اعراب منادَی:
۱- مفرد(یعنی #مضاف یا #شبه_مضاف نباشد) و معرفه باشد؛ مثل یا فاطمةُ، یا اللهُ و...
۲- نکرهی مقصوده باشد (یعنی نکرهای باشد که ما او را قصد کردهایم)؛ مانند یا رَجُلُ(ای مرد)
در این دو حالت👆🏻، اعراب منادَی، مبنی بر ضمّ است.
«فاطمة» در این جا چون منادای مفرد معرفه است، مبنی بر ضم شده است.
🏴 @sarf_v_nahve
اگر میخواهید بدانید «مفرد» در مقابل چه چیزهایی واقع میشود، به این پُست مراجعه کنید.👇🏻👇🏻👇🏻
https://eitaa.com/sarf_v_nahve/17
هدایت شده از صرف و نحو کاربردی
📊 http://www.xmind.net/m/58BW
نموداری زیبا از 《ال》 👌🏻
روی لینک بالا کلیک کنید.
#نمودار
🌷 @sarf_v_nahve 🌷
هدایت شده از صرف و نحو کاربردی
⭕️ https://www.xmind.net/m/ZMpm ⭕️
روی لینک بالا کلیک کنید.👆👆👆👆👆
نموداری زیبا از آمدن فاء در جواب شرط.
کجا آمدنش واجبه؟
کجا جایزه؟
کجا ممنوعه؟
🌱منبع: الهدایة فی النّحو🌱
#نمودار
به کانال صرف و نحو کاربردی بپیوندید.👇👇
🌷 @sarf_v_nahve 🌷
🍀 در اسم اشارهای که برای نزدیک است، اگر #ها_تنبیه باشد، جایز است که بین "ها" و آن اسم اشاره، ضمیرِ مشارٌ إلیه فاصله بیاندازد.
🎍 مانند: ها أنا ذا(این مَنَم.)، ها نحن ذان(این دو، ما هستیم.)، ها نحن اولاء(اینها، ماییم.) و...
#اسم_اشاره
🌿 @sarf_v_nahve
#قواعد_اعلال بر #قواعد_ادغام مقدّم است.
🔶مثال:
قَوِوَ ⬅️ قَوِيَ
⭐️قاعده۵ اعلال:
« "واو" در صورتی که لام الفعل و ماقبل آن مکسور باشد، قلب به "یاء" میشود؛ مانند:
قَوِوَ←قَوِیَ، رَضِوَ←رَضِیَ، دُعِوَ←دُعِیَ.»
در حالی که اگر قاعدهی ادغام جاری میشد، قوو تبدیل میشد به "قَوَّ".
✅ @sarf_v_nahve
هدایت شده از صرف و نحو کاربردی
💫 فایده ی #تصغیر اسم:
🎯 ۱. تحقیر؛
مانند: رُجَیل (مرد کوچک)
🎯 ۲. توهین؛
مانند: شُوَیْعِر (شاعرك)، تُوَيْجِر (تاجرک)
🎯 ۳. تقلیل عدد (کم دانستنِ تعداد چیزی)؛
مانند: أعطاني دُرَيْهِمات. (مرا چند درهمی داد.)
صدْتُ عُصَيْفِرات. (چند گنجشکی صید نمودم.)
🎯 ۴. تقریب زمان؛
مانند: جِئتُ قُبَیلَ المغرب. (کمی قبل از غروب آفتاب آمدم.)
🎯 ۵. تقریب مکان؛
مانند: یکون الکنزُ تُحَیتَ رِجلی. (گنج مقداری پایین تر از پای من است.)
🎯 ۶.اظهار محبّت و ترحّم؛
مانند: یا بُنَيَّ! (ای پسرکم!)
🎓 @sarf_v_nahve 🎓
✅ معانی مختلف واژه جَعَلَ 🔰
1⃣ اگر فعل تام باشد👈 قرار دادن
2⃣ اگر فعل #قلبی باشد👈 ظن و گمان
3⃣ اگر فعل #شروع باشد 👈 مقاربه و نزدیکی
4⃣ اگر فعل #تصییر باشد👈 تحول و دگرگونی
🎓 @sarf_v_nahve 🎓
گفتیم که فَعول به معنای فاعل(صَبور: صابر) یا فَعیل به معنای مفعول(قَتیل: مَقتول) مذکّر و مؤنّثشان یکسان است؛ یعنی هم میتوانند صفت برای مؤنّث باشند و هم مذکّر؛
مثلاً عليٌ قَتیل / زینب قتیل.
♦️نکته♦️
در فَعول به معنای فاعل و فَعیل به معنای مفعول، اگر موصوف ذکر نشود، برای رفع اشتباه، اگر موصوف مؤنث باشد، باید تاء بیاید؛
🔹مثال: رأیتُ جَریحةً. (زنی مجروح را دیدم.)
🎯 @sarf_v_nahve 🎯
❇️حکم وصف بعد از مضاف و مضاف الیه:
🔺اگر وصف بعد از هیئت اضافه(مضاف و مضاف إلیه واقع شود، (مررتُ بغلامِ زيدٍ العالمِ)
در این صورت، وصف صلاحیت وصفیت برای هرکدام را دارد و هیچکدام بر دیگری ترجیح ندارد.
﴿جنّاتُ عدنٍ تجرِي مِن تحتِها الأنهار﴾
(طه/٧٦)
منبع: مغنی الفقیه علم نحو، ص۴۶۶
💠 @sarf_v_nahve
🖌فعل #لازم فعلی است که مفعولٌبه قبول نکند؛
مثل: ذَهَبَ (رفت)
بنابراین نمیتوانیم بگوییم: چه کسی را رفت؟
🖌فعل #متعدّی فعلی است که مفعولٌبه قبول کند؛
مثل: أکَلَ (خورد)
بنابراین میتوانیم بگوییم: چه چیزی را خورد.
📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve
💎 #صفت_مشبهه:
اسمی است که از فعل ثلاثیِ(مجرد و مزید) لازم، گرفته میشود تا بر ثبوت و دوام دلالت کند.
📚منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵
📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve
✳️ #صفت_مشبهه از باب «فَعِلَ یَفْعَلُ» بر سه وزن میآید:
1⃣ فَعِلٌ (که دلالت بر اندوه یا شادی میکند.)
مانند: ضَجِر(بیزار شده) ، فَرِحٌ(شاد) بَطِرٌ(شاد)
قرآن: ﴿...إِنَّهُ لَفَرِحٌ فَخُورٌ﴾
ﻣﺴﻠّﻤﺎً او ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﻭ ﺧﻮﺩﺳﺘﺎ است.
(هود/۱۰)
2⃣ أفْعَل (به معنای رنگ یا عیبِ ظاهری یا زینت میآید.)
مثال: أصفَر(زرد) ، أزْرَق(آبی) ، أحْدَب(گوژ پشت) ، أعْمَی(نابینا) ، أکْحَل(زیبا چشم) ، أحوَر(مرد سیاه چشم)
3⃣فَعْلان (به معنای پر بودن یا خالی بودن یا دارای حرارت باطنی میآید.)
مانند: عَطشان(تشنه) ، شَبْعان(گرسنه) ، رَیّان(سیراب) ، غَضبان(عصبانی) ، مَلْآن(پُر)
📚 منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵
http://haghani.hawzahqom.ir/index.aspx?siteid=106&fkeyid=&siteid=106&pageid=38080
📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve
#صفت_مشبهه از باب «فَعُلَ یَفْعُلُ» بر اوزان مختلفی میآید که مشهورترینِ آنها عبارتند از:
🌱فَعیل 🌱فُعال 🌱فَعَال 🌱فَعَل 🌱فَعْل 🌱فُعْل
مانند
🌱عَظیم 🌱شُجاع 🌱جَبان 🌱بَطَل 🌱شَهْم 🌱صُلْب
📚منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵
📖 @sarf_v_nahve
ویژگیهای أفْعَل #صفت_مشبهه:
بر 🔴رنگ 🔴عیب ظاهری 🔴زینت
دلالت میکند.
مؤنثش بر وزن «فَعْلاء» است.
مانند أصفر/صَفراء
💠 @sarf_v_nahve
🍃صرف أفْعَل #صفت_مشبهه:
أخْضَرُ (مفرد مذکّر)
أخْضَرانِ (مثنّای مذکّر)
خُضْرٌ (جمع مذکّر (غالباً بهصورت جمع مکسّر) )
خَضْراءُ (مفرد مؤنّث)
خَضْراوانِ (مثنّای مؤنّث)
خَضْراواتٍ (جمع مؤنّث)
💠 eitaa.ir/sarf_v_nahve
🌱#صفت_مشبهه از ثلاثی مزید، بر وزن اسم فاعل میآید؛
❇️ مانند مُطمئِنّ، مُستقیم، مُعتدِل
📚 منبع: القواعد الأساسية للّغة العربیّة، ص۲۶۵
📖 @sarf_v_nahve
🖌اگر فاء الفعل کلمهای در باب #تفعل یا #تفاعل، یکی از دوازده حرفِ:
ت، ث، ج، د، ذ، ز، س، ش، ص، ض، ط، ظ
(جسد زشت(س:سثص، ز:زذضظ، ت:تط) )
باشد، جایز است که تاء این باب را، تبدیل به این حروف کنیم و در یکدیگر ادغام نماییم.
📝 در مواردی که این کار باعث شود که حرف اوّل کلمه، ساکن شود، برای جلوگیری از ابتدا به ساکن، همزهی وصل مکسوری(إ) در ابتدای کلمه میآید.
📍مانند: تَزایَنَ←زَزایَنَ←زّایَنَ←إزّایَنَ (باب تفاعُل)
☘أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ☘ (۶۸ مؤمنون)
تَدَبَّرَ←دَدَبَّرَ←دَّبَّرَ←إدَّبَرَ
یَتَدَبَّرُ←یَدَّبَّرُ
☘لَا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلَى☘ (۸ صافّات)
یَتَسَمَّعون←یَسَسَمَّعون←یَسَّمَّعون
☘لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ☘ (۱۰ منافقون)
أتَصَدَّقَ←أصَصَدَّقَ←أَصَّدَّقَ
☘فَاطَّهَّروا☘ (۶ مائده)
تَطَهَّروا(امر باب تفعُّل)←طَطَهَّروا←اِطَّهَّروا
📚منبع: صرف ساده، قواعد باب تفعُّل، ص۱۷۲
📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve
🍄فرق باب #تفاعل، #افتعال و #مفاعله در معنای مشارکت چیست؟🤔
1⃣ مشارکت در باب مفاعله، بین فاعل و مفعول است(قاتَلَ زیدٌ بَکراً.)
ولی در باب افتعال و تفاعل، هر دو اسم مرفوع اند(تضارب زیدٌ و بَکْرٌ)
که برهم دیگر عطف شده اند.
2⃣ در باب افتعال و تفاعل، میتوان فاعل را یک اسمِ دارای افراد قرار داد که مشارکت بین آنها رخ داده است(تنازعَ قومٌ. ☘و تَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَ تَوَاصَوْا بِالصَّبر☘ (۳ عصر) )
3⃣ اگر بخواهیم مشارکت را به یکی از طرفین نسبت دهیم، یعنی بگوییم فلانی مشارکت را شروع کرد، فقط میتوان از باب مفاعله استفاده کرد.
📚منبع: مغنی الفقیه(صرف جامع کاربردی)، ص۱۷۸
📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve
🖌 درجات مبالغه بين صيغههای مبالغه متفاوت است...
فَعيل ... فُعال ... فُعّال ... فُعّالة
مانند:
كريم ... كُرام ... كُرّام ... كُرّامة
که وزن «فعیل» نسبت به بقیهی اوزان، از
مبالغهی کمتری برخوردار است و «فُعال» نسبت به دو تای بعدی، از مبالغهی کمتری برخوردار است و إلی آخر...
#اسم_مبالغه
#صیغه_مبالغه
📚منبع: مغنی الفقیه(صرف جامع کاربردی)، ص۳۸۲
📖 @sarf_v_nahve
🖌تاء(ة) به جای چه چیزهایی میآید؟
🌿۱. به جای فاءالفعل
وَعْد←عِدَة
🌿۲. به جای عین الفعل
إقْوَام←إقَوْام←(حذف واو)إقام←إقامَة
🌿٣. به جای لام الفعل
شَفَه←شَفَة
🌿۴. به جای حرف زائد
تَبصیر←تَبْصِرَة
📚 منبع: مغني الفقیه(علم نحو با مبانی فقهای شیعه)، ص٤٣٠
📖 @sarf_v_nahve
دوستان عزیز!
اگر جایی مطلبی سخت بود و متوجّه نشدین یا سؤالی از صرف و نحو داشتید، میتونید از مدیرهای کانال بپرسید👇🏻👇🏻
@ArefAshrafian
@mojtaba1843
@A_13_A
@Hossen_ghorbani
مواضع #همزه_وصل:
1⃣ ۱۲ اسم(إبن، إبنة، إبنُم، إسم، إسْت، إمرُؤ، إمرأة، إثنان، إثنتان، أیْمُ، أیمُن، ال موصوله)
2⃣ همزهی ابواب ثلاثی مزید و ماضی و امر ثلاثی مزید به جز باب إفعال (مانند انفعال، افتعال، استَفعَلَ، اِفْتَعِلْ و...)
3⃣ امر مخاطب ثلاثی (مانند: إعلَمْ)
4⃣ ال تعریف
📖 eitaa.ir/sarf_v_nahve