صرف و نحو کاربردی
🖌 #اسم_زمان، نمیتواند خبر برای #اسم_ذات و #اسم_مشتق باشد. ولی میتواند خبر برای #اسم_معنی باشد. م
🏵 مواردی که فعل مضارع، به وسیله ی #أن_مقدره منصوب می شود:
1️⃣ بعد از #لام_تعلیل
⭐️مانند: خُذِ الدَّواءَ لِتَبرَأَ (لِأن تبرأَ) دوا را بگیر تا خوب شوی.
2️⃣ بعد از #لام_تأکید ( #جحود )
⭐️مانند: لَم یَکُن الله لِیَغفِرَ لَهُم. (خدا بر آن نيست كه آنان را بيامرزد.)
3️⃣ بعد از حتّی
⭐️مانند: صُم حَتّی تَغيبَ الشّمسُ. (روزه بگیر تا غائب شدنِ خورشید.)
4️⃣ بعد از أو (به معنای إلی یا إلّا)
⭐️مانند: لَأستَسهلَنَّ الصَّعبَ أو أدرك المُنَی. (سختی را آسان می شمارم تا به آرزو هایم برسم.)
إضرِبه أو یُطيعَ. (او را بزن مگر این که اطاعت کند.)
5️⃣ بعد از #فاء_سببیت که قبلش #نفی_محض یا #طلب_محض باشد.
⭐️مانند: ما أنا بِمُسيءٍ فأخافَ. (من کار بدی نکردم که بترسم.)
جودوا فَتَسودوا. (سخاوت بورزید تا سود کنید.)
6️⃣ بعد از واو معیّت که قبلش نفی محض یا طلب محض باشد.
⭐️مانند: هل تَظلِمُني و أنصفَك؟ (آیا تو به من ظلم می کنی با این که من به تو انصاف دارم؟)
7️⃣ بعد از واو، فاء، ثمّ، أو که عطف شده باشد بر یک اسم جامد.
⭐️مانند: مقاومتُك العَدُوَّ ثُمّ تنتصرَ فخرٌ عظيمٌ. (مقاومت تو در برابر دشمن و سپس پیروز شدنت، افتخاری بزرگ است.)
منبع: مبادئ العربية / ج4 / ص 18
🎓 @sarf_v_nahve 🎓
صرف و نحو کاربردی
🏵 مواردی که فعل مضارع، به وسیله ی #أن_مقدره منصوب می شود: 1️⃣ بعد از #لام_تعلیل ⭐️مانند: خُذِ الدَّ
📌 #نفی_محض:
نفیی که نفیِ آن به وسیله إلّا از بین نرفته باشد:
مانند: ما أراك إلّا تقومُ فتعظُنا.
📌 #طلب_محض: طلبی که به واسطهی 1⃣اسم فعل 2⃣مصدر 3⃣فعل خبری که به معنای انشایی است، نباشد.
مانند:
صَهْ فأُحدّثُك.(ساکت باش تا من سخن بگویم.)
سکوتاً فینامُ النّاس. (سکوت کنید تا مردم بخوابند.)
رَزَقَني اللهُ مالاً فأتصدّقُ به. (خدا به من مالی روزی کند تا صدقه بدهم.)
منبع: مبادئ العربية / ج4 / ص 20
🌐 @sarf_v_nahve
صرف و نحو کاربردی
🏵 مواردی که فعل مضارع، به وسیله ی #أن_مقدره منصوب می شود: 1️⃣ بعد از #لام_تعلیل ⭐️مانند: خُذِ الدَّ
✨ #لام_جحود ( که بصریین به آن میگویند: #لام_تأکید یا #لام_مؤکِّدة ) :
🍀لامی است که بر خبر "ما کان" و "لَمْ یَکُنْ" داخل میشود.
🖌خاصیتش، تأکید نفی است.
مانند:
ما کان اللهُ لِيُعَذِّبَهم و أنتَ فیهم.
لم يکن اللهُ لِیغفرَ لهم.
منبع: همع الهوامع شرح جمع الجوامع في النحو، ج2، ص236
النحو التطبيقي وفقاً لمقررات النحو العربي في المعاهد و الجامعات، ج1، ص187
🌿 @sarf_v_nahve
🖋 #رسم_الخط | در آیه هفتم از سوره مبارکه فرقان:
"وَ قَالُوا مَالِ هَذَا الرَّسُولِ یَأکُلُ الطَّعَامَ و..."
👈 میبینیم که لام جاره از مجرور خود جدا شده و به ما استفهامیه متصل شده است.
💢 این یکی از اشتباهات رسم الخط در #قرآن کریم است که کاتبان وحی آن را _ به دلیل صورت نگرفتن تحریف در کلام خداوند _ تصحیح نکردهاند.
🆑 @sarf_v_nahve
در آیه ﴿وَ الَّيلِ اِذَا يَسْرِ﴾ آیا کلمه «يَسرِ» که در اصل«يَسرِي» بوده، #مجزوم شده است که یاء حذف شده؟
❌خیر.
بلکه یاء در آخرِ این کلمه، به جهت رعایت فواصل آیات(سجع) (وَالْفَجْرِ/وَلَيَالٍ عَشْرٍ/وَالشَّفْعِ وَالْوَتْرِ/وَاللَّيْلِ إِذَا يَسْرِ) و تناسب با قراءات مشهور حذف شده است.
منبع: إعراب القران، ج۸، ص۳۲۰
✅ @sarf_v_nahve
🔴سؤال:
در آیه ✨ إِنْ أَنتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُنَا تُرِيدُونَ... ✨
(۱۰ ابراهیم)
چگونه کلمه" مثلُنا" که در ظاهر #معرفه میباشد #صفت برای "بشرٌ" که #نکره است میباشد؟🤔🤔
✅پاسخ:
کلماتی در زبان عربی وجود دارند که فرو رفته اند در نکره بودن و به اصطلاح، #متوغل_در_ابهام ( #متوغل_في_التنكير ) هستند.
🔺این کلمات حتّی با اضافه شدن به معرفه یا «ال» گرفتن هم معرفه نمیشوند.
🖍مانند: (اَحَد، دیَّار، شِبه، نظير، غير، مِثل)
ودر این مثال، "مثلنا" نکره میباشد و میتواند صفت برای بشرٌ که نکره است باشد.
منبع: بدائة النّحو، ص۳۱
🔋 @sarf_v_nahve 🔋
🖌نکته ای در بحث احکام خاصه «لام امر» :
🔖 اگر « #لام_امر » بعد از فعل امری که از ماده «قَوْل» میباشد استعمال شود، گاهی «لام» حذف میشود و عملش باقی میماند.
💡مثال:
قُل لِّعِبَادِيَ الَّذِينَ آمَنُوا يُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُنفِقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ...
(۳۱ إبراهیم)
شاهد، کلمهی «یُقیموا» و «يُنفِقوا» میباشد، که در اصل، «لِيُقِيمُوا» و «لِيُنفِقُوا» بوده است.
منبع: النّحو الوافی، ج۴، ص۳۰۶
🏵 @sarf_v_nahve
در آیهی شریفه ﴿قَالُوا أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ﴾
ﮔﻔﺘﻨﺪ: [ﻣﺠﺎﺯﺍﺕِ] ﺍﻭ ﻭ ﺑﺮﺍﺩﺭﺵ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺄﺧﻴﺮ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎی ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﻛﻦ.
(١١١ أعراف)
کلمه «أرجِه» از ریشهی "ر ج أ" بوده است که در اصل «أرجِئه» بوده ولی به منظور تخفیف لفظی، همزهی آن حذف شده و «هاء» نیز ضمیر است که به حضرت موسی برمیگردد.
منبع: صرف کاربردی در آیات و روایات - ص ۸۸ و ۸۹
🆔 @sarf_v_nahve
هرگاه از اسمائی که به معنای شرط می باشند، چیزی #بدل آورده شود، در این صورت لازم است بدل با حرف شرط بیاید.
مثال:
مهما تصنعْ اِنْ خَيْراً و اِن شَراً تُجْزَ بِهِ.
هرکاری کنی، چه نیک و چه بد، جزاء و کیفر آن را خواهی دید.
منبع: الرّوضة النّديَّة في شرح البهجة المرضيّة، ج٣، ص۴۰۹
📚 @sarf_v_nahve
🥳 امشب سخن از جانِ جهان باید گفت
توصیفِ رسولِ (صلی الله علیه و آله) انس و جان باید گفت
در شـــــامِ ولادتِ دو قــطبِ عالم
تبریک به صــاحب الزمان (عجّل الله) باید گفت
🌸🌼🌸🌼
🌼🌸🌼
🌸🌼
🌼
☘💞 فرا رسیدن میلاد مسعود و پربرکت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و امام صادق(علیه السلام) بر شما طالبان علم مبارک ☘💞
🆑 @Sarf_v_Nahve
در آیهی ﴿فَانظُرْ إِلَىٰ طَعَامِكَ وَ شَرَابِكَ لَمْ يَتَسَنَّهْ﴾
(بقره ۲۵۹)
سه احتمال درمورد کلمه(لم يَتَسَنَّهْ) مطرح شده است:
1⃣ از ریشهی «س ن و» باشد که پس مجزوم شدن، «هاء سکت» ملحق به آن شده باشد.
2⃣ از ریشه «س ن ن» باشد که در اینصورت لام الفعل در باب(تفعُّل) قلب به «ياء» و سپس تبدیل به «الف» شده و به خاطر مجزوم شدن، الف حذف شده است.
و «هاء» نیز برای #سکت است.
3⃣ از ریشه(س ن ه) باشد که در این صورت «هاء» لام الفعل میباشد.
🔖 در هر سه احتمال به معنای «لم يَتَغَيَّرْ» میباشد.
منبع: صرف کاربردی در آیات و روایات، ص۸۸ و ۸۹
📖 @sarf_v_nahve
⚠️ "ك" همیشه اسم نیست ‼️
💠 #کاف_خطاب حرفی است که در آخرِ به بعضی از اسمهای اشاره میآید تا نشان دهد مخاطبِ اشاره چه افرادی هستند.
📝مثال:
ذَٰلِكُمَا مِمَّا عَلَّمَنِي رَبِّي
آن(=تعبیر خواب) ﺍﺯ چیز هایی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ. (۳۷ یوسف)
📍در این جا، حضرت یوسف، برای دو زندانی، به تعبیر خواب اشاره میکنند.
پس مشارٌ إليه، «تعبیر خواب» است
و مخاطب در این اشاره، دو نفر زندانی است که «کُما» بر آن دلالت میکند.
مثال بعدی:
ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ
آن(=جهاد در راه خدا) ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ.
مشارٌ إلیه: جهاد در راه خدا
مخاطب(کُمْ): مسلمانان
#اسم_اشاره
👉🏻 @sarf_v_nahve 👈🏻
صرف و نحو کاربردی
⚠️ "ك" همیشه اسم نیست ‼️ 💠 #کاف_خطاب حرفی است که در آخرِ به بعضی از اسمهای اشاره میآید تا نشان ده
حرف #کاف_خطاب در «هنا» تغییر نمیکند؛ چه مخاطب یک نفر باشد یا چند نفر.
یعنی هناك و هنالك نسبت به این که مخاطب یک نفر باشد یا چند نفر، مذکر باشد یا مؤنث، تغییر نمیکند.
به این کاف میگویند: «کاف خطاب غیر متصرّفه»
منبع: النّحو الوافي، جلد۱، ص۲۷۴، پاورقی۱
تصاریف، ج۲، ص۲۴۳
#اسم_اشاره
🚀 @sarf_v_nahve 🚀
📌زمانی میشود #حال معرفه باشد که بتوان آن را تأویل به نکره برد.
🔖مثال:
جاء أخوك وحدة ⬅️ مُنْفَرداً
💎 @sarf_v_nahve 💎
#معانی #إما :
1⃣ شک
📍مثال:
قَرَأتُ إمّا کتابَ الصرف و إمّا کتابَ النحو.
(در جایی که میداند یکی از این دو کتاب را حتماً خوانده ولی در مصداق شک دارد.)
2⃣ إبهام
📍مثال:
﴿...حَتَّىٰ إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ إِمَّا الْعَذَابَ وَإِمَّا السَّاعَةَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ هُوَ شَرٌّ مَّكَانًا...﴾
(۷۵ مریم)
ﺗﺎ ﺯﻣﺎنی ﻛﻪ ﺁنﭽﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﺑﺒﻴﻨﻨﺪ ، ﻳﺎ "ﻋﻘﻮﺑﺖ ﻭ ﺷﻜﻨﺠﻪ [ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ]" ﺭﺍ ﻳﺎ "ﻋﺬﺍﺏ ﻗﻴﺎﻣﺖ" ﺭﺍ، ﭘﺲ ﺑﻪ ﺯﻭﺩی ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﭼﻪ کسی ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﺶ ﺑﺪﺗﺮ است.
(مبهم است که چه وقت متوجه شوند؛ برخی با عذاب در دنیا به خودشان میآیند و برخی با عذاب آخرت...)
3⃣ تخییر
📍مثال:
قُلْنَا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِمَّا أَن تُعَذِّبَ وَإِمَّا أَن تَتَّخِذَ فِيهِمْ حُسْنًا
(۸۶ کهف)
ﮔﻔﺘﻴﻢ: ﺍی ﺫﻭ ﺍﻟﻘﺮﻧﻴﻦ! ﻳﺎ [ﺍﻳﻦ ﻗﻮم ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﺮ ﻓﺴﺎﺩ ﻭ ﺳﺘﻤﺸﺎﻥ] ﻋﺬﺍﺏ ﻣﻰکنی ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﺸﺎﻥ ﺷﻴﻮﻩای نیک ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻣﻰﮔﻴﺮی.
(خداوند، حضرت ذوالقرنین را مخیّر بین دو کار کرده هر کدام را خواست، انجام دهد.)
4⃣ إباحه
📍مثل:
صَلِّ إمّا قصراً و إمّا تماماً.
نماز بخوان؛ چه شکسته و چه کامل. (مباح بودنِ چگونگی نماز خواندن)
5⃣ تفصیل
📍 مثل:
إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَ إِمَّا كَفُورًا
(۳ انسان)
ﻣﺎ ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻳﻢ ﻳﺎ ﺳﭙﺎسگزﺍﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻳﺎ ﻧﺎﺳﭙﺎﺱ.
(آیه دارد تفصیل میدهد که افرادی را که هدایت کردیم، یا شکر میکنند و در مسیر ادامه میدهند و یا کفران و ناسپاسی میکنند و از مسیر خارج میشوند.)
🗂 @sarf_v_nahve
یا فاطمةُ إشفعي لنا في الجنّة...
شهادت حضرت فاطمه معصومه سلاماللهعلیها را خدمت تمام دوستدارانِ آن حضرت تسلیت عرض میکنیم.
⚫️ @sarf_v_nahve
اعراب منادَی:
۱- مفرد(یعنی #مضاف یا #شبه_مضاف نباشد) و معرفه باشد؛ مثل یا فاطمةُ، یا اللهُ و...
۲- نکرهی مقصوده باشد (یعنی نکرهای باشد که ما او را قصد کردهایم)؛ مانند یا رَجُلُ(ای مرد)
در این دو حالت👆🏻، اعراب منادَی، مبنی بر ضمّ است.
«فاطمة» در این جا چون منادای مفرد معرفه است، مبنی بر ضم شده است.
🏴 @sarf_v_nahve
صرف و نحو کاربردی
⭐️وقتی جایی می شنویم 《مفرد》، منظور چیست؟ مفرد در مقابل چه چیز هایی واقع میشود؟؟🤔 1⃣ در مقابل مثنّ
اگر میخواهید بدانید «مفرد» در مقابل چه چیزهایی واقع میشود، به این پُست مراجعه کنید.👇🏻👇🏻👇🏻
https://eitaa.com/sarf_v_nahve/17
هدایت شده از صرف و نحو کاربردی
📊 http://www.xmind.net/m/58BW
نموداری زیبا از 《ال》 👌🏻
روی لینک بالا کلیک کنید.
#نمودار
🌷 @sarf_v_nahve 🌷
هدایت شده از صرف و نحو کاربردی
⭕️ https://www.xmind.net/m/ZMpm ⭕️
روی لینک بالا کلیک کنید.👆👆👆👆👆
نموداری زیبا از آمدن فاء در جواب شرط.
کجا آمدنش واجبه؟
کجا جایزه؟
کجا ممنوعه؟
🌱منبع: الهدایة فی النّحو🌱
#نمودار
به کانال صرف و نحو کاربردی بپیوندید.👇👇
🌷 @sarf_v_nahve 🌷
🍀 در اسم اشارهای که برای نزدیک است، اگر #ها_تنبیه باشد، جایز است که بین "ها" و آن اسم اشاره، ضمیرِ مشارٌ إلیه فاصله بیاندازد.
🎍 مانند: ها أنا ذا(این مَنَم.)، ها نحن ذان(این دو، ما هستیم.)، ها نحن اولاء(اینها، ماییم.) و...
#اسم_اشاره
🌿 @sarf_v_nahve
#قواعد_اعلال بر #قواعد_ادغام مقدّم است.
🔶مثال:
قَوِوَ ⬅️ قَوِيَ
⭐️قاعده۵ اعلال:
« "واو" در صورتی که لام الفعل و ماقبل آن مکسور باشد، قلب به "یاء" میشود؛ مانند:
قَوِوَ←قَوِیَ، رَضِوَ←رَضِیَ، دُعِوَ←دُعِیَ.»
در حالی که اگر قاعدهی ادغام جاری میشد، قوو تبدیل میشد به "قَوَّ".
✅ @sarf_v_nahve
هدایت شده از صرف و نحو کاربردی
💫 فایده ی #تصغیر اسم:
🎯 ۱. تحقیر؛
مانند: رُجَیل (مرد کوچک)
🎯 ۲. توهین؛
مانند: شُوَیْعِر (شاعرك)، تُوَيْجِر (تاجرک)
🎯 ۳. تقلیل عدد (کم دانستنِ تعداد چیزی)؛
مانند: أعطاني دُرَيْهِمات. (مرا چند درهمی داد.)
صدْتُ عُصَيْفِرات. (چند گنجشکی صید نمودم.)
🎯 ۴. تقریب زمان؛
مانند: جِئتُ قُبَیلَ المغرب. (کمی قبل از غروب آفتاب آمدم.)
🎯 ۵. تقریب مکان؛
مانند: یکون الکنزُ تُحَیتَ رِجلی. (گنج مقداری پایین تر از پای من است.)
🎯 ۶.اظهار محبّت و ترحّم؛
مانند: یا بُنَيَّ! (ای پسرکم!)
🎓 @sarf_v_nahve 🎓
✅ معانی مختلف واژه جَعَلَ 🔰
1⃣ اگر فعل تام باشد👈 قرار دادن
2⃣ اگر فعل #قلبی باشد👈 ظن و گمان
3⃣ اگر فعل #شروع باشد 👈 مقاربه و نزدیکی
4⃣ اگر فعل #تصییر باشد👈 تحول و دگرگونی
🎓 @sarf_v_nahve 🎓