هدایت شده از تغییر فتاوا و نظرات جدید رهبری
✨﷽✨
📚 #عقد ۹۹ ساله / #عقد طولانی مدت که از عمر طبیعی زوجین بیشتر باشد
مطابق با ♻️ #فتوای_جدید ♻️ #آیت_الله_العظمی_خامنه_ای (مدّ ظله العالی)
🗓 تاریخ #بیان_فتوای_جدید:
بهار سال ۱۴۰۱
🔒سؤال:
آیا عقد انقطاعی ۹۹ ساله، صحیح است؟ و در صورت صحت، دائم حساب میشود یا موقت؟ و آیا در صیغه ۹۹ ساله زن از مرد ارث میبرد؟
❌ #فتوای_سابق:
عقد 99 ساله عقد موقت محسوب شده و با عقد موقت، توارث بین زوجین، ثابت نمی شود.
استفتاء از معظم له:
شماره سوال: 1214970 ، تاریخ: ۱۴۰۰/۰۱/۱۱
شماره سوال: 1161745 ، تاریخ: ۱۳۹۹/۰۸/۱۲
شماره سوال: 1185393 ، تاریخ: ۱۳۹۹/۱۰/۱۹
شماره سوال: 1180639 ، تاریخ: ۱۳۹۹/۱۰/۰۶
🔑✅ #فتوای_جدید:
صحت عقد موقتِ طولانی مدت (مثل 99 ساله) که عادتاً احتمال بقای زوجین تا آن مدت وجود ندارد محل اشکال است.
به عبارتی:
صحت عقد ۹۹ ساله و هر عقدی که از عمر طبیعی زوجین بیشتر باشد محل اشکال است.
📝 توضیح‼️
از آنجایی عقد دائم شرایط و احکام سخت و زیادی دارد، (مثل ارث بردن زوجین از یکدیگر، حق المبیت برای زوج، اذن خروج از منزل برای زوجه، پرداخت نفقه به همسر و...) مرسوم شده عده ای از مردم بجای #عقد_دائم، از #عقد_موقت_طولانی_مدت استفاده می کنند، (مثلا عقد موقت 99 ساله) که درنتیجه تا آخر عمر، این زن و مرد، از لحاظ شرعی زن و شوهر هم باشند، ولی آثار زوجیت دائم بار نشود. خصوصا برای مردانی که یک زن دائم دارند و می خواهند با زن دیگری هم ازدواج کنند، از این راه حل استفاده می کنند.
در اینکه این عقد طولانی مدت که از محتمل عمر زوجین بیشتر است، از لحاظ فقهی صحیح است یا خیر، چند قول بین فقهاء وجود دارد: (مثلا زوجین 40 سال سن دارند و عقد 70 ساله منعقد می کنند که انتهای این عقد، زوجین به 110 سالگی می رسند که در عرف ما احتمال بقاء عمر تا این سن گرچه محال نیست، ولی کم است، یا همان عقد های مرسوم 99 ساله که حتی زوجین 20 ساله هم که باشند، انتهای مدت 119 ساله می شوند که احتمال حیات تا آن سن خیلی کم است)
الف) این عقد موقت باطل است (گویا عقدی خوانده نشده و هر نوع رابطه ی زوجیتی حرام بوده و حکم زن و مرد اجنبی و اجنبیه را دارند.) : مثل نظر آیت الله العظمی سیستانی [1]
ب) این عقد موقت صحیح است: مثل نظر حضرت امام خمینی (رحمة الله علیه) [2] یا نظر سابق مقام معظم رهبری (مدّ ظله العالی)
ج) این عقد صحیح است ولی تبدیل به عقد دائم می شود، گرچه زوجین نیت عقد موقت را داشته اند و صیغه ی موقت خوانده اند: مثل نظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی [3]
د) قائلین به احتیاط بین مبنای الف و ب:
لذا می فرمایند: بنا بر احتیاط واجب این عقد باطل است: که این همان #نظر_جدید #مقام_معظم_رهبری (مدّ ظله العالی) می باشد. [4]
ه) قائلین به احتیاط بین مبنای ب و ج:
عقد صحیح است لکن در ترتیب آثار عقد دائم و عقد موقت باید احتیاط کنند. مثل نظر آیت الله تبریزی
ی) احتیاط بین هر 3 مبنای فوق (احتیاط بین مبنای الف، ب، ج): در صحت یا بطلان عقد و همچنین در موقت یا دائم بودن عقد احتیاط شود. مثل نظر آیت الله وحید خراسانی
چند نکته پیرامون فتوای جدید معظم له‼️
1⃣ اگر این عقد حتی از محتمل عمر #احدالزوجین بیشتر باشد، باز هم صحت عقد محل اشکال است. و لازم نیست از عمر طبیعی زوجین بیشتر باشد.
مثلا عقد موقت 50 ساله خوانده شود، در حالی که دختر جوان است و مثلا 20 سال سن دارد ولی زوج، فرد پیری است مثلا 60 ساله و عقد 50 ساله از عمر احتمالی یکی از زوجین (در فرض مثال، از عمر طبیعی زوج) بیشتر است و از عمر احتمالی یکی از زوجین (زوجه) کمتر است. در اینجا اصل عقد محل اشکال بوده و بنابر احتیاط واجب باطل است، و نمی توان گفت به نسبت زوج صحت عقد محل اشکال است ولی به نسبت زوجه صحیح و آثار زوجیت بار می شود.
2⃣ زن و شوهر باید به فتوای مرجع خود عمل نماید. لذا اگر مرجع یکی از زوجین قائل به بطلان شود، نباید این عقد را بخوانند.
3⃣ از آنجایی که این حکم محل اشکال است، لذا مثل سایر احتیاط واجب ها، می توان با رعایت الاعلم فالاعلم به مجتهد جامع الشرایط دیگری رجوع کرد.
4⃣ بدیهی است از آنجایی که حکم مبنی بر احتیاط واجب است، لذا آثار زوجیت و عدم زوجیت بار شود.
بدین معنا که اگر قرار است با هم زندگی کنند، احتیاطا مجدد عقد را با شرایط شرعی بخوانند و اگر قرار است از یکدیگر جدا شوند، احتیاطا زوج مابقی مدت را ببخشد تا زوجه برای ازدواج های بعدی، شبهه ی ذات البعل بودن نداشته باشد.
📚 #منابع:
1. جلسه استفتاءات تهران
2. تفاوت فتاوا، (به مرحله چاپ نرسیده) فصل نکاح و طلاق، م3
3. استفتاء 102 دفتر
4. کانال "فقه و احکام رهبری"، تاریخ انتشار: ١٨ آبان ۱۴۰۱ ، چهارشنبه
5. استفتاء از معظم له:
شماره سوال: 1374665 ، تاریخ: ۱۴۰۱/۰۳/۲۴
شماره سوال: 1386116 ، تاریخ: ۱۴۰۱/۰۵/۰۴
🔰 پاورقی ها در پیام بعدی👇👇👇👇