🔻مجال‌دهیِ رسمی به متفاوت‌اندیشان 🖋 مهدی جمشیدی ___________________________ در حکم رهبر انقلاب آمده است: روزنامۀ اطلاعات، سخنگوی «قشرهایی از مردم عزیز» بوده که غالباً سخن آنان بیش از هر جای دیگر در این روزنامه انعکاس می‌یافته است. «چندوجهی‌بودن نگاه‌ها و سلایق سیاسی» در میان نخبگانی که در «اعتقاد راسخ به انقلاب و نظام اسلامی» مشترکند، وجود روزنامه‌ای با این خصوصیّت را مفید و شاید الزامی میکرده، و اکنون نیز آن‌چنان است. برادر انقلابی و پسندیده‌خصال، مرحوم حجت‌الاسلام دعائی، به گونه‌ای شایسته توانسته بودند «جهت‌گیری مزبور» را رعایت کنند( ۱۸ خرداد ۱۴۰۱). 1. رهبر انقلاب به‌صورت «آگاهانه/ حساب‌شده/ سنجیده»، بخشی از امکانِ رسانه‌ای را در اختیار دسته‌ای از نیروهای سیاسی قرار داده است که با تفکّر سیاسیِ ایشان، «فاصله‌ها/ زاویه‌ها/ اختلاف‌ها»یی دارند. این یعنی انتخاب مرحوم دعایی و تداوم حضور ایشان در طول سه دهه، برخاسته از یک «محاسبۀ سیاسی و اجتماعی» در ذهن رهبر انقلاب بوده است، نه «اتّفاقی» یا «ناخواسته». 2. و محاسبه، این است که وجود نخبگان سیاسی‌ای که «متفاوت» می‌اندیشند و تا حدی «دیگری» هستند، این ضرورت را در منطق حکمرانی در سطح عالی و راهبردی ایجاد می‌کند که رهبر انقلاب، «زمینه/ مجرا/ بستر»ی را نیز در اختیار آنان قرار بدهد تا نظام به «استبداد/ تک‌صدایی/ یکدستی»، متهم نشود. 3. در عین حال، همین نخبگانِ سیاسیِ متفاوت‌اندیش نیز دست‌کم باید دارای «اعتقادِ راسخ به انقلاب و نظام اسلامی» باشند تا از این زمینۀ رسانه‌ای استفاده کنند. پس این مجال‌دهی و زمینه‌سازی، «بی‌چهارچوب/ رهاشده/ ولنگار» نیست. 4. این‌که گفته شده «روزنامۀ اطلاعات، سخنگوی قشرهایی از مردم عزیز بوده که غالباً سخن آنان بیش از هر جای دیگر در این روزنامه انعکاس می‌یافته است»، به این معنی است که «منطقِ توزیعِ مدیریّتِ فرصت‌های رسانه‌ای»، در همه‌جا، یکسان نیست؛ یعنی این‌گونه نیست که بتوان بر اساس ملاحظۀ یادشده نتیجه گرفت «رؤسای رسانۀ ملّی» را نیز باید این‌چنین انتخاب کرد و لازم است در برخی دوره‌ها، این مسئولیّت را به متفاوت‌اندیشان سپرد. این منطق، «محدود» است و «قابل‌تعمیم» نیست. به‌‎بیان‌دیگر، این راهبرد نباید بیش از گشودنِ «روزنه» باشد و به‌صورت یک «حقّ فراگیر» درآید. 5. مجال‌دادن رسانه‌ای به این‌که دیدگاه‌ها و مواضع «متفاوت با سیاستِ رسمی» مطرح شوند، به معنی «حقّ» و «درست» بودن آنها نیست، بلکه از ضرورتِ وجودِ «آزادی» در عرصۀ سیاسی برمی‌خیزد. به‌عبارت‌دیگر، این‌گونه نیست که در دولت اسلامی، تنها «مواضع حقّ»، اجازۀ «مطرح‌شدن» و «اظهارشدن» داشته باشند، بلکه همۀ مواضع در چهارچوب قانون، «مجالِ بیان» دارند. بنابراین، میان «حقّ سخن‌ گفتن» و «سخنِ حقّ گفتن»، تفاوت وجود دارد. آنچه که باید «غالب» و «حاکم» باشد، سخن حقّ است، امّا نباید تنها سخن حقّ، «مجالِ اظهار» و «میدانِ بیان» داشته باشد. 6. «انقلابی‌بودن» و «انقلابی‌گری» به سبب ذات خویش، مفهومی «تشکیکی/ مرتبه‌مند/ پیوستاری» است و از این جهت، باید از تعبیر «غلیظ» یا «رقیق» بودن آن در افراد سخن گفت؛ چنان‌که ایمان اسلامی نیز چنین حکمی دارد و «اقویا» و «ضعفا» را شامل می‌شود. ازاین‌رو، می‌توان دربارۀ «ضریبِ انقلابی‌بودنِ اشخاص»، داوری کرد و کسانی را بر کسانی «ترجیح» داد و «برتر» انگاشت، امّا این موضع به معنی «نفیِ خصلتِ انقلابی» از عدّه‌ای نیست. 7. من در عین باورِ عمیقِ معرفتی به بندهای پیشین، از «واگذاریِ رسمی و ناگفتۀ» چنین «جهت‌گیری»‌ای به روزنامۀ اطلاعات، باخبر نبودم و فارغ از این ملاحظه، اظهارنظر کردم. حال که دریافتم که رهبر انقلاب، چنین طرحی در ذهن داشته و از اساس، در پیِ ایجادِ فضایی برای «سخنِ متفاوت گفتن» بودند، از داوری‌ام دربارۀ روزنامۀ اطلاعات، عبور می‌کنم و با وجود انتقاد به طبعِ سیاسیِ شخصیِ مرحوم دعایی، همچون رهبر انقلاب معتقدم که «مرحوم حجت‌الاسلام دعایی، به گونه‌ای شایسته توانسته بودند جهت‌گیری مزبور را رعایت کنند». در واقع، به دنبال تغییرِ «موضوع» - که در اینجا جهت‌گیریِ تعیین‌شدۀ روزنامۀ اطلاعات است - «حکم» من نیز تغییر کرد؛ برای چنین هدف و غایتی، باید نیز این‌گونه عمل کرد. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻 گزیده‌ای از مصاحبه درباره هویّتِ امام خمینی 📎منتشرشده در: https://iict.ac.ir/2022/06/avemam/

💢 نقشۀ راهِ جهاد تبیین ✍️ مهدی جمشیدی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی ⬅️ ادامه مطلب را اینجا بخوانید https://fekrat.net/?p=9615 •┈┈┈┈┈••✾••┈┈┈┈┈• 🔻فکرت، رسانه اندیشه و آگاهی؛ 🆔 @Fekrat_Net

🔻 گفتگو دربارۀ شریعتی و مسألۀ بازسازی انقلابی •┈┈┈••✾••┈┈┈• روزنامه ایران | شماره :7934 | تاریخ 1401/3/28 https://www.irannewspaper.ir/?nid=7934&pid=18&type=0 https://www.irannewspaper.ir/?nid=7934&pid=18&type=0#pagedetails

مقالۀ تخصصی: 🔻 زمینه‌های صورت‌بندی سیاست اجتماعیِ اسلامی منتشرشده در: http://issh.shahed.ac.ir/article_3759.html

◽️گذار از «تکثّر بینشی» در عرصۀ حکمرانی 📌 همزمان با فرارسیدن ایام شهادت آیت‌الله #سید_محمد_بهشتی 🔸 یادداشت #مهدی_جمشیدی عضو هیات علمی گروه #فرهنگ_پژوهی پژوهشگاه: ▪️جریان لیبرالِ وطنی که تجربۀ طولانی در روایت‌پردازیِ وارونه از انقلاب و مسائل انقلاب دارد، سال‌هاست که دست تعدّی و تحریف به سوی شهید آیت‌الله بهشتی نیز دراز کرده و می‌کوشد چهره‌ای از وی بسازد که با انگارۀ «اسلام رحمانی»، سازگار باشد، حال‌آن‌که واقعیّت این‌چنین نیست. ▪️از جمله باید به نامۀ محرمانه‌ای اشاره کرد که شهید بهشتی آن را در تاریخ 1359/12/22 خطاب به امام خمینی نوشت و در این نامه، ذهنیّت خود را از منطق و سبکِ حاکمیّت در نظام جمهوری اسلامی، به‌صورتی شفاف بیان کرد. 🔻مشاهده متن کامل یادداشت: https://iict.ac.ir/2022/06/tbinshi/ #یادداشت #شهید_بهشتی 🆔 @iictchannel

📎 درسگفتار: نظریۀ تحوّل در رهیافت آیت‌الله خامنه‌ای [دوازده نکتۀ راهبردی دربارۀ تحوّل انقلابی] https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi‌

ماجرای بهشتی - برنامه سیاسی تاریخی شبکه ۳ | - ۸ تیر ماه ۱۴۰۱ قابل مشاهده در: https://telewebion.com/episode/0x28e630c

🔻به مناسبت سالگرد شهادت سیدحسن آیت: زوایایی مغفول از ذهنیتِ التقاطیِ «میرحسین موسوی» منتشر شده در: https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/10/09/2170530/

🔻مصاحبه: ترمیم منزلت قدسی حجاب در ذهنیّت عمومی منتشر شده در: http://fna.ir/1q1dag

🔻درسگفتار: اشتباه های راهبردی در برنامه ریزی فرهنگی (از نگاه رهبر انقلاب) https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻مصاحبه: دیدگاه شهید بهشتی نسبت به غرب منتشر شده در: https://www.ibna.ir/vdchmxnxx23nikd.tft2.html

🔻مصاحبه: فلسفه‌های مضاف به مثابه خاستگاه علوم انسانی اسلامی منتشر شده در: https://www.ibna.ir/vdcaoeneu49nuy1.k5k4.html

🔻یادداشت |بازنمایی بی‌حجاب‌ها در ناواقعیّت‌های رسانه‌ای ۲۶ تير ۱۴۰۱ - ۱۲:۳۱ اخبار سیاسی خبرگزاری تسنیم https://tn.ai/2744309

روزنامه ایران ۲۸ تیر ۱۴۰۱ ص ۲ https://www.irannewspaper.ir/Newspaper/Page/7959/Polotic/2/0#pagedetails

🔻بی‌حجابی؛ حلقه‌ای از زنجیرۀ هویّت‌زدایی منتشرشده در: http://fekrat.net/?p=9992

🔻 گفتگو(۱): اصول‌گرایان چه نسبتی با نظریۀ نظام انقلابی دارند؟ 📎 بسیاری از سخنان رهبری، دستاویز کج‌روایت‌های جریان اصول‌گرا قرار می‌گیرد و به چماقی برای بازدارندگی نسبت‌ به جریان انقلابی اصیل، تبدیل می‌شود. 📎 رهبری فرمودند نظام انقلابی! مشکل ما با برخی از اصولگرایان این است که آنان غلظت نظام‌شان نسبت به انقلاب‌شان، خیلی بیشتر است. 📎 نمی‌شود هر کدام از این کنشگران سیاسی خودشان را ستون نظام بدانند و نقد به خودشان را نقد به اصل ساختار تلقی کنند. 📎 نظریۀ نظام انقلابی یعنی نظام، یک بستر و محملی است برای تحقق غایات انقلاب اسلامی. 📎 جریان اصول‌گرا، بیشتر از آنکه به انقلاب وفادار باشد به نظام وفادار هست؛ یعنی یک حالت ثابت، یکنواخت، کلیشه‌ای، تکراری و محافظه‌کارانه در آن وجود دارد که هر نوع فریاد و اعتراض را تنش و ناملایمت و شورش علیه نظام می‌دانند، چون خودشان و سیاست‌های‌شان را مساوی نظام تلقی می‌کنند. 📎 رهبری فرمودند بین ساختارهای دیوان‌سالاری و آرمان‌های نظام، تفکیک کنید. اگر این تفکیک اتفاق نیفتد عملکرد ضعیف فلان مدیر، پای اصل نظام نوشته می‌شود. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻 گفتگو(۲): مرز مصلحت‌سنجی و انقلابی‌گری چیست؟! 📎 برخی که از مصلحت سخن می‌گویند، منظورشان محافظه‌کاری است و اینان منافع خود و جریان‌شان را در نظر می‌گیرند. 📎 بالاخره دشمن ممکن است مطالب ما را پوشش بدهد، زمانی باید نگران باشیم که برآیند کارمان به نفع او شده باشد. مثلاً رهبری فرمودند ما در عدالت عقب هستیم و اکثر رسانه‌های بیگانه آن را پوشش دادند، اما آیا این امر به معنی مخرج مشترک با دشمن است؟! 📎 قطعاً نقد یک شخص، باعث تضعیف او می‌شود اما باید دید در این نقد، مفاسد چیرگی دارد یا مصالح؟ عیبی ندارد مردم نظرشان نسبتی به یک شخص عوض بشود، مهم نظام است که مردم نگاه‌شان به آن تغییر نکند. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻 گفتگو(۳): راه‌حل‌های ما چه خصوصیاتی داشته باشد با دشمن، مخرج مشترک پیدا می‌کنیم؟ 📎 اول آنکه راه‌حل، متضمن عقب‌نشینی از آرمان‌ها باشد و در ارزش‌ها به جای روش‌ها، تجدیدنظر کنیم. 📎 دوم، آسیب‌ها را در سطح حاکمیت به صورت فراگیر و حداکثری و ساختاری قلمداد کنیم. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻گفتگو(۴): اصولگرایی یا عملگرایی؟ 📎 بسیاری از اصول‌گرایان، عمل‌گرا هستند نه اصول‌گرا. عمل‌گرایی یعنی اگر از جریان خودشان، اشکالی رخ دهد پنهان‌کاری و توجیه می‌کنند، اما اگر نقطه منفی‌ای از جریان مقابل ببینند آن را بیان می‌کنند. 📎 وقتی انتخابات، سهمیه‌بندی می‌شود یعنی اخلاق و صلاحیت موضوعیت ندارد، بلکه شما به میزان قدرت سیاسی و اجتماعی، توان چانه‌زنی و تصاحب کرسی دارید. 📎 این اراده مستقل از احزاب سیاسی است که امکان نقد آزادمنشانه را می‌دهد. این‌که می‌بینید یک عده زبانشان بسته‌ است چون دستشان به جاهایی گره‌خورده و منافعی دارند. ورود در احزاب، حریت ما را سلب میکند. 📎 مرحوم علامه مصباح می‌فرمودند حزب دو اشکال دارد: اول این‌که حزب حرکت معطوف به قدرت است یعنی فقط می‌خواهد قدرت سیاسی به دست آورد؛ دوم، از بالا به پایین تصمیم می‌گیرد. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻 گفتگو(۵): لغزش‌گاه‌های مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی 📎 یکی از ضعف‌های جریان مطالبه‌گر و عدالت‌خواه، "فقدان پشتوانۀ معرفتی و نظری" است. جریان مطالبه‌گر نیاز دارد به یک "گرانیگاه معرفتی". 📎 یکی از چهره‌های معروف عدالت‌خواه گفته بود ما دربارۀ عدالت‌خواهی حاضریم با هر جریانی، ائتلاف و همراهی کنیم. این حرف، نادرست است. ما حتی در دورۀ نهضت اسلامی نیز بر سر تحقق انقلاب اسلامی، با هر جریانی "ائتلاف" نکردیم! 📎 یکی دیگر از نقاط ضعف این جریان، مشکلات‌ را از زاویۀ "ساختاری" ندیدن و سرگرم "اشخاص" شدن است. 📎 اشکال سوم این جریان، "نگاه تک‌سویه" به مسائل و تکیه بر "اطلاعات ناقص و گزینشی" است. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻توضیح دربارۀ نارواییِ «ائتلاف عمل‌گرایانه» ✒ مهدی جمشیدی ۱. نظر حقیر، برآمده از "تاریخ انقلاب" هست. بسیاری از ذهنیّت بنده، حاصل همین تاریخ فشرده هست و گاه ناخودآگاه، امروز را در آینۀ آن گذشتۀ پُرحادثه می‌بینم. ۲. در جریان انقلاب، این بحث مطرح شد که آیا می‌توان بر سر "برانداختن حکومت پهلوی" با نیروهای مبارزِ "مسلمانِ التقاطی" و "غیرمسلمان"، ائتلاف کرد یا خیر؟ این پرسش، آنچنان "بنیادی" بود که یک "شکاف بزرگ" در میان نیروهای انقلابیِ مسلمان ایجاد کرد و فضا، دوپاره شد. در یک سو، "مطهری" بود که از "خلوص" دفاع می‌کرد و در سوی دیگر، "بهشتی" که از "وحدت" سخن می‌گفت. ۳. این مناقشه به "امام خمینی" که در نجف بود، عرضه شد. امام به طور قاطع پاسخ داد که باید جانب "خلوص" گرفت. ۴. در نگاه عمل‌گرایانه، "هدف"، "وسیله" را توجیه می‌کند. ازاین‌رو، "هدف مشترک"، هر نوع ائتلافی را برمی‌تابد. البتّه در اینجا مقصود از هدف، "مقاصد سلبی" است، وگرنه جریان‌های متنوّعِ فکری و ایدئولوژیک، "هدف واحدِ ایجابی" ندارند. ۵. مطهری بر این باور بود که ائتلاف با نیروهای مبارز التقاطی، چند اشکال دارد: الف. "ایدئولوژی" بر "مبارزه" ترجیح دارد و فرع بر آن نیست که به‌خاطر آن، به حاشیه برود. ب. آنها نیروهای ما را "جذب" تفکّر خود می‌کنند. ج. پس از پیروزی، "سهم‌خواه" خواهند شد و "بخشی از قدرت" را طلب خواهند کرد. ۶. متأسفانه هر سه اتّفاق نیز در عمل رخ داد، از جمله دربارۀ سازمان مجاهدین خلق. ۷. یک "جنبش/ جریان/ حرکت اجتماعی" - در قلمرو دورنی جامعۀ اسلامی - اگر بخواهد بر مدار "حقیقت" و "ایدئولوژی" سیر کند، چاره‌ای جز "مرزبندی" و "ترجیح تکلیف بر نتیجه" و "اصالت مکتب نسبت به عمل" و "حسّاسیّت وسیله در نسبت با هدف" ندارد. ۸. البتّه این سخن به معنی "نگاه صفر و صدی" نیست؛ چنان‌که مصباح نظریۀ "الگوی دوایر متحدالمرکز" را در مناسبات سیاسی مطرح کرد و بر اساس آن گفت همکاری و همگرایی ما با دیگران، حالت "پیوستاری" و "طیفی" دارد و هرچه نزدیکیِ فکری، بیشتر باشد، تعامل نیز بیشتر خواهد بود. پس می‌توان حداقل‌ها و حدنصاب‌هایی را در نظر گرفت. ۹. جریان انقلابیِ اصیل، هم در "صورت‌مسأله" و هم در "راه‌حل"، شکاف‌های جدّی با اصلاح‌طلبان و اصول‌گرایان و عدالت‌خواهان دارد. ۱۰. "جریان اصلاحات"، از اساس و از آغاز، "انحراف فکریِ بنیادی" داشته و دارد و هرگز نباید با آن ائتلاف کرد. جریان اصلاحات، برجسته‌ترین مصداقِ کنونیِ "اسلامِ التقاطی" هست و به تعبیر مطهری، "التقاط" از "الحاد"، خطرناک‌تر است. به یاد داشته باشید که رهبری گفت: اسلامِ رحمانی یعنی معارف نشأت‌گرفته از لیبرالیسم. ۱۱. "جریان عدالت‌خواهی"، یکپارچه نیست. کسی همانند دوست عزیز دیرینه‌ام، محمدصادق شهبازی نیز در آن است که یک انقلابیِ صادق و اصیل است. اما در عین حال، کسانی نیز در آن حضور دارند که "معیارهای اخلاقی" را مراعات نمی‌کنند. ما نمی‌خواهیم با "محرّمات اخلاقی" در برابر "محرّمات اقتصادی" بایستیم. به علاوه، "فروکاهیدن عدالت به حوزۀ اقتصاد" نیز خودش خلاف عدالت است. دورۀ "توضیح‌های تک‌بُعدی" به سر آمده است. (پیوست به گفتگوی پنجم) https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻 گفتگو(۶): مخرج مشترک با دشمن در صورت‌مسأله 📎 مخرج مشترک داشتن با دشمن در صورت‌مسأله، سه حالت دارد: "ندیدن و انکار مسأله"، "مبالغه و بزرگنمایی مسأله"، "تعلیل و ریشه‌یابی غلط" یا "فهم غلط از ماهیّت و معنای مسأله". 📎 از جمله، اینکه بگوییم "عموم زنان جامعۀ ایران" از انگارۀ حجاب عبور کرده‌اند، مبالغه و بزرگنمایی است. این روایتی است که دشمن دنبال می‌کند و می‌گوید گذار از سنت به تجدد، اتفاق افتاده و جامعۀ ایران به ارزش‌ها پشت کرده است. 📎 حالت دیگر، تعلیل و ریشه‌یابی غلط یا فهم غلط از ماهیّت و معنای مسأله است. از جمله، بعضی می‌گویند موضوع حجاب، یک نوع "مبارزۀ سیاسی" یا "ناشی از دین‌گریزی" است. اینان هیچ‌گاه نمی‌گویند بدحجابی ناشی از "فقر شناخت دینی" یا "میل به تبرّج" است. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi

🔻گفتگو(۷): تنوّع موقعیتهای اجتماعی و تفاوت در مواضع 📎 ضرورتی ندارد که رهبر انقلاب همه منکرهایی که اتفاق می‌افتد را بگویند. اما یک کنشکر دانشجویی اگر بگوید، تکلیف متفاوتی دارد و مفسده بر فعل او مترتب نمی‌شود. به تعبیر علامه مصباح، تفاوت موقعیت‌ اجتماعی افراد، باعث تفاوت تکالیف نیز می‌شود. ایشان امیرالمؤمنین و ابوذر یا امیرالمؤمنین و حضرت زهرا(س) را مثال می‌زنند. 📎 تصور نکنیم مفسده‌ای که بر بیان مسئول عالی یا متوسط مترتب می‌شود با یک کنشگر عرصه عمومی برابر است. در این موضع، تکالیف متفاوت است. https://eitaa.com/sedgh_mahdijamshidi