❓پرسش 52: بحث تنقیح مناط را به طور دقیق تبیین کنید؟ ✍🏽پاسخ: 💎بحث «تنقیح مناط» در کتاب #فرائد_الاصول و #کفایه و... ذکر شده اما توضیحی برای آن بیان نشده است. 💎#تنقيح، در لغت به معنای «پيراستن» و «پاك كردن» و در اصطلاح اصوليين، به معنای «الحاق فرع به اصل، با الغاى فرق بين آنها است.» به اين صورت كه تشخیص داده شود که بين اصل و فرع، تفاوتی نيست الا در مورد یا مواردی که در حكم دخالت ندارد؛ بنابراين، چون در علّت حكم مشتركند، پس در حكم نيز مشتركند. به عبارت دیگر، اگر موضوع در لسان دلیل، مقترن به اوصاف و خصوصیاتی باشد که عرف مخاطبین، آن را دخیل در حکم نداند بلکه علت دیگری را برای حکم یقین نماید، تنقیح مناط صورت پذیرفته است. 🔅نکته: در صورتی که تنقیح مناط یقینی و قطعی باشد حجت است ولی اگر ظنی باشد حجت نیست. 🌀مثال1: شخصى بيابان‏نشين نزد #پيامبر «صلّى اللّه عليه و آله»آمد، و عرض كرد: من هلاك شدم. حضرت فرمودند: چه كردى؟ گفت: در روز ماه رمضان با همسرم نزديكى كردم. حضرت فرمودند: بنده‏اى آزاد كن...در این مثال، اعرابى بودن یا ماه رمضان آن سال یا مواقعه با همسر، خصوصيتى نداشته است بلکه هركس در روز ماه رمضان با زنى نزديكى كند، بايد يك بنده آزاد كند. 🌀مثال2: اگر مردى از امام «عليه السّلام» بپرسد: با عباى نجس نماز خوانده‏ام، تكليف چيست، آن‏گاه پاسخ بشنود: نماز را اعاده كن، قطعى است كه مرد بودن و عبا بودن، در حكم به وجوب اعاده، دخالت ندارد و هركسى چه مرد و چه زن با لباس نجس خواه عبا و خواه غير آن با آگاهى و علم نماز بخواند، وظيفه‏اش اعاده آن است. 🌀مثال3: اگر #حضرت_رسول «صلّى اللّه عليه و آله» به کسی بفرمایند: در هنگام سفر سوار بر شتر جايز است كه نماز نافله خوانده شود و مجتهد یقین کند شتر خصوصيتى ندارد، بلكه مطلق «مركب» منظور حضرت بوده است، در اين صورت نتيجه مى‏گيرد كه در حالت سوارى چه سوار بر اتومبيل و چه هواپيما نيز مى‏توان نماز نافله را بجاى آورد. #تنقیح_مناط #الغای_خصوصیت #قیاس_مستنبط_العلة #آیت_الله_سبحانی «حفظه الله» #علامه_حلی «رحمة الله علیه» #نهاية_الوصول_الى_علم_الأصول #رسائل_اصولية #اصول_الفقه 📚نهاية الوصول الى علم الأصول ؛ ج‏4 ؛ ص28 📚رسائل اصولية ؛ ص244 https://eitaa.com/saluni

❓پرسش 93: تفاوت #تنقیح_مناط و #الغاء_خصوصیت چیست؟ ✍🏽پاسخ: 💎در کلمات و استعمالات #فقهاء ، این دو اصطلاح در بسیاری از موارد به یک معنی ذکر شده است. برای مثال، حضرت #آیت_الله_سبحانی «حفظه الله» در کتاب اصول فقه مقارن بعد از تعریف تنقیح مناط می فرمایند: « و هذا ما يعبر عنه في الفقه الإمامي، بإلغاء الخصوصية، أو مناسبة الحكم و الموضوع، مضافاً إلى التعبير عنه بتنقيح المناط.» البته ممکن است در نگاه موشکافانه، تفاوتی بین این دو اصطلاح قائل شویم کما این که در نظر برخی مانند #حضرت_امام «اعلی الله مقامه» این دو اصطلاح متفاوت است. لذا به بیان تعریف این دو اصطلاح و تفاوت آن خواهیم پرداخت👇🏻 ❇️تنقيح‏ المناط: #تنقیح در لغت، به معنای مغز استخوان را بیرون کشیدن است. و #مناط در لغت از ریشه نوط و به معنای جایِ آویختن است که مجازاً به معنای علت نیز به کار می‌رود. و در اصطلاح، تنقیح مناط عبارت است از اینکه شارع حکم را به همراه اوصافی ذکر کند که #مجتهد با کشف مناط و #علت حکم، یقین می کند آن اوصاف، دخلی در حکم ندارند. 🍀مثال: در روایت «الخمر حرام »، بر فرض این که از قرائنی یقین کنیم علت و مناط حکم اسکار است و اوصاف و قیود و شرایط دیگری در حکم دخالت ندارد، این حکم به همۀ مسکرات تسری می یابد. ❇️الغای خصوصیت: الغای خصوصیت یا الغای فارق، الغای خصوصیت یعنی حذف و ملغی کردن چیزی است که صلاحیت علیت برای حکم را نداشته است و یا اینکه گفته شده الغای خصوصیت، یعنی پاک نمودن و بی‌اعتبار کردن اوصاف و ویژگی‌هایی که دخالتی در حکم ندارد. 🍀مثال1: اعرابی مشکل خود را به حضرت رسول «صلی الله علیه و آله» عرضه کرده و گفت: «هلكت يا رسول اللّه! فقال له: ما صنعت؟ قال: وقعت على أهلي في نهار رمضان، قال: أعتق رقبة» در اینجا استظهار می شود که قید اعرابی در حکم مذکور دخالتی ندارد. 🍀مثال2: در روایت «إن سافرت بين مكّة و المدينة ثمانية فراسخ فقصّر» و با توجه به سایر نصوص، متوجه می شویم مکه یا مدینه خصوصیتی ندارد. ❇️تفاوت های تنقیح مناط و الغای خصوصیت: 1️⃣با توجه به تعریفی که بیان شد، تفاوت این دو اصطلاح روشن است و در مواردی الغای خصوصیت به لحاظ قرینه یا تناسب حکم و موضوع، روشن است در حالی که مناط و علت حکم به نحو یقینی منقح نمی شود. 2️⃣برخی قائل شده اند که الغای خصوصیت ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه موضوع و تنقیح مناط ناظر به الغای اوصاف زاید در ناحیه علت است. 🔅نکته: برخی از عامه، بین اصطلاحات #تنقیح_المناط ، #تخريج_المناط و #تحقيق_المناط نیز تفاوت قائل شده اند. #تفاوت_تنقیح_مناط_و_الغای_خصوصیت #تنقیح_مناط #الغای_فارق #الغای_خصوصیت #اصول_العامه_فی_الفقه_المقارن #انوار_الاصول #المدخل_إلى_عذب_المنهل #اصول_فقه 📚اصول العامه فی الفقه المقارن، ص301 📚انوار الاصول، ج2، ص152 📚المدخل إلى عذب المنهل في أصول الفقه، المتن، ص 186 🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺〰️🌿〰️🌸〰️🌿〰️🌺 دوستانتون رو به پاسخگو(سلونی) دعوت کنید🔻🔻🔻 https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5 ╭━❀❓❀━╮ @saluni ╰━❀📚❀━╯