- راهیابی جریان غلو به وقف: جریان وقف بر امام موسی کاظم (علیه السلام)، عده ای دیگر از سودجویان را نیز بر حلقة سودجویان واقفی افزود، به عبارت دیگر علاوه بر بنیانگذاران اولیة وقف که عمدتاً تحت تأثیر عوامل مادی این جریان را پدید آورده و به آن دامن می‌زدند، عده ای دیگر نیز با ورود به آن، بر آتش آن افزوده و آن را شعله ورتر و از طرفی بی اساس تر نمودند. شعله ورتر از آن جهت که بر تشویش و انحراف افکار افزوده بودند و بی اساس تر، از حیث نمایان و آشکارتر بودنِ سستی و فساد عقاید و اعمالشان. این عده که از غالیان بودند، با مشاهدة این تفرقه و چندگانگی، خود را واقفی خوانده [۱] و با تخلیط عقاید غالیانة خود با عقاید واقفیان، سعی در سودجویی از این آب گل آلود داشتند؛ چنان که خود را جانشین امام کاظم (علیه السلام) خوانده و حتی پس از مرگ، برای خود جانشین تعیین می‌نمودند. [۲] محمد بن بشیر که بنیانگذار فرقة بشیریه از غلات بود [۳]، در زمان حیات امام موسی کاظم (علیه السلام) به خاطر افکار و گفتار غالیانه و منحرفش، بارها مورد لعن امام (علیه السلام) قرار گرفته بود و امام (علیه السلام)، او را نفرین کرده و از او بیزاری جسته و حتی او را مهدور الدم خوانده بود. [۴] دعاهای امام کاظم (علیه السلام) در قالب عباراتی نظیر «... اللهم انی ---------- [۱]: ر. ک: طوسی، اختیار معرفة الرجال، ص ۷۷۴، رقم ۹۰۶. [۲]: طوسی، اختیار معرفة الرجال، ص ۷۷۵، رقم‌های ۹۰۶ و ۹۰۷؛ همچنین ر. ک: اشعری قمی، پیشین، صص ۹۱-۹۲. [۳]: ر. ک: اشعری قمی، پیشین، صص ۵۶ و ۶۰. [۴]: ر. ک: طوسی، پیشین، صص ۷۷۸-۷۷۹، رقم‌های ۹۰۸ و ۹۰۹. أسألک أن تخلصنی من هذا الرجس النجس محمد بن بشیر... » [۱] نشان دهندة اوج خشم و نفرت امام (علیه السلام) از محمد بن بشیر و نیز نشانگر شدّت و عمق پلیدی افکار ابن بشیر می‌باشد. محمد بن بشیر، پس از شهادتِ امام کاظم (علیه السلام) نه تنها خود را از توقف کنندگان، بلکه جانشینِ امام کاظم (علیه السلام) در زمان غیبتش معرفی نمود [۲]، که اینها همه نشان از سوء استفادة غالیان، از فضای غبارآلود به وجود آمده، دارد. ---------- [۱]: طوسی، پیشین، ص ۷۷۹، رقم ۹۰۹. [۲]: ر. ک: طوسی، پیشین، صص ۷۷۴-۷۷۵، رقم ۹۰۶. ✍نعمت الله صفری https://eitaa.com/zandahlm1357