❓پرسش 37:
مرحوم #شیخ_انصاری در #مکاسب، بارها کلمه #غیر را با «ال» استعمال کرده اند. آیا ایشان اشتباه کرده یا این استعمال صحیح است؟
✍پاسخ:
💢کلمۀ «غیر» همواره #اسم است که به جهت وجود ابهام ذاتى معنوى آن، دائم الإضافه می باشد(اگرچه در شرایطی لفظ مضاف الیه حذف می گردد.) با این وجود، در شرایطی قبول «ال» می کند. برای مثال صیغۀ 14،«متکلم مع الغیر» گفته می شود.
💢اضافۀ «ال» به غیر در صورتی که مضاف الیه آن ملفوظ باشد خطاست اما این استعمال خطا در زبان عربی شایع است و کتاب #ملخص_قواعد_اللغه_العربیه به این خطای شایع اشاره کرده است.
💢اضافۀ «ال» به غیر در صورتی که مضاف الیه آن ملفوظ نباشد محل اختلاف نحویین است برخی این استعمال را صحیح می دانند. در این صورت:
🔵یکی از وجوه این است که «ال» را عهد و «غیر» را به معنای «مغایر» دانسته اند که در شروح #مختصر و #مطول ذیل عبارت «الباء في قوله بالنسبة متعلق بالغير » به این مطلب اشاره شده است.
🔵وجه دیگر این است که «ال» تعریف نیست و معاقبه للاضافه است( به این قسم از ال، #ابن_مالک، #سیوطی، #مغنی و دیگران اشاره کرده اند.) برای مثال در کلمۀ «المأوی» در آیه شریفۀ «فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوى» ضمیر «ه» در «مأواه» حذف شده و به جای آن «ال» آمده است. به این مطلب در کتاب #المعجم_المفصل_في النحو_العربي اشاره شده است.
#غیر #دخول_ال_به_غیر
#نحو #ادبیات_عرب
📚ملخص قواعد اللغه العربیه جلد1، صفحۀ102
📚المعجم المفصل في النحو العربي، جلد2 ، صفحهٔ725
https://eitaa.com/saluni
❓پرسش117:
راه یافتن #ریشه افعال و کلمات، خصوصا کلمات #معتل چگونه است؟
✍🏽پاسخ:
💠 مقدمه:
برای تشخیص دقیق ریشه، توجه به این نکات ضروری است:
🔅اولین قدم در تعیین ریشه کلمه، تشخیص #کلمه و تشخیص نوع آن از حیث #فعل یا #اسم یا #حرف بودن است که این کار از طریق علایم اسم و فعل و حرف و همچنین #وزن_کلمه حاصل می شود.
🔅 تشخیص ریشه کلمه در #حروف کاربرد چندانی ندارد و بیشتر در فعل و گاهی در اسم محل بحث قرار می گیرد.
🔅برای تشخیص ریشه کلمه، فراگیری #قواعد_عمومی_اعلال، #قواعد_اختصاصی ابواب ثلاثی و... ، ضروری است.
💠 روشهای تشخیص ریشه کلمات:
برای تشخیص ریشه کلمات، راههای مختلفی وجود دارد که هر کدام از این راهها در مواردی کارآمد و در مواردی ناکارآمد است. این راهها عبارتند از:
1️⃣استفاده از #سالتمونیها: حروف زائد یکی از حروف «س همزه ل ت م و ن ی ه ا» هستند که به صورت رمزگونه، به آن «سألتمونیها» یا «هم یتسائلون» گفته می شود؛ لذا مثلا حرف «ش» یا «ک» و... هیچ وقت زائد نیستند.(البته باید دقت شود حروف زائد همواره یکی از این ده حرف است اما این ده حرف همیشه زائد نیستند)
🍀مثال: در کلمۀ «ضارب» حروف «ض ر ب» اصلی هستند زیرا از ده حرف مذکور نیستند یا مثلا در کلمۀ «قُبَعثَری» حروف «ق ب ع ث ر» یقینا اصلی هستند و تنها حرفی که زائد است حرف آخر است زیرا تعداد حروف اصلی حداکثر 5حرف است و تنها حرفی از کلمه که میتواند زائد باشد همین الف آخر است.
2️⃣استفاده از #هم_خانواده : یکی از راه های متداول برای تشخیص حروف اصلی، کنار هم گذاشتن کلمات هم خانواده است که در این صورت حروف مشترک در همۀ آن ها اصلی و ما بقی زائد هستند. البته باید توجه شود که برای دقت این کار، باید هم خانواده های متعدد بررسی شود.
🍀مثال: در کلمۀ «محمود»، از آن جا که هم خانواده کلمات «حمید، حامد، احمد و...» می باشد، حروف « ح م د » که مشترک بین هم خانواده ها است اصلی و حروف «م و» زائد هستند.
3️⃣ #مشابه_یابی : یکی از روش ها برای شناسایی سریع ریشه یا احتمالات ریشه ها، مشابه یابی فعل یا اسم محل بحث با افعال و اسم های مشابه آن است.
🍀مثال: در کلمه قرآنی «خُضتم» که ممکن است برای شما آشنا نباشد، از راه مشابه یابی این کلمه که شبیه فعل «قلتُم»است، خیلی راحت می توان حروف اصلی آن را شناسایی کرد و گفت چون شبیه قلتم است، پس حروف اصلی آن نیز «خ و ض» است. یا در مواجهه با کلمه قرآنی «سیحوا» که فعل امر است، از راه مشابه یابی آن با فعل رایج «بیعوا» می توان به راحتی حروف اصلی ان را تشخیص داد. اگرچه این تشخیص ها صرفاً حدس است و باید صحت سنجی شود.
4️⃣استفاده از اوزان موجود در زبان عربی: اوزان افعال، اوزان خاصی هستند لذا بعضی احتمالات که نتیجه اش وزنی است که در عربی برای فعل یا اسم وجود ندارد کنار می رود.
🍀مثال: در کلمۀ «قُدَعمَل» احتمال دارد حرف «م» زائد باشد اما با توجه به این که وزن «فعلمل» در عربی وجود ندارد، این احتمال کنار میرود.
5️⃣کمک گرفتن از نرم افزار: این روش به زودی در پیام مستقلی برای شما بیان خواهد شد که کار شما را بسیار تسهیل می کند.
🔆نکتۀ1: بعضی اوقات احتمالات مختلفی وجود دارد که با توجه به معنای کلمه، تشخیص دقیق ممکن است. به عبارت دیگر، پیدا کردن دقیق ریشه، در برخی از موارد صرفاً به کمک علم صرف، ممکن نیست بلکه گاهی لازم است برای تشخیص دقیق ریشه از علم لغت نیز بهره گرفت. به عنوان مثال فعل «رَضِیَ یَرضَی» طبق تجزیه صرفی ممکن است از ریشه رضو یا رضی باشد و اینکه دقیقا از کدام ریشه است با رجوع به لغت مشخص میشه
🔆نکتۀ2: با توجه به مطالب فوق، ریشه کلمات، قابل تشخیص است اما این کار نیاز به تمرین فراوان دارد؛ لذا عدم تشخیص ریشه در ابتدای کار نباید باعث نگرانی و نا امیدی شما شود.
#ریشه_کلمات
#صرف #لغت
#ادبیات_عرب
🌼🌸🌺🌼🌸🌺🌼🌸🌺🌼🌸🌺🌼🌸🌺🌼🌸🌺
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯
❓پرسش 129:
در کتاب #سیوطی بیان شده که «هل» ، مشترک بین #اسم و #فعل است در حالی که در باب #اشتغال میفرماید که هل بر سر فعل می آید. آیا این دو مطلب متناقض است؟
✍پاسخ:
در این مطلب که هل مختص جمله فعلیه است یا می شود در حالت اختیار بر جمله اسمیه هم داخل شود، اختلاف نظر وجود دارد:
🔰 مشهور ادبا قائل اند که اختیارا هل بر جمله اسمیه داخل نمی گردد؛ لذا #ابن_هشام این مطلب را از افتراقات هل نسبت به همزه استفهام دانسته است.
به همین جهت که هل مختص جمله فعلیه است در صورت داخل شدن بر #مشتغل_عنه(در ضرورت و شعر) وجوب نصب پیدا می کند.
🍀در مثال: «هل زیدا ضربته؟»
«زید»، اسم منصوب و معمول فعل مقدر قبل از آن است که در نتیجه هل بر سر آن فعل مقدر درآمده است.
🔰منظور #سیوطی در باب اشتغال از اینکه هل مختص به فعل است این است که در صورتی که فعلی باشد، حتما هل بر سر فعل در می آید اما اگر فعل نباشد و هر دو رکن اسم باشند هل بر سر اسم نیز در می آید.
🍀مثال: «هل زید قائم؟»
🔰البته #کسایی با رای #سیبویه و مشهور، مخالفت کرده و قائل است اختیارا نیز می تواند هل بر سر اسمی که بعد از ان فعل است دربیاید؛ لذا «هل زید قام» یا «هل زیدا ضربت» اختیارا نیز جایز است.
#هل #اعراب_اسم_مابعد_هل
#البهجة_المرضیة
#نحو #ادبیات_عرب
📚شرح التسهيل المسمى تمهيد القواعد بشرح تسهيل الفوائد، ج4، ص1676
📚الإيضاح في شرح المفصل، ج2، ص234
📚مغني اللبيب، ج2، ص350
📚الحدائق الندية في شرح الفوائد الصمدية، ص927
📚البهجة المرضية على الفية ابن مالك، ص16
🌼🌸🌺🌼🌸🌺🌼🌸🌺
دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯
❓پرسش۱۷۱:
#اسم در اصل #معرب است ولی به خاطر شباهت به #حروف #مبنی می گردد. این شباهتها را توضیح دهید؟
#معرب_و_مبنی
#نحو
#ادبیات_عرب
•┈••✾••┈••┈••✾••┈••┈••✾••┈••┈••✾••┈••┈••✾••┈••
به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯