❓پرسش۱۳۷:
تفاوت واجب اصلی و نفسی با واجب غیری و تبعی را توضیح دهید؟!
✍پاسخ:
🌀آخرين تقسيم براي واجب، تقسيم واجب به اصلي و تبعي است؛ براي اين تقسيم در کلام اصوليين دو نظر وجود دارد:
1⃣ نظریه مرحوم آخوند: ملاک تقسیم مقام ثبوت( التفات و عدم التفات) است و کاری با عالم لفظ نداریم.
2⃣ نظریه میرزای قمی «رحمه الله» : ملاک و میزان، مقام اثبات(مفاد خطاب مستقل بودن و نبودن) و دلالت و لفظ است.
🌀توضيح دو ملاک:
*⃣توضيح مبناي(ملاک) اوّل:
طبق مبنای اول، تعریف واجب اصلی و تبعی عبارت است از:
🔰واجب اصلي: اگر مولي عندالالتفات، شيء را مستقلا اراده کند.
🔰واجب تبعي: اگر مولي، شيء را عند عدم الالتفات، تبعا اراده کند.
بنابراين نظر، واجب نفسيّ نمیشه اصلی است زیرا داراي مصلحت است و چيزي که داراي مصلحت است حتما مورد التفات مولي است و وقتي مورد التفات شد، اصلي مي شود.
اما واجب غيري بر دو قسم است:
🔰 اصلي: در صورتي است که به مقدمه التفات داشته و آن را مستقلا اراده نمايد؛ مانند وضوء.
🔰 تبعيّ: در صورتي است که به مقدمه التفات ندارد و آن را تبعا اراده مي نمايد.
🔅برخی بزرگان مانند حضرت #آیت_الله_سبحانی «حفظه الله» به کلام مرحوم #آخوند نقد دارند که به علت اختصار، به آن اشاره نمی شود.
*⃣ توضيح مبناي دوم( میرزای قمی):
طبق نظر دوم، تعریف واجب اصلی و تبعی به شرح ذیل است:
🔰 واجب اصلي: اگر وجوب، مفاد خطاب مستقل باشد و مدلول به دلالت مطابقي باشد واجب اصلي مي شود فرقي ندارد که واجب نفسي باشد و يا واجب غيري باشد؛ مثلا وضوء واجب غيري است امّا مفاد خطاب مستقل و مدلول مطابقي آيه شريفه: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فاغْسِلُواْ وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُواْ بِرُؤُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَينِ﴾ مي باشد.
🔰 واجب تبعي: اگر وجوب، به تبع خطاب ديگري فهميده شود و مدلول به دلالت التزامي باشد، تبعي مي شود چه واجب نفسي باشد و چه واجب غيري؛ زيرا واجب نفسيّ نيز گاهي مدلولِ خطاب مستقلي نيست بلکه گاهي مصلحت اقتضاء مي کند که به #دلالت_التزامي و به تبع خطاب ديگري بيان گردد.
#واجب_اصلی #واجب_تبعی #واجب_نفسی #واجب_غیری
#فقه #اصول
📚المبسوط في أُصول الفقه، السبحاني، الشيخ جعفر، ج1، ص546.
📚كفاية الأصول، الآخوند الخراساني، ج1، ص122.
📚قوانين الأصول، القمّي، الميرزا أبو القاسم، ج1، ص102.
🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸🇵🇸
به کانال #سلونی بپیوندید ⬇️
https://eitaa.com/joinchat/780861721C8c93ba02f5
╭❀❓❀╮
@saluni
╰❀📚❀╯