💢 پدیدارشناسی بهشت
قسمت هفدهم: دانش
🔵دانش به نوعی انباشت منسجم مجاهدت های عقلانی و معنوی و تجربی بشر است. تجربه، آزمایش، مشاهده، استدلال، شهود، تحلیل، ترکیب، توصیف، و تبیین همگی دست به دست هم می دهند تا به نظریه، نظام، حکم و نتیجه برسیم.
🟣 تعبیری علامه حسن زاده آملی (رضوان الله تعالی علیه) دارد با این مضمون «جهان علم انباشته است» و عالِم با نسبت درستی که با عالَم برقرار می کند به نماهایی از حقایق دست می یابد و به مدد قوه متصرفه، دست به تجزیه و ترکیب و محاکات و انگاره سازی می زند تا بهتر پدیده ها را فهم کند و حجاب از مجهولات بردارد و آنها را به سرای ناب معلومات فراخواند و نماها و اسرار و دلالتهای باطنی پدیدها را دریابد.
🟢دانش به نوعی حرکت از ظاهر خویش به باطن است و التفات به قوا و ادراکات باطنی و در پی این حرکت، حرکت از ظاهر عالَم به باطن عالَم محقق می شود و دانش محصول این دو حرکت و باطنی شدن و عمق یافتن آدمی است.
🟡باطن عالَم موضع سکینه و وقار و وحدت و وجود ناب است و «بهشت سرریزشده» در جهان تجلی همان وجود ناب است که در شکل آرامش و وقار رخ می نماید و اشتغال به کثرات و تعینات از آن حیث که حجاب اند نه از آن جهت که آیه و نمای حق هستند ما را به ظاهر هستی در جایی دور از بهشت سکنا می دهند.
🔵پس دانش به یک معنا بهشت است چنان که در روایت از امام علی علیه السلام آمده: «مَجلِسُ العِلمِ رَوضَةُ الجَنَّةِ». ذهنی که با نسیه انگاری بهشت خو گرفته روایت بالا را تاویل می کند و اجازه نمی دهد ظهور روایت فهم شود و روایت بالا را اینطور می فهمد: پاداش جلسات علمی، بهشت است یا نتیجه مجلس علم، بهشت است یا با شرکت در جلسات دانشی بعد از مرگ به بهشت می رویم. همه اینها درست است اما اگر پدیدارشناسانه سراغ روایت رویم و تعصبات و تمنیات و پیشفرضها را اپوخه کنیم دانش و مجلس دانش را خود بهشت درمی یابیم؛ به تعبیر نگارنده: «بهشتی سرریزشده».
🟣از سوی دیگر، سروکار داشتن با عالَم از آن جهت که دفتر و صنع الهی است سرو کار داشتن با بهشت است. به تعبیر علامه حسن زاده آملی(ره): «سراسر صنع دلدارم بهشت است» و دانش مقدمات ورود به باطن و اسرار هستی را فراهم می کند و وقتی هستی را صنع الهی بدانیم مطالعه هستی می شود مطالعه بهشت و گام زدن در باغ های بهشت.
عبدالله صلواتی
(استاد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران)
بیستم شهریور ۱۴۰۳
#یادداشت
#بهشت
#پدیدارشناسی
#پدیدارشناسی_بهشت
#دانش
#عبدالله_صلواتی
https://eitaa.com/salavati_hekmatha