🔸 تحولات دینداری در ایران؛ بخش دوم
نهاد دین و مسئله افول اعتماد و مرجعیت
✍ در چند سده اخیر ایران، نهاد دین نقشی اساسی در دینداری عامه داشته و بخش مهمی از جامعه، منبع اصلی خود را روحانیت و مراجع تقلید میدانستند. این جایگاه را میتوان در تحولات ایران دو قرن اخیر مشاهده کرد که روحانیت یکی از گروههای پیشرو در آنها بوده است. در جنبش مشروطه، جنبش ملیشدن صنعت نفت، انقلاب ۱۳۵۷ و دیگر تحولات اجتماعی و سیاسی حضور روحانیون به عنوان گروه پیشرو غیر قابل انکار است.
اما دادههای اخیر در پیمایشهای ملی نشان میدهند که جایگاه روحانیت به عنوان گروه مرجع در جامعه در چند دهه اخیر افول جدی داشته است. میزان اعتماد «زیاد» یا «خیلی زیاد» به این گروه از حدود ۴۷ درصد در سال ۱۳۸۶ به ۲۵ درصد در سال ۱۴۰۲ رسیده است. در پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان ۱۴۰۲، حدود ۵۷ درصد از پاسخگویان اعلام کردهاند که اعتماد «کم» یا «خیلی کم» به روحانیت دارند.
این وضعیت در میان گروههای سنی نیز معنادار است. اعتماد «زیاد» یا «خیلی زیاد» به روحانیت در گروه سنی جوان از ۱۵ تا ۲۹ سال، به ۱۹.۵ درصد رسیده است. در میان همین گروه سنی ۵۷ درصد از پاسخگویان اعلام کردهاند که هیچ مرجع تقلیدی ندارند. در حالی که در کل پاسخگویان حدود ۴۷ درصد اعلام کردهاند که بدون مرجع تقلید هستند.
افول مرجعیت نهاد دین در ایران را میتوان در وضعیت مرجعیت سیاسی این گروه نیز مشاهده کرد. با وجود آنکه افول مرجعیتها در میان تمام گروهها فراگیر بوده ولی در سال ۱۴۰۲، حدود ۱۱ درصد اعلام کردهاند که در مسائل مهم سیاسی به روحانیون مراجعه میکنند و این گروه را به عنوان گروه مرجع سیاسی خود قبول دارند.
در همین رابطه بخوانید:
🔗 مرجعیت سیاسی در ایران
🔗 تغییر در اعتقادات دینی
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 تحولات دینداری در ایران؛ بخش سوم
جامعه چگونه تغییرات دینداری را درک میکند؟
✍️ یکی از ملاکها برای درک وضعیت دینداری در جامعه، نگاه شهروندان به تغییرات دینداری و درک آنان از این تحولات است. نتایج آخرین پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان در سال 1402 نشان میدهد از دیدگاه اکثریت پاسخگویان دینداری در جامعه امروز ایران افول کرده است.
براساس گزارش منتشر شده، 85 درصد از پاسخگویان اعلام کردهاند که دینداری نسبت به 5 سال گذشته کمتر شده است. در موج سوم این پیمایش در سال 1394، 69 درصد معتقد بودند که دینداری افول کرده و در پیمایش سال 1353 این عدد 9 درصد بوده است. همچنین درصد افرادی که معتقدند دینداری نسبت به گذشته بیشتر شده، 7 درصد بوده که پایینترین میزان نسبت به پیمایشهای پیشین است.
پیشبینی پاسخگویان نسبت به آینده دینداری در ایران نیز ادامه این افول را نشان میدهد. 81.1 درصد از پاسخگویان در سال 1402 گفتهاند که دینداری در 5 سال آینده کمتر خواهد شد و تنها 8.9 درصد معتقدند که جامعه به سمت دینداری بیشتر حرکت میکند.
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 تحولات دینداری در ایران؛ بخش چهارم
مذهبی بودن ایرانیان و تغییر نسلها
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 تحولات دینداری در ایران؛ بخش چهارم
مذهبی بودن ایرانیان و تغییر نسلها
✍️ یکی دیگر از زوایای مهم وضعیت دینداری در ایران نگرش جامعه نسبت به مذهبی بودن خود و دیگران است. پرسش اساسی در اینجا آن است که افراد چه میزان خود را مذهبی میدانند و این مذهبی بودن چه تغییراتی داشته است؟
نتایج پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان ۱۴۰۲ نشان میدهد که ۴۲.۶ درصد از پاسخگویان «زیاد» یا «خیلی زیاد» خود را مذهبی میدانند. در این میان ۱۰.۱ درصد خود را به هیچ عنوان مذهبی نمیدانند و ۲۴.۱ درصد هم مذهبی بودن خود را «کم» ارزیابی کردهاند.
اما نکته مهم در این نتایج تفاوت مذهبی بودن در میان نسلهای مختلف است. تفاوت معناداری در پاسخ به این سئوال در میان گروههای سنی وجود دارد. به این معنا که میزان مذهبی بودن، در میان گروههای سنی جوانتر به شکل معناداری کمتر است. در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال ۳۲.۴ درصد خود را «زیاد» یا «خیلی زیاد» مذهبی میدانند، در صورتی که این درصد در گروه سنی ۵۰ سال به بالا ۵۷.۳ درصد است. همچنین در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال ۴۵.۱ درصد خود را «کم» یا «هیچ» مذهبی میدانند.
این وضعیت در دیگر متغیرهای زمینهای نیز مشاهده میشود. به بیان دیگر، هر چه درآمد افراد یا میزان تحصیلات آنها بیشتر باشد، ابراز مذهبی بودن خود نیز کمتر است و تفاوت در پاسخ به این سئوال بر حسب این متغیرها تفاوت معناداری را نشان میدهد.
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 تحولات دینداری در ایران؛ بخش پنجم
اعمال عبادی (نماز و روزه)
✍️ یافتههای پیمایشهای مختلف از سال ۱۳۵۳ تا ۱۴۰۲ نشان میدهد پایبندی به نماز و روزه به عنوان دو مولفه از اصلیترین عبادتهای فردی، روندی نزولی داشته است.
مقایسه این نتایج در بین استانهای مختلف نشان میدهد تفاوتهای معناداری بین استانها از حیث دینداری در بعد رفتاری و عبادتهای فردی وجود دارد. خراسان جنوبی بیشترین گروه پایبند به نماز و روزه را در بین استانهای کشور دارد. در مقابل گیلان، البرز و ایلام در پایبندی به این دو رفتار دینی پایینتر از سایر استانهای کشور میباشند.
همچنین میزان پایبندی به این عبادات در بین مردان و زنان و نیز بین گروههای مختلف تحصیلی و سنی، تفاوتهای معناداری را نشان میدهد.
این نتایج به وضوح تغییرات سبک دینداری در کشور را نشان میدهد. با اینحال برای فهم دقیقتر تغییرات دینداری لازم است تحولات آن را در همه ابعاد در نظر گرفت.
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center
🔸 تحولات دینداری در ایران
بخش ششم: تساهل و تسامح در دینداری
🔅 میتوان شناخت!
#شناخت_اجتماعی
| اینستاگرام | توییتر | تلگرام |
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
@shenaakht_center