📌 آیا ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین(ع) همچنان باقیست؟ ج۲/ قسمت اول 🔘 غرور به حقانیت، یکی از مشکلات جامعۀ دینی 🔘 رد پای حسادت در تحلیل‌های سیاسی استاد #علیرضا_پناهیان در برنامۀ سحرگاهی شبکۀ سه: ما وقتی می‌خواهیم ریشه‌های مظلومیت امیرالمؤمنین علی(ع) را عمیقاً درک کنیم، باید به بستر تولد دین، یعنی جامعۀ قریش که پیامبر اکرم(ص) در آن مبعوث شد نگاه کنیم. اگر این جامعه را خیلی خراب بدانیم، کما اینکه مستشرقین برای پایین آوردن جایگاه پیامبر اکرم(ص) این کار را می‌کنند که جامعۀ قریش را دارای هیچ فضیلتی نمی‌دانند، در واقع گفته‌ایم که پیامبر(ص) در هدایت آن جامعه هنر نکرده‌اند، و هر فرد دیگری هم در آن درماندگی وارد می‌شد، با کمی فهم و شعور، منجی آنها می‌شد. برخی از ایرادها در مورد عرب جاهلی و اعراب بادیه‌نشین بوده است ولی کسانی که در مکه بودند، نوعاً افراد برجسته‌ای بودند. این افراد مشکلی در ایمان نداشتند ولی تحریفی در شیوۀ دینداری‌شان وجود داشت. این افراد در ایمان‌ به خانۀ کعبه و صاحب خانۀ کعبه مشکلی نداشتند که اتفاقاً همین افزایش ایمان، موجب افزایش غرورشان هم شده بود؛ یعنی غرور به حقانیت. من عبارت غرور به حقانیت را برای اولین بار در کتاب «شذرات المعارف» مرحوم آیت الله شاه‌آبادی، استاد عرفان حضرت امام(ره) دیدم. معنای غرور به حقانیت این است که ما وقتی که می‌بینیم بر حق هستیم یک غروری پیدا می‌کنیم. این غرور در میان قریش بالا بود. قریش نان ایمانش را می‌خورد، نان خانۀ کعبه را می‌خورد و در شرایطی که همه مردم دور خانۀ کعبه طواف می‌کنند و پول و مقام قریش تأمین می‌شد، ناگهان فرزند ابوطالب در آنجا به دنیا آمد در حالی که فرزند هیچ کدام از قریش در خانۀ کعبه به دنیا نیامده بود و همین مطلب، عامل حسادت و کینه طولانی و تاریخی نسبت به جناب ابوطالب و امیرالمؤمنین(ع) شد. پس یک حسادتی بین مؤمنان هست و وقتی یک جامعۀ ایمانی تشکیل می‌شود، این حسادت‌ها هم شکل می‌گیرد. امام صادق(ع) می‌فرماید حسادت دو جور است؛ حسادت از سر نادانی، و حسادت از روی فتنه‌گری(الْحَسَدُ حَسَدَانِ حَسَدُ فِتْنَةٍ وَ حَسَدُ غَفَلَةٍ....؛ تحف العقول ص371). حضرت در ادامه می‌فرماید حسادت از سر نادانی، حسادت ملائکه به خلقت حضرت آدم بود. بعد توضیح می‌دهند که وقتی خداوند متعال فرمود: «إنّی جاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً»(آیه 31 سوره بقره)، آنها گفتند که آیا کسی را خلق می‌کنی که خون می‌ریزد و فساد می‌کند؟ منظور ملائکه این بود که ما هستیم دیگر و هیچ گناهی هم نمی‌کنیم، چرا انسان را آفریدی؟ این حسادت از سر جهل است که تعبیر «لا تعلمون»، همین را دلالت می‌کند. حسادت بسیار ظریف و مرموز است. گاهی آدم یک تحلیل به زعم خودش عاقلانه، مصلحت‌جویانه و منصحانه ارائه می‌دهد ولی نمی‌داند که دارد حسادت می‌کند و می‌گوید من دارم دلسوزی می‌کنم. امام صادق(ع) در ادامه می‌فرماید حسادت از روی فتنه، حسادت ابلیس بود که مقابله کرد و در مقابل انسانها قرار گرفت. به داستان ابلیس و آدم و داستان قابیل و هابیل هم در صدر خلقت باید بیشتر توجه کرد چرا که هر دو داستان ریشه در حسادت داشت. آیا این دو داستان نمی‌خواهد به ما بگوید که این موضوع، موضوع اصلی در زندگی اجتماعی شما است؟ ما تا حسادت را درک نکرده‌ایم نباید وارد جامعه بشویم. ما تا حسادت را در خودمان پیدا نکرده‌ایم، نباید ادعای تهذیب نفس و تقوا بکنیم. 🚩 برنامۀ ماه من؛ شبکۀ سۀ سیما – سحر دوم ماه رمضان 📢صوت: @panahian_mp3 @Panahian_text