نبض ملی همه ما کمابیش به پزشکانی مراجعه داشته ایم که لحظاتی پس از ورود، نسخه مان را هم نوشته اند و نفر بعد را صدا زده اند. پزشکانی را هم دیده ایم که برای تشخیص بیماری ابتدا آزمایش و سپس عکس و ام آر آی و ... را ضروری دانسته و پس از مشاهده همه موارد، تجویزی کرده اند. نتیجه هر دو رویکرد را هم دیده ایم، اعتمادمان به هر دو دسته هم نسبتا روشن است. کمتر کسی است که پزشک نوع دوم را بهتر نداند و نسخه خود را از او نحواهد. جامعه شبیه یک انسان است که حالات خوشی و ناخوشی دارد. گاه تب می کند و گاه سرخوش است. هر آدمی هم می تواند با دیدن چند نشانه در خصوص سلامت و بیماری او ادعایی کند. مثلا بگوید مردم در خیابان خوشحال بودند پس جامعه سالم است یا بگوید در مترو هیچ کس با کناری خود حرف نمی زد، پس جامعه افسرده است، یا درب تاکسی ها را محکم می کوبند پس مردم خشمگین اند. اینها گزاره های است که بارها شنیده ایم. تا زمانی که چنین گزاره های منجر به یک تصمیم نشود ایرادی ندارد اما اگر همین الگو، سازوکار برنامه ریزی در کشور باشد فاجعه ای تمام عیار است. فهم سلامت و بیماری یک جامعه نیازمند ابزارهای تشخیصی است تا پزشک جامعه (جامعه شناس) امکان فهم مسأله را داشته باشد. متاسفانه به دلایل گوناگون ازجمله بی توجهی به جامعه شناسی به عنوان یک علم که گاه با تعابیر چون علم غربی و ... طرد می شود یا مسایل اقتصادی و‌ گرانی انجام آزمایش های اجتماعی (پیمایش و ...) یا دلایل امنیتی و نگرانی از آثار امنیتی انتشار نتایج و... دسترسی نخبگان حتی جامعه شناسان به داده های علمی اطمینان بخش بسیار اندک و به مثابه یک رانت اطلاعاتی ارزشمند در انحصار جمعی محدود متصل به جایگاه های ویژه است. وضعیتی که شناخت درست جامعه را با چالش اساسی روبرو ساخته یک علم مفید را به یک دانش ناکارآمد که تشخیص ها و تحلیل هایش با حقیقت فاصله زیادی دارد بدل می سازد به حدی که به یک نادان این امکان را می دهد که با کنار هم نهادن چند فیلسوف و مردم شناس و اقتصاددان، جامعه شناسان را متهم به سوگیری یا سکوت کند. این روزها و با انتخابات ریاست جمهوری بازار انتشار نتایج نظرسنجی ها داغ است و میان برخی اطلاعات منتشر شده بعضا شکاف های عمیقی نیز وجود دارد. صرفنظر از برخی نظرسازی ها و گزارش های کاذب که در غیاب گزارش های شفاف موسسات معتبر و با هدف انحراف افکار عمومی جعل می شوند تا چند روز آینده انتخابات برگزار شده و نتایج نظرسنجی ها به بوته نقد همگانی سپرده و مراکز نامعتبر، سیه روی خواهند شد اما چه خوب است دستورالعملی برای حمایت و انتشار پیمایش های گوناگون موسساتی که نتایج گزارش هایشان به حقیقت نزدیکتر بوده فراهم شود تا فهم جامعه در آینده علمی تر و دقیقتر صورت پذیرد. اگر رییس جمهور آینده همین یک کار را هم سامان دهد من به سهم خود از او سپاسگزارم. به کانال گاه نوشت های خط سبز بپیوندید. https://eitaa.com/sabzkhat