🇮🇷 انقلاب اسلامی ایران و تبلیغ بین‌الملل (١)
🌍 آموزش زبان‌های خارجی و اعزام مبلغان دینی به خارج کشور از بدو تأسیس حوزه علمیه قم آغاز شد. از شیخ‌مرتضی حائری نقل شده است که شیخ‌عبدالکریم حائری (مؤسس حوزه علمیه قم) در روزگاری که فرانسوی زبان روز دنیا بود، شخصی را دعوت می‌کرد که به طلاب زبان فرانسوی آموزش دهد تا بتوانند از اسلام دفاع کنند. البته بنا به دلایلی که بعدها پیرامونش خواهیم نوشت، این جریان خیلی زود متوقف شد و تا دوره آیت‌الله بروجردی فعالیت جدی بین‌المللی در حوزه علمیه وجود نداشت.
🌍 در دوره آیت‌الله بروجردی، اعزام مبلغ به خارج از کشور به‌شکل محدود وجود داشت. در این دوره، آیت‌الله میرزاابوالقاسم گلپایگانی و مرحوم محققی لاهیجی به هامبورگ، آیت‌الله مهدی حائری و مرحوم صدر بلاغی به آمریکا و افرادی نیز به عربستان و آفریقا اعزام شدند.
🌍 در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی، جریان تربیت و اعزام مبلغان بین‌الملل با تأسيس دارالتبلیغ اسلامی به اوج رسيد. دارالتبلیغ به صورت سازمان‌یافته به تربیت مبلغان برون‌مرزی، جذب و تربیت طلاب خارجی، تولید محتوا به زبان‌های خارجی و آموزش زبان‌های خارجی می پرداخت. البته در این دوره شاهد حرکت‌های انفرادی نیز هستیم که آموزش زبان توسط شهید بهشتی در دو مدرسه علمیه علوی و منتظریه ازجمله آنهاست.
🇮🇷 پس از انقلاب اسلامی و استقرار جمهوری اسلامی در ایران، نهادهای متعددی برای مدیریت و سازماندهی تبلیغات اسلامی در داخل و خارج شکل گرفت و فعالیت‌های بسیاری صورت پذیرفت. در سلسله‌فرسته‌های آتی در دو گام (اقدامات صورت‌گرفته و آسیب‌شناسی و طراحی برای آینده) به بررسی فعالیت این نهادها خواهیم پرداخت.
🔆 گام اول (اقدامات صورت‌گرفته)
در این گام به دو محور می‌پردازیم:
• تربیت مبلغان بین‌الملل
• تأسيس سازمان‌ها و نهادهای بین‌الملل
🔅 محور اول: تربیت مبلغان بین‌الملل
چنان‌که اشاره شد، پیش از انقلاب اسلامی ایران طلاب خارجی به‌صورت محدود در مدرسه حجتیه و... حضور داشتند. پس از انقلاب، شورای سرپرستی طلاب خارجی در سال ۱۳۵۸ برای مدیریت و سازماندهی حضور و تحصیل طلاب خارجی در ایران شکل گرفت.
🔻 آیت‌الله اعرافی، مدیر کنونی حوزه علمیه قم و مدير سابق جامعة المصطفی، در این‌باره می‌گوید:
"پس از پیروزی انقلاب اسلامی و نگاه جهان‌شمولی که انقلاب داشت، حوزه قم وارد عرصه و فضای جدیدی شد و از سال ۱۳۵۸ آموزش و تربیت طلاب و فضلای غیرایرانی در حوزه به‌عنوان یک نهاد، تحت عنوان شورای سرپرستی شکل گرفت و در تحول تدریجی خود، درنهایت به‌عنوان مرکز جهانی علوم اسلامی شناخته شد و رسمیت یافت. در سراسر دنیا دولت‌ها هزینه‌های هنگفتی صرف می‌کنند و نیروهایی را از سراسر دنیا جذب می‌نمایند و آموزش داده و تربیت می‌کنند. به طور کلی، آموزش‌های بین‌المللی هم در دنیای غرب و هم در جهان اسلام، از جایگاهی متعالی برخوردار است، ولی متأسفانه ما از ظرفیت‌هایی که در کشورمان وجود دارد، غفلت ورزیده‌ایم که مهم‌ترین آنها در حوزه علوم اسلامی و انسانی با نگاه اسلامی است". (منبع:مجله پگاه حوزه/فروردین 1382 - شماره ۶، همچنین ر.ک. اساسنامه مرکز جهانی علوم اسلامی)
💢 در سال ۱۳۶۵ پس از اصلاحاتی که در ساختار شورای سرپرستی طلاب خارجی صورت گرفت، نام این شورا به مرکز جهانی علوم اسلامی تغییر یافت و به‌ثبت رسید. این مرکز تا سال ۱۳۷۲ به‌صورت غیرمتمرکز و با شیوه سنتی رایج در حوزه‌های علمیه اداره شد. در این سال، با نصب مدیر جدید از سوی رهبر انقلاب، این مرکز تحت نظارت دفتر رهبری قرار گرفت. این مرکز گروه‌های بسیاری از طلاب خارجی را جهت تبلیغ و ترویج تشیع در کشورهای دیگر آموزش داد.
🔻 آیت‌الله اعرافی در مصاحبه با مهر درباره این مرکز می‌گوید:
"قبل از انقلاب از چند کشور همسایه به‌صورت محدود طلابی برای خواندن دروس حوزه به قم و احیاناً نجف می‌آمدند، اما پس از انقلاب و به برکت انقلاب اسلامی، تعداد طلاب غیرایرانی در کشور ایران افزایش پیدا کرد. اوایل انقلاب برای مدیریت این طلاب در ایران یک شورای سرپرستی طلاب غیرایرانی تشکیل شد که بزرگانی مانند مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی و مرحوم آیت‌الله مشکینی و... در آن شورا حضور داشتند".
💢 در سال‌های بعد، مرکز جهانی علوم اسلامی به دو مرکز تجزیه شد:
• مرکز جهانی علوم اسلامی که طلاب غیرایرانی حاضر در ایران را مدیریت و سرپرستی می‌کرد.
• سازمان مدارس و حوزه‌های خارج کشور که حوزه‌های علمیه خارج کشور ایران را مدیریت و سرپرستی می‌کرد.
♨️ سرانجام این دو نهاد در سال ۱۳۸۷ ادغام شدند و نهاد حوزوی بین‌المللی مهمی را تحت عنوان جامعة المصطفی العالمیة شکل دادند.
📌 در فرسته‌های آتی فعالیت‌های نهادی در حوزه تبلیغ بین‌الملل را بیشتر بررسی خواهیم کرد.
سالروز پیروزی انقلاب اسلامی گرامی باد💐
#افاده_تبلیغی
#اندیشکده_تبلیغ
#مراکز_و_سازمان‌ها
👈 مؤسسه اطلس شیعه