رییس انجمن بسیجیان اهل قلم قم: بسیج به یک زمان و قشر خاص محدود نیست - ایرنا
https://www.irna.ir/amp/5113765/
غریب سامرا
🌷 نذر امام هادی(ع)
اشک ستاره میچکد بر کهکشان، امشب
یا مینشیند، غم به چشم آسمان امشب!
غممویههای شهر سامرا، چه میگویند؟!
آه است و داغ سینهی پیر و جوان امشب
اینان مگر در سوگ فرزند که مینالند؟
صحرا به صحرا میرود، بانگ فغان امشب!
تکرار داغ ظهر عاشورا، شده انگار
فریاد جبریل است و اشک عرشیان امشب
یلداترین اندوه، شد مهمان سامرا
کند است اگر نبض غم آهنگِ زمان امشب !
جان میسپارد با غمی جانکاه، مولامان
از هم نمی پاشد چرا نظم جهان امشب!
🌴🌷🌴
مکتب شعردینی درایران
مکتب شعرامامیه
سیدعلی اصغرموسوی
قم ۱۳۸۵
#امام_هادی
#شعر_آیینی
#سعا #استاد_سعا
#saapoem
@saapoem
نثر ادبی شهادت امام هادی (ع)
یا هادی المضلین
گویی غروب نابهنگام سامرا فرا رسیده است.
نگرانی از نبض لحظه ها می بارد.
تشویش سنگینی بر شهر حکمفرماست.
غروب نابهنگام سامرا فرارسیده است و آسمان به میهمان تازه خود خوش آمد می گوید:
میهمانی که غرق در هاله سبز شهادت، آرام و مطمئن به سمت عرش الهی گام بر می دارد.
میهمانی که از قامت دلارای علوی اش عطر حضرت رسول (ص) می آیدعطر مدینه، عطر غربت غریبانه سامرا!
آه چه کردند سیاه جامگان با این هدیه الهی،با این بهار سبز پوش جاودانه!
چه کردند با یادگار رسول الله یادگاری که چلچراغ هدایت فرا راه گم کردگان حقیقت بود و متوسلین آستانش به رستگاری دست می یازیدند.
چه آزمون دشواری داشت این آیینه شکوه خداوند:
آنجا که "شیرها" با تمام درندگی رام حریم حرمت نامش گشتند.
آنجا که "تیرها" به برکت دست هایش به پرواز درآمدند.
آنجا که "شعرها" برابر قامت آسمانی اش قافیه باختند.
آنجا که دیوارهای سامرا نتوانست مانع از انعکاس پرتو جمال علوی اش در جهان شود. و آخرین آزمون چه آزمونی تلخ اما شیرین بود به شیرینی شهادت به شیرینی وصال!
... و چقدر مظلوم، چقدر غریب، چقدر نابهنگام دل به عروج واپسین سپرد!
مولا! ای آیینه هدایت الهی!
درود خداوند بر تو باد در چنین روزی که "عرش" به یادمان شهادتت به سوگ نشسته است!
درود خداوند بر تو باد در چنین روزی که "مدینه" به یاد فراقت، گیسو به خاک می ساید!
درود خداوند بر تو باد در روزی که قدم به عالم خاک نهادی و قدم از عالم خاک برداشتی!
درود خداوند بر تو باد و چلچراغ هدایتت؛ که هنوز هم روشن و نورانی فرا راه حقیقت پویان پوتو افشانی می کند!
درود برتو درود !
و نفرین بر قلم ها و زبان هایی که حرمتت را پاس نداشتند!
نفرین بر کسانی که بردگی شیطان را، به دوستی تو و ولایت خاندانت ترجیح دادند ؛
تا" شاهین" اعمالشان به سمت "دوزخ " کج گردد !
مارا ببخشای ! که کوتاهی همت ما، باعث درازی دست نابکاران شد ؛تا حریم "حرمت ولایت"
را به تمسخر بگیرند!
مارا ببخش ! اگر نمای ساختمان هایمان بلند است و قدم های همتمان کوتاه !
ماراببخش ! اگر میز هایمان دراز است و قلم هایمان کند!
ماراببخش ! اگر سرهایمان شلوغ مصاحبه است و جیب هایمان اسیر مناقصه !
مارا ببخش اگر .....
مولا! ما را به برکت نامت ببخش!
به برکت مرامت !
که تنها همین را می توانیم از شما بخواهیم :
یا هادی المضلین ، یا وجیها عندالله ،اشفع لنا عندالله. !🕌
* مکتب ادبیات امامیه
سید علی اصغر موسوی
قم -1391
https://eitaa.com/saa_institute
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
إِلٰهِى بِحَقِّ مَنْ نَاجَاکَ، وَبِحَقِّ مَنْ دَعَاکَ فِى الْبَرِّ وَالْبَحْرِ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَ تَفَضَّلْ عَلىٰ فُقَراءِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِالْغَناءِ وَالثَّرْوَةِ، وَعَلىٰ مَرْضَى الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُومِناتِ بِالشِّفاءِ وَالصِّحَّةِ، وَعَلىٰ أَحْیاءِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِاللُّطْفِ وَالْکَرَمِ، وَعَلىٰ أَمْواتِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِالْمَغْفِرَةِ وَالرَّحْمَةِ، وَعَلىٰ غُرَباءِ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِناتِ بِالرَّدِّ إِلىٰ أَوْطانِهِمْ سالِمِینَ غانِمِینَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَجْمَعِینَ .
خدایا! به حق کسی که با تو راز گفت و به حق کسی که در خشکی و دریا تو را خواند، درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد و بر تهیدستان از مردان و زنان با ایمان، توانگری و ثروت عطا فرما و بر بیماران اهل ایمان از مردان و زنان، شفا و تندرستی بده و بر زندگانشان لطف و کرامت و بر مردگان مردان و زنان با ایمان، آمرزش و رحمت و بر غریبان مردان و زنان با ایمان، بازگشت به وطن با سلامتی و بهرهمندی عطا کن، به حق محمّد و همه اهلبیت او .
#دعای_الهی_من_ناجاک
https://eitaa.com/saa_institute
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
اعجاز امامت
معجزه در اصل تغییر اصول ماهوی ست
فرق آن با شعبده، در نوع استدراک نیست!
در امامت، فیض حق اصل نماد قدرت است
علت و معلول اعجاز از کمال بندگی ست
گرچه حضرت بین دشمن عافیت پندار تر -
سال ها گرم مدارا، نرم و بی جنجال زیست!
درسرشت وسرنوشت اش،لحظه هایی کن درنگ
شهرت مولا علی بن محمد (ع)، محض چیست؟
تا بگوید در میان کودکان اهل بیت (ع)
صاحب درک عظیم«عشق وعلم وعقل» کیست!
* *
گرچه می گویی که در اعجاز و در کشف شهود
انتظار از کودکان، ادراک معقولات نیست!
با «سعا» همراه شو در فصل سبز امتحان
تابدانی فرق جای «دو» کجا و ارج «بیست»! 🖋️📚
مکتب شعر امامیه
مکتب شعر دینی درایران
سید علی اصغر موسوی
#امام_هادی_علیه_السلام
#مولاعلی_بن_محمد
#سعا
#استاد_سعا
#saapoem
@saapoem
https://eitaa.com/saa_institute
هدایت شده از شبکه خبری ساوه و زرندیه
▫️اینجا شهرستان زرندیه در استان مرکزی است...
▫️تصویری ناب از ارتفاع برف و عملیات برفروبی در محور روستایی «چهــارحَــد» توسط راهداران شهرستان زرندیه با استفاده از دستگاه مکانیزه برفخــور
▫️دوشنبه ۲۵ دیماه ۱۴۰۲
📡 با کانال شبکه خبری ساوه و زرندیه در ایتا همراه شوید🔸👇👇
https://eitaa.com/joinchat/2494890013C222090702f
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
صرفا جهت اطلاع 😉😊💐🖋️📚
*گروه خبری چهار | بیلد: ناتو برای حمله روسیه در سال ٢٠٢۵ آماده می شود*
🔹 *یک سند محرمانه وزارت دفاع آلمان جزئیات جنگ قریب الوقوع در تابستان ٢٠٢۵ در جناح شرقی را نشان می دهد.*
🔹 *به گفته این ائتلاف، در زمانی که ایالات متحده می تواند ظرف چند هفته پس از انتخابات بدون رئیس جمهور بماند، روسیه با حمایت بلاروس، تهاجم را در خاک ناتو تکرار خواهد کرد.*
🔹 *در ماه مه ٢٠٢۵، ناتو در مورد اقدامات بازدارنده تصمیم خواهد گرفت.*
🔹 *در روز مشخص، ناتو ٣٠٠٠٠٠ پرسنل نظامی را به جناح شرقی منتقل خواهد کرد. وزارت دفاع آلمان درباره برنامه های ناتو برای دفع حمله روسیه در سال ٢٠٢۵ اظهار نظر کرد.*
🔹 *وزارت دفاع آلمان گفت: در نظر گرفتن سناریوهای مختلف، حتی اگر بسیار بعید باشد، بخشی از کار نظامی روزمره است، به ویژه در طول آموزش ارتش.*
https://chat.whatsapp.com/CVwvER2s8n626RKP8NMs4n
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
*گروه خبری چهار | عضو شورای نگهبان:*
*اینگونه نیست که برخی میگویند که اگر در تأیید صلاحیتها تسامح شود، مشارکت بالا میرود / باید شرع و قانون پیاده شود*
*حسینی خراسانی، عضو شورای نگهبان با تأکید بر لزوم رعایت شرع و قانون در تأیید صلاحیت داوطلبان انتخابات گفت:*
🔹 *اینگونه نیست که برخی میگویند که اگر در تأیید صلاحیتها تسامح کنند، مشارکت بالا میرود؛ بلکه باید شرع و قانون پیاده شود، چرا که اگر کسانی که مردم آنها را قبول ندارند تأیید شوند، مشارکت پایین خواهد آمد و از طرف دیگر نیز اگر کسی که اهل است تأیید نشود، مشارکت پایین خواهد آمد؛ بنابراین باید آن چیزی که شرع و قانون است پیاده شود.*
https://chat.whatsapp.com/CVwvER2s8n626RKP8NMs4n
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
نکته :
خدا رحمت کند «نیکولو ماکیاولی» را
خیلی ها در مملکت مدیون نظریه «گرانسنگ و گرانبها و گرانمایه» ایشانند!
وی در نظریه گهربار خود مرقوم کرده اند:
«هدف وسیله را توجیه می کند» !!!
حال، ردپای فرضیه گرانقدر ایشان را در سخنان ارزشمند «پدرخوانده های» سیاست کشور ببیند ☝️🖋️📚💰
آپارات | استادسیدعلی اصغرموسوی
https://www.aparat.com/saapoem
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
استاد سیدعلی اصغر موسوی - لیستهای پخش
https://www.namasha.com/saapoem/playlists
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
🖋️✅شادروان استاد رضا بابایی
(پژوهشگر دین شناس)
پایان اصلاحات؛ آغاز...
اصلاحطلبی در ایران، جای خالی احزاب را تا حدی پر کرده است. اگر این حزب آشفته و بینام هم نتواند اعتماد طرفدارانش را حفظ کند، جای خود را به اصولگرایان نمیدهد؛ بلکه واکنشهای بیقاعده جایگزین آن میشود که در درازمدت هیچ سودی در آن نیست. همانطور که شکست روشنفکری دینی به سود لامذهبی افراطی است، نه دینداری سنتی، شکست اصلاحات هم به نفع بیقاعدگی و پراکندگی افسارگسیخته است، نه آنچه مخالفان اصلاحات آرزو میکنند. اگر بشار اسد جایی برای سیاستورزی گذاشته بود، سوریه امروز در جهنم داعش نمیسوخت.
اصولگرایان بیش از اصلاحطلبان باید نگران ناامیدی مردم از اصلاحات باشند؛ زیرا سرخوردگی از اصلاحات و تغییر، چنان پیامدهایی دارد که هیچ حکومت عاقلی به استقبال آن نمیرود. هم اصلاحطلبان و هم مخالفان قدرتمند اصلاحات، باید بهجان بکوشند که اصلاحات همچنان در سبد فکری و امید مردم جایی داشته باشد. اصلاحات، بیش از آنکه زیانی برای اصولگرایان داشته باشد، دشمن دشمنیهای کور و ویرانگر است که زیر پوست شهر لانه کرده است و فرصتها را رصد میکند. متأسفانه چنین عقلانیتی در سپهر سیاسی ایران شکل نگرفته است.
رضا بابایی
96/6/11
@RezaBabaei43
**
پ. ن:
✍من هیچگاه اصلاح طلب یا اصول گرا نبوده ام،اما از «اصلاحات »همراه با «عقلانیت »و رشد و «کمال گرایی» ،به عنوان یک فرد « ایده آلیست» دفاع کرده ام.
سخن استاد مرحوم رضا بابایی «ره» از نظر توجه به برخی بیماری های جامعه که خود را زیر پوست برخی مفاهیم به ظاهر دینی یا انقلابی مخفی کرده اند ، کاملا درست است و باید مواظب باشیم وسعی کنیم برخی از دیوارها را که مثل محله قدیمی تهران قابل ترمیم نیستند؛ باز سازی کنیم!
مملکتی که با فقه مکتب امامیه اداره می شود و میلیون ها پرونده قضایی در حال رسیدگی دارد و بدترین شکلش هم «مفاسد اقتصادی» است، حتما دچار یک مشکل اساسی است و باید فکری برایش کرد!!
ما متاسفانه کمترین افراد را از نظر تعادل دینی در کشور داریم ،یا کاملا« افراطی» و بدون تفکر عمل می کنند و از دین هر روز یک تابووی جدید می سازند و یا کاملا «تفریطی»برخورد کرده و دین را یک ابزار و بازیچه قرار داده اند و هرجا به نفع خود ،مسیرش را تغییر می دهند!
👈اگر ما به فکر ترمیم آسیب های جامعه سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و هنری خود نباشیم،دیگران برای ما تغییرات و اصلاحات خواهند نوشت!
همانطور که در طی دویست ۲۰۰سال گذشته اتفاق افتاد ه است و ما هنوز هم دوران «نقاهت » اش را می گذرانیم!
متاسفانه〽️🗞📚
#سعا
#saapoem
https://t.me/+P3vhITKqXZBHlHYk
https://eitaa.com/saa_institute
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
مهرماه_شماره_یکم_مصاحبه_با_استاد.docx
59.1K
تشریح مکتب شعر دینی و مفهوم شناسی ادبیات دینی با رویکرد عقل گرایی، تهیه:توسط استاد محمد یزدانی جندقی در گروه تلگرامی «نت سپید» 📲
مصاحبه کننده :
دکتر محمد وثوقی ،ادیب ،پژوهشگر،استاد دانشگاه و مدرس ادبیات فارسی
✒️📚📲💐
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
«من گنگ خواب دیده و عالم تمام کر !
من عاجزم ز گفتن و خلق از شنیدنش!! »
حاج میرزا محمدخان لواسانی،
مجدالملک متوفی به سال ۱۲۹۸ هجری قمری ✅😊💐
#saapoem
#سیدعلی_اصغرموسوی
https://eitaa.com/saa_institute
هدایت شده از عنترنشنال | antarnational
_خیلی مخلصیم آقا
+تو هم با اینا رفته بودی دعوا؟!
_نه آقا من نبودم امیرعلی بود!
🇮🇷 کانال رسمی #عنتر_نشنال 👇🏻
@antarnational
هدایت شده از عنترنشنال | antarnational
🔴برای دختر ایــران با کاپشن صورتی و گوشواره ی قلبی
🇮🇷 کانال رسمی #عنتر_نشنال 👇🏻
@antarnational
هدایت شده از عنترنشنال | antarnational
🔴 اطلاعیه شماره ۴ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی
🔹سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیه شماره ۴ خود جزئیات دیگری از عملیات موشکی علیه مقر جاسوسی موساد در اقلیم کردستان عراق و محل تجمع تروریستها در مناطقی از سوریه را منتشر کرد.
متن اطلاعیه به این شرح است :
بسم الله الرحمن الرحیم
ملت شریف و قهرمان ایران اسلامی به فضل الهی و با استمداد از ارواح طیبه شهدای گرانقدر و مظلوم جنایات اخیر تروریستی در میهن اسلامی بویژه در کرمان دیار کریمان و زادگاه شهید قدس سردار سپهبد پاسدار حاج قاسم سلیمانی ؛ با اشراف همه جانبه اطلاعاتی سازمان اطلاعات سپاه بر مراکز جاسوسی دشمن و تحرکات و محل استقرار و اجتماع تروریستهای جنایتکار، فرزندان مومن، انقلابی و غیرتمند ایران عزیز در نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیمه شب گذشته ( سه شنبه ) عملیات موشکی علیه مقر جاسوسی موساد در اقلیم کردستان عراق و محل تجمع فرماندهان و عناصر اصلی مرتبط با اقدامات تروریستی در کشور به ویژه گروهک تروریستی داعش را با موفقیت کامل انجام دادند.
طی این عملیات اهداف مورد نظر با ۲۴ فروند انواع موشک بالستیک به شرح زیر مورد اصابت دقیق و انهدام قرار گرفت:
🔹تعداد ۴ فروند موشک خیبرشکن از خوزستان به مقر گروهک تکفیری داعش در منطقه ادلب سوریه.
🔹 تعداد ۴ فروند موشک از غرب و نیز تعداد ۷ فروند موشک دیگر از شمال غرب کشور به مقر جاسوسی موساد در اقلیم کردستان عراق.
🔹تعداد ۹ فروند انواع موشک به محلهای استقرار سایر گروهکهای تروریستی در دیگر مناطق سرزمینهای اشغالی سوریه.
🔹به ملت مقتدر و سربلند ایران اسلامی بار دیگر اطمینان میدهیم عملیاتهای تهاجمی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تا انتقام آخرین قطرههای خون شهیدان میهن عزیزمان ادامه خواهد داشت.
🇮🇷 کانال رسمی #عنتر_نشنال 👇🏻
@antarnational
بسم الله الرحمن الرحیم
«بقیه اللّه» 🌹
جز نور، دلیل نور آیا در منزلت جواب ناب است؟
کتمان امامت «تشیع»،کتمان حقیقت«کتاب» است
گر هست خدا به نور مشهور، دنبالۀ نور پس کیانند؟!
تفسیر همین«بقية اللّه» برشائبه هایتان جواب است!
فرموده اگراطاعت ازحق،ازحق«رسول و آل»هم هست!
تک واژۀ آیۀ«اولی الأمر»، برکام ضمیرِ تشنه آب است
بس تشنۀ عشق حق،تو بنگر:«سلمان» به ارادتی علیخواه!
«بوذر»به دفاعِ حق مولا، «مَقداد»که سِرّ عشق ناب است!
«میثم»که به مسلخش کشاندند،هم«هانی»و«حُجر»و«ابن مسعود»
آیینۀ هر کدام در دست، پرتوگر عشق «بوتراب» است
یاد «حسن و حسین»بودن، یعنی که رسیده ای به طٰهٓ(ص)
برلب بنشان سلام زهرا(س)،آداب ادب به آن جناب است
فرمود:«کتاب وعترتم»را، همچون دو «امانت مقدس»
دادم به شماکه درحقیقت،مصداق صواب وهم ثواب است
در آیۀ آشنای«تطهیر» ، آیینۀ نور در تجلّیٰ ست
در سوره«هود»و«کوثر»و«دهر»، تصویر دلیل، بی نقاب است!
بر دفتر فرش بی توسّل، همواره«سعا» نخوان دعا را !
زیرا که دعا به اذنِ آنان، در محضر عرش، مستجاب است 🌴
سیدعلی اصغرموسوی
مکتب شعر امامیه
مکتب شعردینی درایران 📚
قم- خرداد۱۳۹۹
۲۷ رمضان ۱۴۴۱
#سعا
#saapoem
@saapoem
https://eitaa.com/saa_institute
حریر تغزل
ای از حضور عشق، وجود تو پیشتر
میخواهمت همیشه تو را، هر چه بیشتر!
میخواهمت چنان که نفس، سوز و ساز را
میخواهمت، چنان که قفس، دشت باز را
می خواهمت، چنان که زمین، آفتاب را
می خواهمت چنان که عطش، جام آب را
میخواهمت، چنان که تو را آسمانیان
میخواهمت چنان، که تو را جملۀ جهان
میخواهمت، بسان یقین در دل شهود
بر آب و آه و آتش و آیینهات، درود!
میخواهمت، همیشه تو را، هر چه بیشتر
از عشق و از نماز و دعا، هر چه بیشتر
آن گونهام که اشک، مجال نیاز را
آن گونهام که شرم، تماشای ناز را
آن گونهام که شوق، پگاهِ سپیده را
آن گونهام که ذوق، نگاهِ دو دیده را
حالا نبین که بر قدمت، پر گشودهام
یک آن نبوده، اینکه به یادت نبودهام
ای من فدای عشق حسن، هم حسین تو
هم شور خیبرانه و بدر و حنین تو!
میخواهمت به قدر تمام غریبها
غربتکشیدگان نه فقط، بینصیبها
□□
وصف تو را اگرچه تغزّل، رقیب نیست
از لطف تو، چکامۀ من، بینصیب نیست
گهگاه میشود به قلم، جاری این بیان:
در وصف تو مجال سخن را، خطیب نیست!
اهل بلاغتم، ولی از شرم خطبههات
در چامهام کلام، کلامِ ادیب نیست
بادا اگر فدای تو، آیینۀ دلم
اصلاً برای اهل تماشا، عجیب نیست
مرد همیشه زندۀ تاریخ اولیا!
جغرافیای عشق تو را کس رقیب نیست!
دلگیر میشوم به خدا، ای امیر من!
وقتی مشام خانه پر از عطر سیب نیست
هر گاه، یاد مهر شما میکند دلم
دیگر برای عشقِ کسی، ناشکیب نیست
ای با تمام غربت من، آشناترین
هر کس که در کنار تو باشد، غریب نیست!
□□
میخواهمت به قدر تمام غریبها
میخواهمت به قدر همه ناشکیبها
میخواهمت چنان که تو را، چشم جبرییل(ع)
میخواهمت، چنان که تو را، حضرت خلیل(ع)
میخواهمت، همیشه تو را، هر چه بیش تر
از عشق و راز و اشک و دعا، هر چه بیشتر ...
جز عشق تو، چه دلخوشیام هست در جهان
جز مهر تو، چه توشه مرا، در دل و زبان
میخواهمت، چنان که تو را آسمانیان
میخواهمت، همیشه تو را، جانِ جانِ جان!
مکتب شعردینی درایران
سیدعلی اصغرموسوی
قم— 1387
https://telegram.me/saapoem
https://eitaa.com/saa_institute
هدایت شده از مؤسسه فرهنگی، هنری «سَعا»
شب شعر خاطره انگيز پروانه هاي علوي و جشن شصت سالگي انجمن ادبي محيط
با حضور استاد محمد علي مجاهدي، اعضاي انجمن ادبي محيط و جمعي از شاعران آييني كشور
زمان:جمعه ۲۹ دی ۱۴۰٢ ساعت ۱۸ عصر
مکان: قم میدان نواب صفوي، تالار فرهنگ و هنر
ماهیت حکومت امیرکبیر
ماهیت حکومت امیر را نمونهای از «استبداد منور» شناختهاند. این تعبير واتسون درست است و همان نویسنده میگوید: «میرزا تقیخان که برای تجدید حیات ایران برخاست، یگانه مردی بود که کاردانی و وطنپرستی و اخلاق استوار، همه در شخصیت او جمع آمده بود و میتوانست رهبری کشتی دولت را بهعهده گیرد؛ از میان صخرهها و خطرهایی که بر سر راه داشت، بگذراند و سلامت به مقصد برساند.»
در ارزشیابی روش استبدادِ منورِ امیر باید گفت حکومت او سه جنبه بسیار مهم داشت: یکی اینکه بر پایهی قانون و عدالت نهاده شده بود. دیگر اینکه به تربیت ملت معطوف بود، و سوم اینکه رضایت و خرسندی خاطر مردم را ربود. مجموع آنها نظام سیاسی متمایزی را ساخت که به نظم میرزاتقیخانی تعبیر میگردید و این توصیف ضربالمثل مردم و دیوانیان بود.
در حکومت قانون و عدالت، رأی یکی از مورخان درباری این است: امیر چنان نظم و نسَقی داد که هیچ قادرِ مطلقی بر بیچارهی فقیری نمیتوانست تعدی کند. سخن خود امیر در نامهی ۸رمضان ۱۲۶۷ به جانداود این است: «قرار در کار حکام داده شده است که یکنفر جرأت يكدینار تعدی به احدی ندارد» به حاکم گیلان در ۲۸ ذیقعده ۱۲۶۷ اینطور دستور میدهد: «بر وفق عدالت رفتار نمائید که احقاق حق بشود. اغماض و چشمپوشی ابداً در میان نباشد، که مغایر عدالت است.» باز در همان نامه تأکید میکند: «البته منتهای اهتمام را در اجرای حقوق ثابته و رفاهیت و آسودگی مردم خواهید نمود.»
امیر امنیت مدنی بیسابقهای در ایران برقرارکرد. وزیر مختار انگلیس پس از فتح مشهد به دست نیروی دولتی و برانداختن فتنهی سالار، بهاعجاب مینویسد: «مهمترین مطلبی که جلب توجه میکند این است که سربازان در همه مدت در شهر رفتار درستی داشتند و از انضباط نظامی پا فرا ننهادند و مانع گردیدند که به مردم مشهد تعدی و آزاری برسد.» این درست خلاف آئین شمشیربندان بود که در دورههای پیش و پس از آن، هرشهری را میگرفتند، ستمگری و پایمالکردن حقوق مردم را پیشه خود داشتند.
راجع به جنبهی دوم حکومت امیر در پرورش عقلانی و تربیت مردم بارها به گوش آنان میرساند که «مقصود از اصلاحات و تأسیسات جدید، آگاهی و تربیت و خیر و منفعت خلق است، و همت دولت معطوف به تربیت اهالی و اعیان و رعایا و تجار و کسبهی خود است که بر دانش و بینش آنها بیفزاید، و اطلاع و آگاهی و دانائی و بینائی اهالی این دولت بیشتر شود.» این نکته بسیار با معنی است که کوشش داشته مردم به حقوق خود آگاه گردند و حتی در مقام حقطلبی برآیند. در هرمورد که حق کسی مورد دستبرد اهل دولت واقع میگردید و مظلوم، دادخواهی مینمود، شرح آن را با نام و نشان در روزنامه نوشته و و اعلامکرده که از چهقرار آئین عدالت اجرا گشت. شگفت اینکه در همان روزنامه منتشر شد که به حاکم گیلان دستور رفت که زیاده از مالیات مقرر از مردم گرفته نشود، و نیز مأموری از جانب دولت روانهگردید که ابلاغ این حکم را بر عموم اهالی گیلان و طالش نماید که زیاده از مبلغ مسطوره ندهند. طرفه اینکه از جمله ایرادهایی که پس از عزلش بر او گرفتند این بود که «از حق نوکرِ دولت کم میکرد و به طریق بدعت، بر رعیت افزود.»
خیرخواهی و دادپروری امیر و اینکه طبقهی زارع را از ستمگریهای گذشتهی عُمال دولت رهایی بخشید، مایهی عزت و اعتبارش در میان اصناف ملت گشت. از این نظر نیز از فرمانروایان معدود تاریخ ایران است که در نهایتِ اقتدار، محبوب جمهور مردم بود و ریاستش را به جان و دل میخریدند.
نویسندهی صدرالتواریخ، که تحت سرپرستی اعتمادالسلطنه پسر قاتل امیر، زندگانی او را نگاشته، میگوید: «در عهد امیر چنان نظمی به کار بود که گرگان را از گوسفندان هراس بود و جمیع رعایا به بودن امیر راضی بودند، ولی اعیان مملکت چون مجال تعدی و خودسری نداشتند، به عزل او کوشیدند و آخر پشیمان شده، قدر و مرتبهی امیر را شناختند، که بقا و دوام او، باعث نظام ملک و ملت بود.»
«امیرکبیر و ایران»
فریدون آدمیت