هدایت شده از یک آیه در روز
.
2️⃣ درباره فراز اول (آیات ۱-۶)
🍃الف. شروع این سوره این است: «وقتی که آن واقعه رخ دهد، دیگر قابل تکذیب نیست»؛
در واقع، انكار قيامت، فقط در دنيا و در شرايط رفاه و غفلت است، همين كه نشانههای قيامت آشكار شود، ديگر تکذیبی در کار نخواهد بود.
و در این سوره گروهی که قطعا جهنمی‌اند و در همان لحظه مرگ هم به عنوان جهنمی معرفی می‌شوند تکذیب‌کنندگان‌اند؛
و یکی از دغدغه‌های مهم این سوره هشدار دادن به تکذیب‌کنندگان است؛ چنانکه در فراز سوم مخاطب بحث را گمراهانی قرار می‌دهد که اهل تکذیب‌کردند و مکرر برایشان شواهدی را برمی‌شمرد که این سوال را پررنگ کند که چرا تصدیق نمی‌کنید؟!
💢شاید می‌خواهد به ما بفهماند که همه زندگی شما جز رسیدن به واقع و واقعیت محض نباید باشد، و بدبخت‌ترین انسانها کسانی‌اند که واقعی‌ترین واقعیات را تکذیب می‌کنند و دروغ می‌شمارند؛ اینان چنان در اعتباریات دنیوی فرورفته‌اند که اعتباری‌ترین امور عالم (پول؛ مقام؛ شهرت؛ و ...) را واقعی‌ترینِ چیزها می‌پندارند؛ و در نتیجه، واقعی‌ترین واقعیت عالم که عرصه بروز همه واقعیات است (قیامت) را دروغ می‌خوانند.
🍃ب. آن واقعه‌ای که وقتی واقع شود قابل تکذیب نیست مهمترین ویژگی‌های‌اش این است که فروآورنده و رفعت‌بخش است؛ یعنی همه‌چیز را زیر و رو می‌کند:
زمین که آن را خداوند مهد و گهواره آرام‌بخش انسان قرار داده بود (الَّذي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ مَهْداً؛ طه/۵۳ و زخرف/۱۰) بشدت لرزان و اضطراب‌آفرین می‌گردد؛
کوه‌ها که میخ (وَ الْجِبالَ أَوْتاداً؛ نبأ/7) و لنگر زمین (وَ الْجِبالَ أَرْساها؛ نازعات/32) و مظهر استحکام و استواری بودند (وَ إِلَى الْجِبالِ كَيْفَ نُصِبَتْ؛ غاشیه/19) چنان خرد و پراکنده می‌شوند که از آنان جز گرد و غباری پراکنده نمی‌ماند؛ و در یک نگاه عمیق‌تر، اساسا واقعیت نهایی آنها همان موقع هم جز گرد و غباری پراکنده نبود («فَكانَتْ» هَباءً مُنْبَثّاً ؛ نه «فَصارَتْ»!)
و اما انسان؛
شاید این سوره با این مقدمه می‌خواهد بگوید وقتی آن واقعیت غیرقابل تکذیب واقع شود چنان نظم جهان زیر و رو می‌شود که فهم شما از انسانها و موقعیت‌ها و روابط آنان هم زیر و رو خواهد شد: هم تمام دسته‌بندی‌های رایج در میان شما، و هم همه تحلیلهای شما از انسانها نیز قرار است زیر و رو شود؛ چرا که نظام زندگی دنیوی سراسر غوطه‌ور در اعتباریات، و حداکثر، دیدن اسباب و علل است؛ و نظام آخرت، محل کنار رفتن اعتباریات و ظهور حقایق، و برداشته شدن اساب و علل (وَ رَأَوُا الْعَذابَ وَ تَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْأَسْباب؛ بقره/۱۶۶)، و بروز سلطنت واحد خداوند قهار است: «يَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا يَخْفى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْواحِدِ الْقَهَّار» (غافر/۱۶)
@yekaye