🕌 اعتکاف در جهان اسلام
❇️ میلاد امیرالمؤمنین (ع) و ایام البیض در ایران با مراسم عبادی و معنوی اعتکاف مقارن است. گرچه اعتکاف به‌عنوان یک عبادت مهم اسلامی به زمان خاصی اختصاص ندارد، در روایات اسلامی و سنت نبوی بر اعتکاف دهه سوم ماه مبارک رمضان تأکید بسیار رفته است. از این رو، اعتکاف دهه پایانی اين ماه از اهمیت ویژه‌ای برای مسلمانان برخوردار است، و مسلمانان در بسیاری از کشورهای اسلامی فقط در این دهه اعتکاف می‌کنند.
🇵🇰 هرساله میلیون‌ها مسلمان پاکستانی در دهه سوم ماه مبارک رمضان در مساجد سراسر این کشور معتکف می‌شوند. مسجد شاه‌فیصل اسلام‌آباد ازجمله مساجدی است که هرسال جمع کثیری از معتکفان را در خود جای می‌دهد.
🇪🇬 برای آگاهی از میزان استقبال مسلمانان از مراسم معنوی اعتکاف در کشور مصر، کافی است به بیانیه رسمی وزارت اوقاف مصر در رمضان سال گذشته توجه کنیم. در این بیانیه از تدارک حدود ۶۲۰۰ مسجد در سطح کشور برای اعتکاف سخن رفته است.
🇦🇪 در سال گذشته مساجد فراوانی در کشور امارات متحده عربی آماده پذیرش معتکفان بودند. در این سال، شهر شارجه به‌تنهایی ۴۰ مسجد را برای اعتکاف و ٢۶۴ مسجد را برای تهجد تدارک دید.
🇹🇷 اما در ترکیه، مفتی شهر استانبول در سال۲۰۲۳ مجوز اعتکاف در ۲۳۲ مسجد این شهر را صادر کرد.
🔰 شایان توجه است که آنچه امروزه به‌عنوان اعتکاف ایام البیض ماه رجب در ایران مرسوم است، ریشه‌های تاریخی و دینی روشنی ندارد، و حتی انتساب قطعی این آیین به دوره صفویان محرز نیست. البته با توجه به اینکه یکی از ویژگی‌های مهم دوره صفویان، بهره‌گیری از نظرات عالمان بزرگ (بزرگانی چون محقق کرکی، شیخ بهایی و علامه مجلسی) در امور فرهنگی و دینی کشور بوده است، چنانچه بتوان به شیوه‌ای علمی ریشه‌های اعتکاف ماه رجب را به این دوره بازگرداند، گام بلندی در جهت اثبات اعتکاف به‌عنوان سیره علما برداشته شده است.
🔰 اعتکاف همچون سفرهای زیارتی (حج و عتبات و...) ظرفیتی کم‌نظیر برای فعالیت‌های تبلیغی و فرهنگی است. در این ایام فرصتی چندروزه برای فرد حاصل می‌آید تا از خلال همراهی و هم‌زیستی با مخاطبان، به آنان نزدیک شود، به گفت‌وگو با آنان بپردازد، از مشکلات اجتماعی، خانوادگی و اخلاقی آنان آگاه شود، و نهایتاً در صورت امکان، با رفتار خود مخاطبان را تحت تأثیر قرار دهد.
🔰 به هر روی، باید درنظر داشت که در بسیاری از کشورهای اسلامی اعتکاف ضوابط و قوانینی دارد که بعضاً به‌شکل سختگیرانه‌ای بر حسن اجرای آنها نظارت می‌شود، و چنین نیست که به‌راحتی بتوان در محافل اعتکاف به گفت‌وگو و نشر معارف پرداخت. درواقع شرایط اعتکاف در بسیاری از کشورها با شرایط اعتکاف در ایران (که متضمن جلسات متعدد سخنرانی و حلقه‌های آموزشی و معرفت‌افزایی است) کاملا متفاوت است.
💢 درادامه به قوانین اعتکاف در کشورهای مختلف می‌پردازیم:
🇪🇬 برخی قوانین اعتکاف که از سوی هیئت اوقاف مصر اعلام شده است:
۱. همه معتکفان باید به حرمت و قداست و پاکیزگی مسجد احترام بگذارند.
۲. هدف از اعتکاف احیای شب‌ها و روزهای ماه مبارک رمضان از خلال نماز، شب‌زنده‌داری، ذکر و دعا، قرائت قرآن و گوش سپردن به درس‌های علمی است.
۳. هرگونه تدریس و تبلیغ دینی منحصر است به امامان مساجد و دارندگان مجوز رسمی از اداره اوقاف.
۴. توزیع هرگونه کتاب، نشریه، مجله، بروشور و... در زمان اعتکاف ممنوع است.
۵. جهت رعایت حریم خصوصب، عکاسی از معتکفان و انتشار تصاویر آنان اکیداً ممنوع است.
۶. ازآنجاکه هدف اعتکاف خلوت‌گزینی برای طاعت و عبادت است، استفاده از تلفن تنها در صورت ضرورت اکید مجاز است.
🇸🇦 برخی از این ممنوعیت‌ها در عربستان سعودی نیز وجود دارد، ازجمله ممنوعیت وعظ و توزیع کتاب و نصب علائم دینی.
🕌 شرایط اعتکاف در مسجد نبوی هرساله از سوی نهاد مربوط تعیین می‌گردد و شرکت‌کنندگان باید به‌هنگام ثبت‌نام و تسلیم مدارک، تعهدات لازم را متقبل شوند.
❇️ توجه داشته باشید که در بسیاری از کشورها شرکت در اعتکاف چندان آسان نیست و یک مبلغ و پروتکل‌های خاص خود را دارد، لذا مبلغان دینی برای حضور در این مراسم باید تدابیر گوناگونی را بیندیشند. مثلا براساس قوانین اداره اوقاف مصر:
• علاقه‌مندان به اعتکاف باید نزد امام مسجد ثبت‌نام کنند.
• اولویت با نمازگزاران هر مسجد و اهالی محله‌های اطراف آن مسجد است.
• امام مسجد باید فضای مناسب برای خلوت‌گزینی معتکفان را درنظر بگیرد.
• همه ائمه جماعت باید با اداره‌های اوقاف مناطق خود هماهنگ باشند.
• هریک از بازرسان و مدیران ادارات باید امور اعتکاف (از ثبت‌نام تا پایان مراسم اعتکاف) را در حیطه صلاحیت خود پیگیری کند.
#افاده_تبلیغی
#اندیشکده_تبلیغ
👈 مؤسسه اطلس شیعه