✴️امکان‌سنجی تحقق توسعه، با پیش‌فرض ادامه پهلوی 🔶 در چهل و ششمین دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی، همچنان این سوال اساسی طرح می شود که اگر رژیم پهلوی ادامه می یافت می توانستیم شاهد پیشرفت های علمی، تاسیسات نیروگاهی، پتروپالایشگاهی و کشتی سازی و ... به صورت "درونزا" باشیم یا خیر؟ پاسخ قطعا منفی است. علت را باید در نگرش پهلوی به مقوله توسعه جستجو کرد. توسعه متفاوت است با رشد اقتصادی. رشد اقتصادی به معنای رشد تولید و خدمات در یک کشور است و می تواند برون‌زا باشد و توسط دیگران حاصل شود اما توسعه مقوله ای درونزا به معنای توان آباد کردن می باشد. 🔸رژیم پهلوی در صورت تداوم، با فروش دلارهای نفتی و وارد کردن کارخانه، ما را به پیشرفت اقتصادی می رساند اما هیچگاه ما را به توسعه اقتصادی نمی رساند. چرا که رویکرد پهلوی در حوزه اقتصاد به جای استحکام ساخت درونی قدرت، به معنای تقویت مولفه های تولید داخل و درونزا نمودن آن، واردات کالا و کارخانه با دلارهای نفتی بود. برای مثال آنچه به عنوان صنعت در قالب ذوب آهن اصفهان، صنعت هسته ای، گسترش بنادر و .... به ایران آمد، هیچ گاه همراه با انتقال تکنولوژی و فن‌آوری نبود و اتفاقا شرکت های غربی در قبال دلارهای نفتی که از ایران دریافت می کردند، صرفا به انتقال تجهیزات پرداختند و هیچگاه اجازه نمی دادند مهندسان ایرانی در قامت فهم تکنولوژی آنها حضور یابند. صنعتی شدن در دوران پهلوی از طریق فروش نفت بود. نفت بفروش، کارخانه و مهندس اجاره ای وارد کند. 🔸 توسعه اقتصادی در شرایطی حاصل می شود که برنامه ریزی ها در چاچوب منافع کلان آن کشور تدوین شوند. اما آنجه در پهلوی شاهد هستیم کاملا در مغایرت با این مسئله است. امریکا ایران را در تمام عرصه‌ ها به خود وابسته کرده و شأنیتی به غیر از تامین نفت خام برای ایران قائل نبود. 🔸رویکردهایی که ایران قبل از انقلاب در پیش گرفته بود منطبق بر الگوی حامی_پیرو بود و اساسا در این الگو نقشی که برای ایران تعریف کرده بودند، هیچ گاه نمی توانست ایران را از حیث رویکردها در مسیر توسعه قرار دهد. ضمن اینکه داشتن اعتماد به نفس در ایران و ایرانیِ زمان پهلوی در قالب فرهنگ غربزدگی و آنچه پهلوی به دنبال آن بود، به کلی نابود شده بود. 🔸موتور توسعه اقتصادی علم است. صنعت هسته ای، نفت و بسیاری از علوم از چندین دهه قبل از انقلاب رخ برآورده بودند ولکن تولیدات علمی در دانشگاه های ایرانی در آن زمان در حداقل ممکن بود. کشوری با این سطوح پایین علمی چگونه می توانست به توسعه اقتصادی دست یابد؟ 🔺بنابراین پهلوی با ان رویکردها نمیتوانست ایران را به توسعه‌ برساند؛ اما جمهوری اسلامی رویکردها را تغیر داد تا بستر رسیدن به توسعه درونزا حاصل شود. این روند تا ابتدای دهه نود به خوبی پیش رفت. اما در این دهه ما وارد چالش هایی شدیم که مسیر پیشرفت کشور را با کندی مواجه نمود. بررسی این چالش ها نشان می‌دهد که همه آنها ریشه در رویکردی دارد که در دهه نود در پیش گرفتیم. رویکردی که از درونزابی اقتصاد فاصله گرفت و به سمت شرطی سازی آن به سیاست در قالب مذاکرات هسته‌ای سوق داده شد و کشور را معطل برخی تصمیمات سیاست خارجی ساخت. ادامه را در مقاله بالا بخوانيد.... @tahlileghtesadi