*•═•••◈﷽◈•••═•*
#آموزشی
#تفسیر_تخصصی
#جلسه_دوازدهم
✅
موضوع: برهان
⬅️ برهان تنها قیاسی است که نتیجه آن یقینی و ملاک رسیدن به واقع است.
◀️ برهان، أخص از دلیل است و چون حقیقت برهان، تکیه بر معلومات بدیهی و روشن برای کشف و نتیجه گیری مجهولات نظری است، در حل مشکلات فکری و معضلات اعتقادی راه گشا میباشد.
◀️
برهان در منطق قرآن با توجه به موارد استعمال آن، مطلق چیزهای روشن و واضحی است که حقانیت امری را به طور یقین ثابت میکند و جای هیچ تردیدی باقی نمیگذارد.
👈 قرآن نه تنها خود برهان است و به پیامبر فرمان میدهد تا در راس شیوه تبلیغی خود از برهان استفاده کند، بلکه از مدعیان دیگر نیز برهان میطلبد. و پس از آن که خود از راه نشانهها و آیات روشن براهینی محکم بر حقانیت و استحقاق و لزوم پرستش خدای یکتا اقامه میکند از پیامبر(ص) میخواهد تا به مشرکان بگوید اگر شما نیز راست میگویید برهان خود را بیاورید؛
«أَ إِلهٌ مَعَ اللّهِ قُلْ هاتُوا بُرْهانَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ صادِقينَ».
👈 منطق برهانطلبی اسلام از محتوای قوی و غنی آن حکایت میکند؛ زیرا سعی دارد تا با مخالفان خود نیز برخوردی منطقی داشته باشد و بدین سبب به انواع خرافات اجازه ورود به مذهب را نمیدهد. چون مذهبی که از عقل و استدلال تهی شود هیچ دلیلی بر حقانیت آن نیست.
┄┄┄┅••✻••┅┄┄┄
⬅️
انواع برهان
✍ در هر قیاسی اساس کار
حد وسط است زیرا حد وسط است که
اکبر و اصغر را به هم پیوند میدهد و حصول نتیجه را ممکن می سازد.
◀️ بر این اساس برهان به دو قسم تقسیم می شود:
الف) برهان لمّی
ب) برهان إنّی
✍ براهین اثبات وجود خدا را میتوان از جهتی به دو دسته تقسیم نمود، یک دسته از براهین، مخلوقات را واسطۀ استدلال قرار میدهند و با کمک مخلوقات به خداوند میرسند، ولی در دسته دیگر از براهین، مخلوقات واسطۀ اثبات وجود خدا نیستند، بلکه از خود حقیقت هستی و مفهوم هستی به خدا میرسند.
🔸 براهین دسته اول را «
إنّـی»(براهینی که از معلول به علت رهنمون می شوند) و براهین دسته دوم را «
لمّـی»(براهینی که از خود علت به علت رهنمون می شوند) خواندهاند.
┄┄┄┅••✻••┅┄┄┄
الف) برهان لمّی:
✍ برهانی است که در آن از وجود علت به معلول پی ببرند. چنانکه با شناخت خداوند از طریق صفات او به خلقت مخلوقات او پی میبریم.
مثال)
صغری: این آهن حرارتش بالا رفته است
کبری: هر آهنی که حرارتش بالا رود حجم آن افزایش مییابد.
نتیجه: پس این آهن حجمش افزایش یافته است.
┄┄┄┅••✻••┅┄┄┄
ب) برهان إنّی:
✍ برهانی است که در آن از وجود معلول به وجود علت پی ببرند. چنانکه از مخلوقات و پدیده های عالم به خالقیت خداوند پی میبریم.
مثال)
صغری: این آهن حجمش افزایش پیدا کرده است.
کبری: هر آهنی که حجمش افزایش یابد حرارتش بالا رفته است.
نتیجه: پس این آهن حرارتش بالا رفته است.
◀️ برهان لمّی یقین آور است؛ زیرا حقیقت وجود، خود علت هرچیزی است بنابراین از علت دیگری برای اثبات آن استفاده نمیشود. به عبارت دیگروجود بی نیاز از اثبات است وخود او همه چیز را به اثبات میرساند.
┄┄┄┅••✻••┅┄┄┄
برگرفته از بیانات استاد ارجمند حسینی آل مرتضی در کلاس تفسیر تخصصی طرح مشکات(تفسیر سوره نساء بر مبنای تفاسیر المیزان، تسنیم و مجمع البیان به همراه شرح دقیق و گسترده اصطلاحات)
📌توجه : هرگونه نشر یا کپیبرداری از تمام یا بخشی از پیام بدون ذکر نام کانال، اشکال شرعی دارد.
موسسه نورالیقین
مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی
@moassese_nooralyaghin