❇️ 💠وَ قالَ الشَّيْطانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاَّ أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَ ما أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ (۲۲/ابراهیم) 🌱‏و (چون كار كيفر و پاداش به اتمام رسد) شيطان (از روی ملامت به دوزخيان) گويد: همانا خداوند به شما وعده داد، وعده راست و من به شما وعده دادم، ولی با شما تخلّف كردم، من بر شما تسلّطی نداشتم، جز آن كه شما را دعوت كردم و شما (به ميل خود) استجابت كرديد. پس مرا ملامت و نكوهش نكنيد و خود را سرزنش كنيد. (در اين روز) نه من می‌توانم فريادرس شما باشم و نه شما فريادرس من. من از اين‌كه مرا پيش از اين شريك خدا قرار داده بوديد، بيزارم. قطعاً برای ستمگران عذاب دردناكی است. 🔹وعده‌های الهی، حقّ و مطابق با واقع است. «وَعْدَ الْحَقِّ» 🔹شيطان با وعده‌هايش انسان را فريب می‌دهد. «وَ وَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ» چنانكه در جای ديگر آمده: «يَعِدُهُمْ وَ يُمَنِّيهِمْ وَ ما يَعِدُهُمُ الشَّيْطانُ إِلَّا غُرُوراً» 🔹شيطان، انسان را مجبور نمی‌كند، بلكه وسوسه و دعوت می‌كند. «دَعَوْتُكُمْ» 🔹حتّی شيطان، انسان فاسد را سرزنش می‌كند. «لُومُوا أَنْفُسَكُمْ» 🔹ملامت يكی از دلايل آزادی و اختيار انسان است، «فَلا تَلُومُونِي وَ لُومُوا أَنْفُسَكُمْ» زيرا انسان مجبور، ملامت ندارد. 🔹گناه خود را به گردن شيطان نياندازيم. «فَلا تَلُومُونِي» 🔹در قيامت رابطه‌ها قطع می‌شود. «ما أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ» (رهبران باطل و پيروان آنان از يكديگر بيزاری می‌جويند. شيطان به پيروانش می‌گويد: «إِنِّي كَفَرْتُ بِما أَشْرَكْتُمُونِ» و پيروان گمراه نيز به رهبران خود می‌گويند: اگر برای ما فرصتی‌پيش آيد و به دنيا برگرديم ما نيز از شما بيزاری خواهيم جست. «لَوْ أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَما تَبَرَّؤُا مِنَّا» 🔹اطاعتِ غير خداوند شرك است. «أَشْرَكْتُمُونِ» 🔹استجابت دعوت‌های شيطانی، ظلم به خود و مكتب است. «إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ» 📚تفسیر نور ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan