برای فرهنگ و دولت چهاردهم
بخش نخست
دولت چهاردهم با تمام کابینه اش و در #وفاق کامل با مجلس، آغاز به کار کرد.
تجربه مناظرات انتخاباتی بویژه در عرصه فرهنگ، چنانکه در یادداشتی در همان زمان نوشتم تجربه ای ناگوار بود که نشان از مظلومیت و بی پناهی فرهنگ در ذهنیت بیشتر رجال سیاسی کشور داشت.
اینک که با حضور آقای دکتر #سیدعباس_صالحی در راس #وزارت_فرهنگ_و_ارشاد_اسلامی که از چهره های فرهیخته بوده اند و همراهی برخی شخصیت های فرهنگی در وزارت #میراث_فرهنگی و #وزارت_علوم و #معاونت_علمی_ریاست_جمهوری انتظار می رود گرد مظلومیت از چهره فرهنگ زدوده شود و تصویری روشن تر از چهره درخشان تمدن ایرانی اسلامی منتشر شود.
بی تردید هر یک از اهالی فرهنگ در هر سطحی می تواند ساعت ها در باب چالش های این حوزه سخنرانی کند اما از منظر قاعده پارتو بنیادی ترین #ابرچالش های عرصه فرهنگ را که می توان در دو سطح نظری و عملی دسته بندی کرد، موارد زیر می دانم :
الف) سطح نظری :
۱) #بحران_هویت و آشوب هویتی جامعه بویژه نسل های کودک تا جوان که کمترین تعریف روشنی نه از خود، نه از جامعه دارد و دچار تعارضات جدی در هویت فردی و ملی است.
یک ایرانی ۳ تا ۵۰ ساله تنها در صورت برخورداری از یک خانواده فرهیخته یا محیط فرهنگی و آموزشی و رسانه ای یکپارچه ممکن است دارای یک هویت روشن با همه مولفه های ایرانی اسلامی باشد، در غیر این صورت دچار تشتت هویتی یا ناترازی مولفه های اساسی هویت خواهد بود.
چالشی که می توان در کاربست #زبان_فارسی و آشنایی نسل های کودک تا میانسال با شعر و ادبیات و ضرب المثل های فارسی که حلقه های پیوند نسل ها بوده اند و نیز گرایش های متفاوت مذهبی و بهره گیری از نمادهای آن در سطح جامعه و تقید به مناسک مذهبی یا ملی به خوبی مشاهده کرد.
نشانه های این #اختلال_هویتی آنقدر در جامعه آشکار است که نیازی به مثال و توضیح نمی بینم اما برای نظام سیاسی تنها زمانی قابل توجه می شود که نتایج أن را در قالب #جنبش_های_اعتراضی در کف خیابان می بیند.
۲) پایان سیطره تفسیر انتزاعی از فرهنگ و چالش های ورود به مرحله انضمامی.
دهه هاست که فرهنگ با فلسفه گره خورده و امر فرهنگی به یک امر انتزاعی تبدیل شده که باید پاسخ های ذهنی جامعه و بویژه نخبگان را فراهم نماید و از دریچه اقناع نظری، جامعه را به سمت کمال هدایت کند.
این در حالی است که خود فلسفه، مدتهاست از رویکرد محض به مضاف و تطبیق با سایر علوم رسیده و تلاش می کند پاسخ عرصه انضمامی جامعه را بدهد.
فرهنگ در نگاه بخش مهمی از فرهیختگان ایران و ساختارهای نظم دهنده به آن همچنان گرفتار در انتزاع است و پاسخی به نیاز انضمامی جامعه به فرهنگ ندارد، نیازی که با تفسیر یا تقلیل فرهنگ ممکن است. مسیری که جامعه برای خود گشوده و هر روز از گفتمان فرهنگی حاکم دورتر و نیازهای خود را در سایر گفتمان ها جستجو و پیدا می کند.
ب) در سطح عملی :
۱) فرهنگ به مثابه زندگی و زندگی به مثابه تفریح : یکی از چالش های عرصه بیرونی زندگی اجتماعی امروز، نگاه عینی به فرهنگ به مثابه فرصتی برای کیفیت بخشی به زندگی مادی و معنوی است. نگاهی که با رویکرد فکری بسیاری از افراد جامعه، بهره مندی از امروز و بی توجهی به دیروز و فردا معنا می شود. در این نگاه، فرهنگ، فرصتی برای لذت بخش تر کردن زندگی جاری است که با #تفریح و #سرگرمی آمیخته است.
در نگاه سنتی به فرهنگ، مومن فرصت تفریح ندارد بلکه کار و تلاش اوست که می تواند تفریح او تلقی شود. در این نگاه، سرگرمی تنها ابزاری برای انتقال یک پیام بزرگتر است در حالی که برای بهش وسیعی از کودکان و جوانان امروز، سرگرمی یک هدف بزرگ است و چه بسا هیچهدف والایی را هم دنبال نکند.
این تعارض در دو نگاه عملا به #ناکارآمدی بخش زیادی از #نهادهای_فرهنگی و سیاستگذاری های آن که با رویکرد ثانوی به سرگرمی توجه داشته اند منجر شده است.
چالش امروز تغییر نگاه از رویکرد کار فرهنگی با ابزار سرگرمی به رویکرد سرگرمی با یا بدون هدف است. فهم این تغییر، تاثیر مستقیمی بر سیاستگذاری های فرهنگی و تغییر #ساختارهای_عمودی حوزه فرهنگ خواهد داشت.
#حکمرانی_شایسته
#سرمایه_اجتماعی
#حکمرانی_فرهنگی
#فرهنگ
#دولت_چهاردهم
به کانال گاه نوشت های خط سبز بپیوندید.
https://eitaa.com/sabzkhat