❇️هيچ كس مجبور به پيروی وسوسه‌های نيست! وَ ما كانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلاَّ لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْها فِي شَكٍّ وَ رَبُّكَ عَلی‌ كُلِّ شَيْ‌ءٍ حَفِيظٌ (۲۱) ‏و ابليس هيچ گونه تسلّط و غلبه‌ای بر آنان (كه از او پيروی كردند) نداشت. ‏(كار او تنها وسوسه است) تا معلوم كنيم كسی را كه به آخرت ايمان دارد (و در برابر وسوسه‌های او مقاومت می‌كند) از كسی كه نسبت به آخرت در ترديد است، و پروردگارت بر همه چيز نگهبان است. نخست می‌گويد:" شيطان سلطه‌ای بر آنها نداشت" و كسی را به پيروی خود مجبور نمی‌كند" (وَ ما كانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ سُلْطانٍ‌). ‏اين ما هستيم كه اجازه ورود به او می‌دهيم و پروانه عبورش را از مرزهای كشور تن به درون قلبمان صادر می‌كنيم! اين همان است كه قرآن در جای ديگر از گفتار خود شيطان نقل می‌كند: وَ ما كانَ لِي عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي‌:" من سلطه‌ای بر شما نداشتم جز اينكه شما را دعوت كردم و شما هم دعوت مرا اجابت نموديد (ابراهيم- ۲۲). ‏ولی پيدا است بعد از اجابت دعوت او از ناحيه افراد بی ايمان و هواپرست او آرام نمی‌نشيند و پايه‌های سلطه خود را بر وجود آنان مستحكم می‌كند. ‏لذا در دنباله آيه می‌افزايد:" هدف از آزادی ابليس در وسوسه‌هايش اين بود، كه مؤمنان به آخرت از افراد بی ايمان و كسانی كه در شكند شناخته شوند" (إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْها فِي شَكٍ‌)۳. ‏بديهی است خداوند از ازل به همه چيز كه در اين جهان تا ابد واقع می‌شود آگاه است، بنا بر اين جمله" لِنَعْلَمَ‌" مفهومش اين نيست كه ما مؤمنان را به آخرت را از آنها كه در شك و ترديدند نمی‌شناسيم، بايد وسوسه‌های شيطان به ميان آيد تا شناخته شوند، بلكه منظور از اين جمله تحقق عينی علم خداوند است، چرا كه خداوند هرگز به علمش از باطن اشخاص و اعمال بالقوه آنها كسی را مجازات نمی‌كند، بلكه بايد ميدان امتحان فراهم گردد، وسوسه‌های شياطين و هوای نفس شروع شود تا هر كس آنچه در درون دارد با كمال آزادی اراده و اختيار بيرون ريزد، و علم خدا تحقق عينی يابد، زيرا تا در خارج عملی انجام نشود استحقاق ثواب و عقاب حاصل نمی‌شود. ‏به تعبير ديگر: تا آنچه بالقوه است فعليت نيابد تنها به حسن باطن يا سوء باطن، كسی را پاداش نمی‌دهند و مجازات نمی‌كنند. 📚تفسیر نمونه ༻🍃‌🌸🍃༺ 🆔@quranpuyan