.
1️⃣ «یمُنُّونَ عَلَیكَ أَنْ أَسْلَمُوا قُلْ لا تَمُنُّوا عَلَیَّ إِسْلامَكُمْ بَلِ اللهُ یمُنُّ عَلَیكُمْ أَنْ هَداكُمْ لِلْإیمانِ إِنْ كُنْتُمْ صادِقینَ»
در آیه۱۴ سخن از این بود که عدهای ادعای ایمان کردند و خداوند به پیامبرش دستور داد که به آنها بگوید آنها فقط اسلام آوردهاند و هنوز ایمان در دلهایشان وارد نشده است؛ و البته همین اسلام هم بیخاصیت نیست؛ بلکه در همین حد هم اگر اطاعت خدا و رسول در پیش گیرند بهرهاش را میبرند.
سپس در دو آیه توضیح داد چه کسانی ایمان حقیقی دارند و آن عده را به خاطر اینکه به خیال خود میخواهند خدا را از دینداریشان آگاه کنند مذمت کرد.
اکنون بحث را بر سر اسلام آوردن برد.
این آیه را میتوان ناظر به افراد و موضعگیریهای آنها که در آیات قبل بیان شد فهمید و هم میتوان مستقل دانست (و بارها بیان شد که همه این معانی میتواند مد نظر بوده باشد)؛
یعنی:
➖ناظر به همان کسانی باشد که در آیات قبل مورد توجه بودند، و میخواهد بیان کند که آنها ابتدا ادعای ایمان کردند و خداوند به آنها فرمود که ایمان به دل شما وارد نشده و ما فقط در حد اسلام آوردن از شما قبول میکنیم. در مرحله بعد اینها همین اسلام آوردن را هم مایه منت گذاشتن قرار دادند! در واقع اینها دو مرحله مذمت شدند: اولا شما ایمان ندارید و فقط اسلام دارید؛ ثانیا به خاطر اینکه برای همین اسلام آوردنشان هم منت میگذارند.
(این تفسیر با
گزارش سنی از شأن نزول آیه سازگارتر است، مثلا: التحرير و التنوير، ج26، ص225 ؛ هرچند در برخی تفاسیر شیعه هم همین گونه شرح داده شده است؛ از جمله مجمع البيان، ج9، ص209 ؛ تفسیر كنز الدقائق، ج12، ص362 ؛ تفسير نور، ج9، ص201 ).
➖مطلب مستقلی باشد (که این با گزارش شیعی از شأن نزول آیه سازگارتر است)، و میخواهد بیان کند که عدهای از مسلمانان گمان میکنند لطفی در حق خدا و رسول کردهاند که اسلام آوردهاند و برای همین با اسلام آوردنشان منت میگذارند؛ و خداوند این ذهینت را تخطئه میکند.
💢در هر دو حالت فوق، تخطئهای که در این آیه آمده نیز چند وجه میتواند داشته باشد:
🌴الف. همین اسلامی که دارید منتی از جانب خداوند بر شماست نه منتی از شما بر خدا و رسول.؛ که خود این هم میتواند از جهات متعدد باشد:
🌿الف.۱. پیامبر فقط وظیفه تبلیغ و رساندن پیام داشته است؛ لذا توجیهی ندارد که به خاطر پذیرش پیام او بر وی منت بگذارید (الميزان، ج18، ص330).
🌿الف.۲. شما نیستید که لطف کردهاید که اسلام آوردهاید که حالا بر پیامبر منت میگذارید، بلکه خداست که بر شما لطف کرده که شما را به این وادی وارد و از منافع دنیوی و اخروی آن بهرهمند نموده است (الميزان، ج18، ص330).
🌿الف.۳. ...
🌴ب. صرف اسلام آوردن ارزش منت گذاشتن ندارد؛ آنچه ارزش منت گذاشتن دارد ایمان است نه اسلام؛ و ایمان هم منت خدا بر شماست که با این اسلام آوردن شما را به سمت ایمان هدایت کرد (الميزان، ج18، ص330).
🌴ج. ...
@yekaye
#حجرات_17