جامعه شناسی مردم
🔻 آیا انقلاب اسلامی پدیده ای مدرن است؟ بخش سوم: آغاز پهلوی دوم تا کودتای ۲۸ مرداد ✍ یحیی حمدی ▫️ویژگی شاخص پهلوی نسبت به قاجار و ماقبل آن روی کار آمدن با کودتا و توسط بیگانگان بود و تداوم آن نیز با نظر آنها بود. بنابراین رضاشاه توسط همان‌ها که آمده بود برکنار شد اما توانست با مشاوره فروغی؛ سلطنت را در خانواده اش حفظ کند و پسرش به سلطنت رسید. در این شرایط که کشور در اشغال متفقین بود و پهلوی دوم در نقش دستیار آنان و در ازای حفظ تسلطش بر قوای نظامی پیشنهاد مشارکت در اهداف جنگی آنان را مطرح کرد. او با اطلاع از تنفر مردم از مشی رضا شاه تلاش کرد متفاوت از پدرش رفتار کند و با لباس غیر نظامی در سوگند شاهی اش؛ سوگند یاد کرد که مطابق قانون اساسی مشروطه، نه حکومت که سلطنت کند. (ن.ک به آبراهامیان، ایران بین دو انقلاب) محمدرضا پهلوی از نظر شخصیتی نیز متفاوت از پدرش بود؛ شخصیت ضعیف او به همراه آشفتگی حاصل از جنگ جهانی دوم و اشغال ایران و تجربه تلخی که از استبداد رضاخانی باقی مانده بود؛ زمینه را برای بی عملی دولت و ایجاد نوعی فضای باز در جامعه فراهم آورد و آتش های زیر خاکستر فعال شد . فروپاشی ساختار سیاسی پرده از کشمکش ساختار اجتماعی ایران(بازتعریف هویت ایرانی و تقلیل آن با نادیده انگاشتن هویت اسلامی و هویت قومی) که با مشت آهنین رضاشاه سرکوب شده بودند کنار زد و گسست و بحران در برخی مناطق کشور از جمله آذربایجان و جنوب کشور را رقم زد... با اعاده حاکمیت دولت در همه مناطق کشور؛ پهلوی دوم در سال ۱۳۲۵ خود را تا حدودی تثبیت کرد. در این شرایط و متاثر از اشغال کشور و تحقیر ایران؛ جریانی (جبهه ملی) به وجود آمد که تا سالها بعد منشأ اثر در جامعه ایرانی بود جبهه ملی متشکل از دو جناح و بود و نقطه اشتراک آنها نفرت از بود که رهبری آن را دکتر محمد مصدق بر عهده داشت این جریان حاصل احساس تحقیر ملی بود که سالها ایرانیان از آن رنج می بردند. بدین ترتیب یک گفتمان جدیدی در ایران مقابل سلطنت شکل گرفت که را در منافع ملی و جستجو می کرد یعنی اینکه مفهوم استقلال وارد ادبیات اجتماعی ایران شد و اولین مصداق آن سرمایه ملی ایران بود که مطرح شد و این جبهه خواستار ملی کردن شرکت نفت و کوتاه شدن دست انگلیس از آن و مداخله در سیاست ملی و نقض حاکمیت ملی ایران شد. در شرایط ساختاری این چنین ( تضعیف قدرت شاه و اوج گیری گفتمان استقلال خواهی) مصدق به نخست وزیری رسید. سیاست موازنه منفی توسط مصدق به اجرا درآمد که در آن قرار بود به هیچ یک از قدرت های بزرگ باج داده نشود و در مقابل بیگانگان صورت گیرد. محمدرضا پهلوی با کینه ای که از مصدق دارد در کتاب ماموریت برای وطنم درباره او می گوید: «اطلاعات عمومی او بسیار ناچیز بود و این مسئله همیشه مرا به حیرت می انداخت، زیرا هر چند در خارج تحصیل کرده بود ؛ از سایر کشورهای جهان تقریبا هیچ اطلاعی نداشت و نقطه ضعف معلوماتی او مخصوصا در مسائل اقتصادی بود»! در مبارزه برای ملی کردن نفت، جریان مذهبی که بیشترین نفوذ را در جامعه ایران داشت وارد شد و همه مسلمانان را تشویق کرد تا با پیوستن به مبارزه ملی کردن صنعت نفت، علیه دشمنان اسلام و ایران بجنگند (ن ک به آبراهامیان ؛ ایران بین دو انقلاب)و در این میان فدائیان اسلام با از میان برداشتن رزم آرا نقش اساسی در هموار کردن مسیر ملی شدن نفت ایفا کردند. گر چه این دوره زیاد به طول نیانجامید و با تشتت در میان نیروهای استقلال خواه و نیز اشتباه مصدق و کاشانی ۲۸ مرداد رخ داد و دولت ملی مصدق سقوط کرد و دوباره همان روند پیشین احیا شد، اما تاثیری شگرف در تحولات آتی ایران داشت که مهمترین آن افزودن مفهوم به ادبیات اجتماعی ایران و (که آن را می توان به مقاومت در برابر بیگانگان تعبیر کرد) به ادبیات سیاست خارجی ایران بود. ادامه دارد... 📖جامعه شناسی مردم ✅ @Popular_Sociology
184 مشاهده