد ارجمند حسینی آل مرتضی در کلاس تفسیر تخصصی طرح مشکات(تفسیر سوره نساء بر مبنای تفاسیر المیزان، تسنیم و مجمع البیان به همراه شرح دقیق و گسترده اصطلاحات) 📌توجه : هرگونه نشر یا کپی‌برداری از تمام یا بخشی از پیام بدون ذکر نام کانال، اشکال شرعی دارد. موسسه نورالیقین مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی @moassese_nooralyaghin