❓پرسش 23:
انواع مسوغات ابتدا به نکره را بیان کنید؟
✍پاسخ:
🌀ضابط و قاعده کلی: هر گاه اخبار از نكره مفيد فايده باشد، ابتدا به نكره جايز است و در غير اين صورت، جايز نمىباشد.
🌀 مصادیق این قاعده: از آن جا که ارائه ملاك فوق به راحتی قابل تطبیق نیست، متأخرین علمای نحو، مصاديق آن را ذکر می کنند. البته موارد آن مختلف است. برای مثال، #ابن_مالك 6 امر، #سيوطى 25 امر، #ابن_عقيل 24 و #اشمونى 15 امر را نام برده است.
اصح و اهم این موارد، عبارتند از:
🌱1- مبتدا توصیف شده باشد یا در ذاتش توصیفی باشد⬅️أَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ «الأنعام/ 2»
🔅نکته: هرصفتى باعث جواز ابتداء به نكره نیست بلكه بايد آن وصف موجب يك نحوه تخصيص و روشن شدن آن نكره باشد.
🌱2- اسم نكره عامل باشد⬅️
أمر بمعروف صدقة.
🌱3- اسم نكره معطوف است به شرط آن که اگر مبتدا و معطوف باشد، معطوف عليه شرايط مبتدا شدن را دارا باشد⬅️
قَوْلٌ مَعْرُوفٌ وَ مَغْفِرَةٌ خَيْرٌ مِنْ صَدَقَةٍ يَتْبَعُها أَذىً «البقرة/ 263»
🌱4- خبر ظرف و يا جار و مجرور باشد⬅️ لَدَيْنا مَزِيدٌ «ق/ 35»
🔅نکته: این مورد به شرطی مسوغ است که نحوه ای اختصاص ایجاد کند. بنابر این مثال «في دار رجل» غلط است زيرا اين خبر مفيد فايده نيست.( البته برخی غیر از اختصاص خبر، تقدیم خبر را نیز شرط این مسوغ دانسته اند.)
🌱5- اسم نكره از حیث ذاتی(مانند اسماء شرط و استفهام) یا عارضی(مانند وقوع نكره در سياق نفى و انكار) ، عام باشد.
⬅️ أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ «النمل/ 60»
🌱6- از نكره، ماهيت و حقيقت آن اراده شده باشد و فردى نامعين مراد نباشد⬅️«رجل خير من امرأة»
🌱7- اسم نكره به معناى فعل باشد⬅️سَلامٌ عَلى إِلْياسِينَ «الصافات/ 130» («سلام» به معناى فعل «اسلّم» است )
🌱8- حمل و ثبوت خبر براى مبتدا از امور خارقالعاده بوده و طبيعى و عادى نباشد
⬅«شجرة سجدت»
🌱9- اسم نکره، بعد از «إذا» فجائيه باشد.⬅️«خرجت فإذا أسد بالباب»
🌱10- نكره در ابتداى جمله اسميه حاليه باشد ⬅️«قطعت صحراء و دليل يهدينى»
🔰نکته: برخی از نحویین مسوغات دیگری ذکر کرده اند که برای یادگیری آن ها به کتاب مغنی الادیب و شروح آن مراجعه شود.
#مسوغات_ابتدا_به_نکره
#الهدایة_فی_النحو #البدایة_فی_النحو #سیوطی #مغنی_الادیب
#نحو #ادبیات_عرب
📚مغنی الادیب، باب رابع، مسوغات ابتدا به نکره
https://eitaa.com/saluni
#مسوغات_ابتدا_به_نکره
#الهدایة_فی_النحو #البدایة_فی_النحو #سیوطی #مغنی_الادیب
#نحو #ادبیات_عرب
💠توضیحات کامل تر در متن بالا👆👆👆 و نشانی پایین👇👇👇
📚مغنی الادیب، باب رابع، مسوغات ابتدا به نکره
https://eitaa.com/saluni