💢
ویراستاران تازهکار
ابوالفضل طریقهدار
مولف، عصبانی و خشمگین وارد اتاق شد. دفتری حدود چهار صد صفحه را روی میزم گذاشت و گفت: این، شاهکار یک ویراستار است، من با این همه خرابکاری چه کنم؟ کتاب درباره امام حسین(ع) بود. گفتم: من که این ویراستار را معرفی نکرده بودم. گفت: میدانم، آمدهام تا شما داوری کنید. این جمله را گفت و رفت و مرا با کتاب، تنها گذاشت.
مولف که رفت، کتاب را مطالعه کردم. آن زمان، تایپ رایانهای رواج نداشت و همه مولفان، دستنوشت خود را به ویراستار میدادند. خط مولف، زیبا بود و نثر روان و خوشخوانی داشت و میان سطرها هم فاصله بود. ویراستار، ویرایش صوری غلیظی را با قلم قرمز در سه زمینه انجام داده بود: املا، سجاوندی و پاورقی. ولی باور کنید که مصیبتی به باور آورده بود. من خون جوشان مولف را در میان صفحات این دفتر میدیدم که در لابهلای کلمهها پاشیده شده بود؛ برای نمونه، ویراستار شنیده بود که «ب/به» را باید جدا کرد، ولی استثناهای آن را نمیدانست، لذا بای زینت یا بای التزام را هم جدا کرده بود و مثلا فعل «بروم» را « به روم» و «بخوان» را « به خوان» کرده بود. از این قبیل کارها در آن کتاب، فراوان دیده میشد. کلمههایی مثل اینها و آنها را هم که بهدرستی، جدا کرده بود، مولف نمیپسندید و میگفت: من جدانویسی را نمیپسندم. از املا که بگذریم در نشانههای نقطهگذاری (سجاوندیها) هم خطاهای فاحشی داشت.
قسمت جالب این داستان را بشنوید که مولف، روز بعد آمد و نظرم را پرسید. گفتم: کتاب باید دوباره ویرایش شود و با این که من در معرفی ویراستار هیچ نقشی نداشتهام، حاضرم، رایگان آن را ویرایش کنم. پیرمرد و معلول بود و موقع راه رفتن پایش به زمین کشیده میشد. اما ذهنی پویا داشت و تحلیلهای جالبی از قیام امام حسین کرده بود. قبول نکرد، کتاب را برداشت و رفت.
حدود یک ماه دیگر برگشت، با صحنه عجیبی، روبهرو شدم: بیشتر کارهای ویراستار را با تیغ، حذف کرده بود! او میتوانست با خودکار، آنها را خط بزند، ولی چون به دستنوشت زیبای خود، علاقه داشت، با دقت و ظرافت، دست به دامن تیغ ژیلت زده بود. یک لحظه تصور کنید که این کار، چه وقت و حوصلهای میخواهد!
ویراستاران تازهکار باید بدانند که:
۱. آموزش فن ویراستاری را جدی بگیرند و پیوسته به مطالعات خود در این زمینه بیفزایند. ویراستاری فقط به یک یا دو دوره آموزش نیست، بلکه باید ابزارهای لازم را به دست آورد و همزمان با کار، تجربه اندوخت.
۲. کارهای سنگین و پرحجم را قبول نکنند.
۳. حدود بیست صفحه را که کار کردند به همکار قدیمیتر از خود نشان دهند و مشورت کنند.
۴. همان بیست صفحه را به مولف نشان دهند، اگر پسندید به همان سبک، ادامه دهند. شیوهنامه ویرایش صوری را به اطلاع مولف برسانند.
۵. توقع قیمت بالا نداشته باشند. برخی ویراستاران در همان کتاب اول و دوم، همان دستمزدی را میخواهند که ویراستاران باتجربهتر میگیرند. ویراستاری مثل هر شغل و حرفه دیگر، درجات دارد.
۱۴۰۲/۰۵/۳۱
#ویرایش
#کانون_نویسندگان_قم
تلگرام |
ایتا |
سایت