كلمه ‏ى «فوز» از نظر لغت شامل تمام پيروزيهاى مادى و معنوى و همچنين دنيوى و اخروى است، پس اگر كسى به نعمتهاى گذران دنيا نايل شود، به «فوز» رسيده، و اگر كسى به نعمتهاى جاودان آخرت دست يابد، او نيز به «فوز» رسيده است.

فوز و پيروزى در نظر يك انسان مادى و از ديدگاه يك مسلمان واقعى تفاوتهايى دارد :

اول: ماديگرايان، هستى را مساوى با ماده مى‏دانند و موجود غيرمادى را نفى مى‏كنند. فوز و پيروزى در نظر اين گروه منحصر به امور مادى و شئون دنيوى است، مى‏كوشند تا مال و مقامى به دست آورند، محبوبيت و جاهى كسب كنند، و هر چه بيشتر به لذايذ و شهوات دست يابند و از اين قبيل، به انسانيت و سجاياى انسانى نمى‏انديشند و كمترين توجهى به بقاى روح و حيات بعد از مرگ ندارند. قرآن شريف در اين باره فرموده است: يعلمون ظاهرا من الحياه الدنيا و هم عن الاخره هم غافلون. علم و آگاهى اينان از ظواهر دنياى مادى است و از جهان معنى و عالم آخرت غافل و بى‏خبرند. فوز و پيروزى براى پيروان اسلام در اين است كه فعاليتشان دو بعدى باشد و براى دنيا و آخرت، يعنى عالم قبل از مرگ و عالم بعد از مرگ، سعى و كوشش نمايند و اگر جز اين عمل كنند، وابستگى خود را از اولياى گرامى اسلام قطع نموده‏اند. در كلام حضرت موسى بن جعفر عليه السلام آمده است: ليس منا من ترك دنياه لدينه او ترك دينه لدنياه. از ما نيست آن كس كه دنياى خويش را براى دين ترك گويد يا آنكه دين خود را براى دنيا از دست بدهد.

دوم: هدف اصلى ماديگرايان، فوز و پيروزى و دست يافتن به مقصود است. اينان ابا ندارند از اينكه در خلال عمل، حق ضعيفى را پايمال كنند يا نسبت به مظلومى تجاوز و تعدى نمايند. رفتار ظالمانه و كشتارهاى بيرحمانه و ضد انسانى كشورهاى قوى امروز دنيا نسبت به ملل ضعيف، گواه واضح و روشن اين مطلب است، اما مسلمان واقعى به پيروى از تعاليم الهى بايد مراقبت كند كه براى نيل به هدف خود مرتكب گناه نشود و برخلاف رضاى بارى تعالى قدم برندارد، زيرا در اسلام پيروزى و فوزى كه از راه گناه نصيب مسلمان شود، شكست است نه پيروزى. امام على (ع) فرموده: فتح و پيروزى نصيب آن كس نشده كه از راه گناه پيروز گرديده است. كسى كه با شر و بدى غلبه مى‏كند، در واقع مغلوب و مقهور است.

سوم: فوزهايى كه در طول زندگى نصيب يك انسان مادى مى‏شود، ممكن است از جهت ارزش متفاوت باشند. اگر بخواهد آنها را بسنجد و با هم مقايسه نمايد، به نظرش مى‏رسد پيروزيهاى مهم و گرانقدر، فوزهاى عظيم‏اند و ساير پيروزيها، فوزهاى عادى. اما در نظر يك انسان پيرو قرآن شريف، پيروزيهاى دنيوى هر قدر هم مهم باشد، فوزى است عادى و معمولى و فوز عظيم فقط در گرو پيروزيهاى معنوى و توفيقهاى الهى است كه در شان دين نصيبش گرديده است، زيرا اين قسم پيروزيهاست كه انسانيت را احياء مى‏كند، آدمى را از شرافت معنوى و كرايم اخلاق برخوردار مى‏سازد، او را به كمال لايقش مى‏رساند، و سعادت جاودانش را در عالم آخرت تامين مى‏نمايد.

در قرآن كريم آياتى كه راجع به فوز عظيم آمده، همه مربوط به اعمال صالحه و فداكارى در راه خداوند است، با اين تفاوت كه ظرف تحقق بعضى از آنها در دنياست و ظرف تحقق بعض ديگر در روز جزاست : *و من يطع الله و رسوله فقد فاز فوزا عظيما. كسى كه خدا و رسولش را اطاعت نمايد، بى‏گمان به پيروزى و فوز عظيم نايل گرديده است. *و فهم السيئات و من تق السيئات يومئذ فقد رحمته و ذلك هو الفوز العظيم. آنان را از گناه و بدكارى نگاهدارى فرما كه هر كس را تو از سيئات محافظت نمايى، او را مورد تفضل و رحمت قرار داده‏اى و اين خود، پيروزى و فوزى است عظيم. *فاستبشروا ببيعكم الذى بايعتم به و ذلك هو الفوز العظيم. در زمينه‏ ى اين امر كه خداوند، جان و مال مومنين را خريدارى نموده است در مقابل بهشت. اينان در راه حق مقاتله مى‏كنند، مى‏كشند و كشته مى‏شوند، آنگاه در پايان آيه، خداوند فرموده: پس اى اهل ايمان به خود بشارت دهيد و اين معامله، پيروزى و فوزى است عظيم. *اعد الله لهم جنات تجرى من تحتها الانهار. خالدين فيها ذلك الفوز العظيم. خداوند براى رستگاران باغهايى را مهيا فرموده كه از زير درختانش نهرها جارى است و آن جايگاه ابدى رستگاران است و نيل به اين رحمت دائم، پيروزى و فوزى است بزرگ. *فضلا من ربك ذلك هو الفوز العظيم. خداوند در چند آيه نعمتهاى اهل بهشت را ذكر نموده، آنگاه مى‏فرمايد: نعمتهاى آنان تفضلى است از طرف پروردگارت و اين خود پيروزى و فوزى است عظيم. *وعد الله المومنين و المومنات جنات تجرى من تحتها الانهار. خالدين فيها و مساكن طيبه فى جنات عدن و رضوان من الله اكبر ذلك هو الفوز العظيم. خداوند به مردان و زنان باايمان وعده داده است بهشتهايى را كه از زير درختانش نهرها جارى است و در منازل پاكيزه‏ى بهشت، على الدوام و براى هميشه سكونت خواهند داشت و خشنودى خداوند براى آنان از اين باغها مهمتر و ارزنده‏تر است و اين خود فوزى است بزرگ.

خداوند در قرآن شريف مكرر از فوز عظيم نام برده، ولى در تمام موارد منشا آن را به امور دينى و معنوى و تعالى انسانى مستند نموده است. اما پيروزيهاى مادى و دنيوى اگر از مجراى گناه به دست آيد، طبق فرمایش حضرت على (ع) " فتح و پيروزى نصيب آن كس نشده كه از راه گناه پيروز گرديده است. كسى كه با شر و بدى غلبه مى‏كند، در واقع مغلوب و مقهور است." آن پيروزى و ظفر نيست، بلكه شكست و مغلوبيت است و اگر از مجارى مشروع و صحيح به دست آيد، هر قدر هم مهم باشد، چيزى جز فوز و پيروزى عادى و معمولى نيست.

امام سجاد (ع) از پيشگاه بارى تعالى درخواست مى‏كند: و ارزقنى فوز المعاد. بار الها! مرا مشمول رحمت واسعه‏ى خود قرار ده و از فوز و پيروزى #معاد و نعمتهاى جاودان آن به من روزى فرما. حضرت زين‏العابدين (ع) در دعاى خود از فوز مادى و پيروزيهاى دنيوى سخن نمى‏گويد و توجه امام به فوز عظيم عالم آخرت است و از پروردگار توانا مى‏خواهد كه او را از پيروزى معاد و نعمتهاى جاودان آن برخوردار سازد.

فعاليتهاى مالى براى افراد باايمان كه به منظور اطاعت امر بارى تعالى انجام مى‏پذيرد، مى‏تواند جنبه ‏ى معنوى به خود بگيرد و از گروه فوز عظيم به حساب آيد. «فوز» در لغت به معناى «ظفر يافتن به خير است با حصول سلامت». كلمه‏ ى خير در تمام امورى كه شرعا و عقلا پسنديده و خوب شناخته شده، به كار مى‏رود و مال از جمله ‏ى چيزهايى است كه قرآن شريف آن را خير خوانده و فرموده است: كتب عليكم اذا حضر احدكم الموت ان ترك خيرا الوصيه للوالدين و الاقربين. زمانى كه مرگ يكى از شما فرامى‏رسد، اگر مالى دارد براى والدين و ارحام و نزديكان وصيت نمايد.

افرادى كه براى تامين معاش و زندگى خود و خانواده ‏ى خويش از پى مال مى‏روند و خود را به گناه آلوده نمى‏كنند، قطعا عملشان مقدس است و درآمدشان از مصاديق فوز و پيروزى است و در روايات اولياى اسلام، شرافت كار اين گروه، همانند عمل مجاهد فى سبيل الله است. امام صادق (ع) فرموده: الكاد على عياله كالمجاهد فى سبيل الله. كسى كه براى معاش خانواده‏ى خود كار مى‏كند و تحمل مشقت مى‏نمايد، همانند كسى است كه در راه خداوند براى اعلاى كلمه‏ى حق جهاد مى‏كند. امام صادق (ع) فرموده است: المال و البنون حرث الدنيا و العمل الصالح حرث الاخره و قد يجمعها الله لاقوام. مال و اولاد، بذر دنياست و عمل صالح، بذر آخرت است، اما در مواقعى خداوند اين سه را براى مردمى شايسته و لايق جمع مى‏كند.

كسانى كه به منظور اطاعت از دستور شرع مقدس و براى تامين معاش از پى مال مى‏روند و خود را به گناه آلوده نمى‏كنند و همچنين فرزندان خويش را براى اداى وظيفه‏ ى دينى و انجام مسئوليتى كه دارند خوب تربيت مى‏نمايند و متشرع و باايمانشان بار مى‏آورند، ممكن است اين هر دو در روز جزا به حساب "فوز معاد" آنان گذارده شود و از پاداش الهى بهره‏مند گردند. اما كسانى كه به انگيزه‏ى حرص و به منظور گردآورى ثروت از پى مال مى‏روند، در معرض خطرات گوناگون قرار دارند، انسان بودن خود را از ياد مى‏برند، به تعالى معنوى و كمال روحانى خويش ستم مى‏كنند، برده و بنده‏ى مال مى‏شوند و در راه دست يافتن به آن، گناهانى را مرتكب مى‏گردند. اينان افرادى هستند بدبخت و سيه روز، براى اقناع غريزه‏ى حرص، فضيلت و شرف را پايمال مى‏كنند، هر ذلتى را تحمل مى‏نمايند، و به پستيها تن مى‏دهند. از على (ع) سئوال شد: اى ذل اذل؟ ذلت‏بارترين خواريها كدام است؟ فرمود: #حرص. يعنى ذلتى كه بر اثر خلق ناپسند حرص دامنگير انسان مى‏شود، از ديگر ذلتها فزونتر و بيشتر است. اشخاص حريص، هر قدر ثروتمندتر مى‏گردند، حريصتر مى‏شوند و سرانجام با ناكامى از دنيا مى‏روند. اين گروه كه سرمايه‏ى گرانقدر عمرشان براى جمع مال مصروف گرديده، در قيامت از فوز معاد محروم‏اند. *و من كان يريد حرث الدنيا نوته منها و ماله فى الاخره من نصيب. كسى كه تمام اراده و همش بذر دنيا باشد، ما از آن برخوردارش مى‏نماييم، ولى در آخرت نصيبى نخواهد داشت.

🙏 اللهم صلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ... وَ ارْزُقْنِى فَوْزَ الْمَعَادِ 🔊 شرح صوتی استاد #طاهرزاده تحت عنوان زندگی‎‌های خیالی نتیجه غفلت از #معاد - جلسه 63 #بیستم #مکارم_اخلاق #دعا_بیستم_18 ◀️کانال انس با #صحیفه_سجادیه 🆔 @sahife2