#حضرت_زینب علیهاالسلام
#مثنوی
🔹چه بگویم از تو؟🔹
گفتم از کوه بگویم قدمم میلرزد
از تو دم میزنم اما قلمم میلرزد
هیبت نام تو یک عمر تکانم دادهست
رسم مردانگیات راه نشانم دادهست
پی نبردیم به یکتایی نامت زینب
کار ما نیست شناسایی نامت زینب
من در ادراک شکوه تو سرم میسوزد
جبرئیلم همۀ بال و پرم میسوزد
من در اعماق خیالم... چه بگویم از تو
من در این مرحله لالم چه بگویم از تو
چه بگویم؟! به خدا از تو سرودن سخت است
هم علی بودن و هم فاطمه بودن سخت است
چه بگویم که خداوند روایتگر توست
تار و پود همه افلاک نخ معجر توست
روبروی تو که قرآن خدا وا میشد
لب آیات به تفسیر شما وا میشد
آمدی شمس و قمر پیش تو سوسو بزنند
تا که مردان جهان پیش تو زانو بزنند
چشم وا کردی و دنیای علی زیبا شد
باز تکرار همان سورۀ «اَعطینا» شد
عشق عالم به تو از شوق مکرر میگفت
به گمانم به تو آرام پیمبر میگفت:
بیتو دنیای من از شور و شرر خالی بود
جای تو زیر عبایم چقدر خالی بود
📝 #سیدحمیدرضا_برقعی
🌐 shereheyat.ir/node/1792
✅ @ShereHeyat
باغ سپیدپوش که بسیاری و کمی
بر برگبرگ خاطر من لطف شبنمی
با هر نفس، بهار مرا تازه میکنی
تقویم سبزِ خاطره در شادی و غمی...
تا در بهشت خانۀ خود زندگی کنم
خاموش و بردبار، میان جهنّمی
دادی به جان میهن من خون تازهای
سبز سپیدپوشی و همرنگ پرچمی
از پا نمینشینی و قد خَم نمیکنی
چون سرو، استواری و چون کوه، محکمی
ما خانه ماندهایم و تو شمشیر میزنی
یعنی شهید زندۀ خطّ مقدّمی
بعد از خدا، سلامت ایران به دست توست
آه ای دمی که همدم عیسی بن مریمی...
📝 #سعید_بیابانکی
🌐 shereheyat.ir/node/4564
✅ @ShereHeyat
#مدافعان_سلامت
#غزل
🔹بین شهیدان؟🔹
سبز همچون سرو حتی در زمستان ایستادم
کوهم و محکم میان باد و طوفان ایستادم
بر تنم رخت سپیدی چون لباس رزم مانده
خاکریز اینجاست، جان بر کف به میدان ایستادم
خوردهام سوگند باید مرهم هر درد باشم
قول دادم، پای سوگندم به قرآن ایستادم
پای تخت هر مریضی پای سجادهست گویا،
در نماز عشق با چشمان گریان ایستادم
اشکهایم را نبیند هیچکس، باید بخندم
من که دور از خانه، دلتنگ عزیزان ایستادم
از پرستار بزرگ کربلا یاری گرفتم
با صبوری ـ گرچه غمگین و پریشان ـ ایستادم
جمع ما بوی شهادت میدهد این روز و شبها
بین همکاران خود بین شهیدان ایستادم
سرفۀ خشک و گلوی خشک و تب... لرزید پایم
زیر لب گفتم سلام ای شاه عطشان! ایستادم
ایستادم در دل موج بلا... دنیا بداند
تا زنم بر دفتر غم، مُهر پایان ایستادم
ساکن یک خانهایم و ما همه یک خانواده
من به پای خانۀ خود، پای ایران ایستادم
📝 #سعید_تاجمحمدی
🌐 shereheyat.ir/node/4903
✅ @ShereHeyat
هدایت شده از پایگاه جامع محتوایی هیأت
💿 #لوح_فشرده
🔈 #نوای_هیأت ۱۷
✅ #سردار_دلها
🔸گزیده نواهای مربوط به شهادت سردار شهید حاج قاسم سلیمانی
🔹 این مجموعه گلچینی است از مداحی ستایشگران اهلبیت مربوط به شهادت سردار دلها، که به همت دفتر شعر جامعه ایمانی مشعر گردآوری شده است.
🔹مناسب جهت استفاده در فضاسازی صوتی ویژه مراسمات هیأتها، مواکب، روضههای خانگی، وسائل نقلیه، میادین، خیابانها و ایستگاههای صلواتی سلامت
🔸 جهت تهیه و دانلود این مجموعه به لینک زیر مراجعه نمایید.
🔗https://heyat.co/p/3298
💠 پایگاه جامع محتوایی هیأت
✅ @heyat_co
🌐 www.heyat.co
هدایت شده از پایگاه جامع محتوایی هیأت
📕اثر حاضر، دومین مجموعه گزینش، تحلیل و نقد بخشی از اشعار هفت شاعر پیشکسوت ولاییسُراست. این کتاب با هدف توانمندسازی ذاکران و مرثیهخوانان اهل معرفت و شناخت، جهت انتخاب شعر خوب، استوار و سالم، تأثیرگذار و روشنگرانه، ارائه شده است.
🔸گفتنی است در گزینش اشعار، دو هدف «معرفی شاعران پیشکسوت و برجستهسازی اشعار فاطمی ارزشمند ایشان» و «تأکید بر این نکته که شعر خوب، کهنه نمیشود» دنبال شده است.
🔹در این کتاب به موضوعات زير پرداخته شده است: تعریف مرثیه، تاریخچۀ مرثیه از آغاز تاکنون و نقد آن، انواع مرثیه و معرفی مراثی مذهبی، نکاتی درباره مراثی مذهبی و نکاتی دربارۀ زبان حال و حدود آن.
♦️این کتاب در بسته معرفتی ارتقای توانمندی «ستایشگران اهلبیت علیهمالسلام»گزیده بستههای فاطمیه جامعه ایمانی مشعر (فاطمیه ۱۴۴۲) با ۷۰ درصد تخفیف برای ستایشگران هیآت قابل دریافت می باشد.
❇️ جهت دریافت به آدرس
🌐baste.heyat.co
مراجعه نمایید.
💠 جامعه ایمانی مشعر
💠 پایگاه جامع محتوایی هیأت
✅ @www1542org
✅ @heyat_co
شعر هیأت
📕اثر حاضر، دومین مجموعه گزینش، تحلیل و نقد بخشی از اشعار هفت شاعر پیشکسوت ولاییسُراست. این کتاب با
💠 ویژگیهای مرثیه تأثیرگذار و قابل دفاع
🔹 مرثیه تأثیرگذار و قابل دفاع، مرثیهای است که دارایِ عناصر زير باشد:
1️⃣ حاوی مدح و ستایش فرد درگذشته باشد، یعنی شعر با دو بال «ستایش» و «سوگ» در فضای مرثیه پرواز کند.
2️⃣ محتوای روشنگرانه داشته باشد که شامل چند بخش است:
الف) هر شعر محتوامحور باید حاوی تحلیل تاریخ باشد و موضوع تاریخی را نقد کند؛
ب) طرح سؤال داشته باشد و افکار را به تأمل در آن سؤال تحریک کند؛
ج) در برابر دشمن، اعتراض داشته باشد؛
د) در برابر دشمن، موضعگیری کند.
3️⃣ فضایی حماسی داشته باشد. حماسه، در حقیقت، پاسداشت شکوه شخصیت و تجلیل از حضور تأثیرگذار افراد، در یک عرصه تاریخی است.
وقتی شاعری در خصوص حضرت زهرای مرضیه (علیهاالسلام) مرثیه میسراید، نمیتواند از حماسۀ حضور ایشان به هنگام هجوم دشمنان غافل باشد و از دفاع آن حضرت از امام خویش یا از خطبهخوانی، و حتی از گریههای حماسی ایشان سخن نگويد؛ بنابراین حماسه جزء جدانشدنی مرثیه است.
4️⃣ توجه به بیان عاطفی و انتقال احساسات قوی شاعر با هدف تحریک عواطف مخاطب.
این چهار عنصر در فضای «شعر» و در بستر زبان شعری فراهم میشود.
🔸پس به طور خلاصه میتوان گفت، اين عناصر در عرصه مرثیهپردازی وجود دارد: مدح، روشنگری، حماسه، احساس قوی و شعریت؛ که میان این عناصر رابطهای طولی وجود دارد.
يعنی ابتدای امر، لازم است شاعر با مدح و ستایش برای مخاطب زمینهسازی فکری داشته باشد و سپس روشنگری کند و با بیانی حماسی، عواطف را تحریک کرده، به مرثیه ورود پیدا کند تا سخن او دلپذیر، جذاب و تأثیرگذار گردد و در نهایت مخاطب بپذیرد که باید با مرثیه شاعر همراه شود و واکنش نشان دهد.
🔹در این نمونه مرثیه از استاد #محمدجواد_غفورزاده (شفق)، بهخوبی این شیوۀ بیان رعایت شده است:
یافاطمه! با قدر و جلالی که تو داری
در حیرتم از رنج و ملالی که تو داری
کس باخبر از قدر بلند تو نگردد
در فرصت کوتاه و مجالی که تو داری
ای زهرۀ زهرا! بِـاَبی اَنْتِ وَ اُمّی
در حیرتم از شوق وصالی که تو داری
کی مانع پرواز تو شد در طلب حق؟
قربان شکسته پر و بالی که تو داری
«اسلام غریب است و علی یکّه و تنهاست»
این است همه فکر و خیالی که تو داری
ای لالۀ پرپرشده بین در و دیوار
خون گریه کند فضّه به حالی که تو داری
...میدانم اگر ناز اجل را نکشیدی
خود میکُشدت رنج و ملالی که تو داری
📗 #آینه_بیغبار (دفتر دوم، ص۴۷)
✍🏻 به قلم استاد #سیدمهدی_حسینی_رکنآبادی
🌐 shereheyat.ir/node/4904
✅ @ShereHeyat
#امام_عصر علیهالسلام
#غزل
🔹مسیحا🔹
دنیای با حضور تو دنیای دیگریست
روز طلوع سبز تو فردای دیگریست
بوی بهشت میوزد از کوچهباغها
خاک زمین بهاری گلهای دیگریست
گلهای مریم از گل نرگس معطرند
عیسی اسیر نام مسیحای دیگریست
دیگر زمان از این همه تکرار خسته است
تاریخ بیقرار قضایای دیگریست
فردای بیتو باز شبی از سیاهی است
فردای با تو روز به معنای دیگریست
با هر غروب جمعه دلم زار میزند
چشم انتظار جمعۀ زیبای دیگریست
با یادت ای مسافر شبگریۀ بقیع
در جمکرانم و دل من جای دیگریست
📝 #سیدمحمدجواد_شرافت
🌐 shereheyat.ir/node/127
✅ @ShereHeyat
#حضرت_فاطمه علیهاالسلام
#غزل
🔹غنچههای شعلهور🔹
هر نسیمی خسته از کویت خبر میآورد
چشم تر میآورد، خونِ جگر میآورد
خارها در چشم دارد، استخوانها در گلو
هر کسی «دیوار و در» را در نظر میآورد
این بهار تازه دارد شاخهای گل در بغل
وایِ من، اینک خزان با خود تبر میآورد
یاد تو گل کرده چون داغی به باغ جان مگر؟
هر درختی غنچههای شعلهور میآورد
روضهخوان میبرد دل را پیش از این تا کربلا
نالهای امّا دلم را سوی «در» میآورد
«بارالها خانۀ همسایهها را گرم کن»
مادری دست دعا انگار برمیآورد
📝 #علی_داودی
🌐 shereheyat.ir/node/4413
✅ @ShereHeyat
#حضرت_فاطمه علیهاالسلام
#غزل
🔹گریۀ بیاختیار🔹
کنار فضّه صمیمانه کار میکردی
به کار کردن خود افتخار میکردی
درختهای بهشتی به پایت افتادند
همان شبی که هوای انار میکردی
فقیر هرچه میآمد اسیر برمیگشت
تمام عالمیان را دچار میکردی
دلیل خندۀ حیدر! چه شد که بعد پدر
مدام گریۀ بیاختیار میکردی؟
چه شد محبت همسایهها؟ دعایت را
چه مادرانه به آنها نثار میکردی!
تمام مردم اگر کور و کر، علی دیدهست
فدک فدک همه جا را بهار میکردی
و شقشقیه به نهجالبلاغه رو آورد
شبی که پشت به این روزگار میکردی
چقدر خانه مرتب شد آن شب آخر
اگر مریض نبودی چکار میکردی؟
📝 #عاطفه_جوشقانیان
🌐 shereheyat.ir/node/1980
✅ @ShereHeyat
#حضرت_فاطمه علیهاالسلام
#غزل
🔹مرهم🔹
جايی برای كوثر و زمزم درست كن
اَسما! برای فاطمه مرهم درست كن
تابوت كوچكی كه بميرم درون آن
با چند تخته چوب برايم درست كن
تا داغ اين شقايق زخمی نهان شود
تابوتی از لطافت شبنم درست كن
مثل شروع زندگی مرتضی و من
بیزرق و برق، ساده و محكم درست كن
از جنس هيزمی كه در خانه سوخت، نه
از چند چوب و تختۀ مَحْرَم درست كن
طوری كه هيچ خون نچكد از كنارهاش
مثل هلال لاله كمی خم درست كن
📝 #سیدرضا_جعفری
🌐 shereheyat.ir/node/1210
✅ @ShereHeyat
#حضرت_فاطمه علیهاالسلام
#قصیدهواره
🔹نماز آیات🔹
از آنچه در دو جهان هست بیشتر دارد
فقط خداست که از کار او خبر دارد
یکی برای علی ماند و آن یکی همه بود
اگر چه لشکر دشمن چهل نفر دارد
عقیق سرخ از آتش نداشت واهمهای
کسی که کفو علی میشود جگر دارد
کمر به یاری تنهایی علی بسته
میان کوچه اگر دست بر کمر دارد
سر علی به سلامت چه باک از این سردرد
محبت ولیالله دردسر دارد
کسی که شهر سر سفرۀ قنوتش بود
چگونه دست به نفرین قوم بردارد؟!
صدا زد: «اشهد ان علی ولیالله»
ولی دریغ که این شهر، گوشِ کر دارد...
کنیز بیت علی خاک را طلا میکرد
سقیفه را بنگر فکر سیم و زر دارد
اگرچه باغ فدک نعمت فراوان داشت
ولی ولایت او بیشتر ثمر دارد
گرفت راه زنی را به کوچه راهزنی
در آن محله که بسیار رهگذر دارد...
بگو به دشمن مولا، مرام ما این نیست
زمان جنگ بیاید اگر هنر دارد...
بگو به شعله: چه وقت دخیل بستن بود؟
هنوز چادر او کار با بشر دارد...
دهان تیغ دو دم را عجیب میبندد
وصیتی که علی از پیامبر دارد
فدای محسن شش ماههاش که زد فریاد
سپر ندارد اگر مادرم پسر دارد
به شعله سوخت پر و بال مادر، اما نه
حسین هست، حسن هست، بال و پر دارد
اگر خمیده علی، از نماز آیات است
در آسمان غمش هاله بر قمر دارد
شبانه گشت به دست ستارهها تشییع
که ماه، الفت دیرینه با سحر دارد
میان شعله دعایش ظهور مهدی بود
که آه سوختگان بیشتر اثر دارد
📝 #مجید_تال
🌐 shereheyat.ir/node/1272
✅ @ShereHeyat
شعر هیأت
#حضرت_فاطمه علیهاالسلام #قصیدهواره 🔹نماز آیات🔹 از آنچه در دو جهان هست بیشتر دارد فقط خداست که از
💠 بیان عامیانهمحور
🔹گرایش به زبان و شیوه بیان مردم و تلاش برای بازسازی نحوه گفتار آنان، بیگمان یکی از هنرهای شعری است. این شیوه در شعر مذهبی و ولایی هم کاربرد بسیاری دارد و نشانههایی از رویکرد شاعران به این نوع شیوه بیان در اشعار دیده میشود.
ادبیات عامیانه که یکی از شاخههای آن، بازسازی نحوه گفتار مردم است از دیرباز مورد توجه شاعران و محققان ادبی بوده است.
بسیاری از شاعران برای ملموس کردن زبان، آشناسازی مخاطب و آشتی او با شعر، به زبان مردم روی آوردهاند. تجربه سخن گفتن به زبان مردم حتی در شعر بزرگان ادب پارسی دیده میشود که سعی داشتهاند از نشانههای زبان مردم (واژگان خاص و کنایات عامیانه و لحن زبان) در هنگام بروز واکنشهای عاطفی بهره گیرند؛ از جمله حافظ:
ناصحم گفت که جز غم چه هنر دارد عشق
گفتم ای خواجه عاقل! هنری بهتر از این؟
🔸در شعر مورد بحث نیز بیگمان، «آن» شاعرانه، گرایش شاعر به زبان مردم(۱) است که به جهت شناخت او از «سهل ممتنع سرایی» توانسته است واکنشهای عاطفی خود را به زبانی ساده و مردمی اما شاعرانه بازآفرینی کند.
شعر با محوریت چند اصل مهم شکل یافته است:
۱. بروز واکنشهای عاطفی شاعر
۲. بهرهگیری از زبان عامیانه
۳. تنوع لحن عامیانه
۴. شیوه بیان متنوع و شاعرانه
۵. محتوای مدح و مرثیه
بر اساس این ۵ محور، مراحل آفرینش شعر به قرار زیر است:
ـ شاعر در مواجهه با موضوع مدح و مرثیه حضرت زهرای مرضیه (س) ابتدا واکنشهای عاطفی را در خود تجربه میکند؛
ـ ظهور و بروز واکنشها شاعر را به روایت و گزارش شاعرانه و سپس روشنگری با محوریت اعتراض و حماسه وادار میکند؛
ـ بهرهگیری از لحنهای متفاوت و متناسب با حس و حال عاطفی، این واکنشها را به شیوهای عمیقتر انعکاس میدهد.
🔹شیوههای متنوع بیانی و بهرهگیری از لحنهای مختلف از نکات برجسته این اثر والای فاطمی است. مرور برخی از ابیات و تحلیل اجزای آن میتواند تأکیدی باشد بر آنچه گفته شد:
نمونههای مدح:
عقیق سرخ از آتش نداشت واهمهای
کسی که کفو علی میشود جگر دارد
و:
کسی که شهر سر سفرۀ قنوتش بود
چگونه دست به نفرین قوم بردارد؟
نمونه روایت:
گرفت راه زنی را به کوچه راهزنی
در آن محله که بسیار رهگذر دارد...
و:
شبانه گشت به دست ستارهها تشییع
که ماه، الفت دیرینه با سحر دارد
میان شعله دعایش ظهور مهدی بود
که آه سوختگان بیشتر اثر دارد
نمونه اعتراض:
صدا زد: «اشهد ان علی ولیالله»
ولی دریغ که این شهر، گوشِ کر دارد...
نمونههای لحن:
خطاب و هشدار:
بگو به شعله: چه وقت دخیل بستن بود؟
هنوز چادر او کار با بشر دارد
تعریض:
کنیز بیت علی خاک را طلا میکرد
سقیفه را بنگر فکر سیم و زر دارد
حماسه:
یکی برای علی ماند و آن یکی همه بود
اگر چه لشکر دشمن چهل نفر دارد
عاطفی:
فدای محسن شش ماههاش که زد فریاد
سپر ندارد اگر مادرم پسر دارد
سؤالی:
بگو به شعله: چه وقت دخیل بستن بود؟
هنوز چادر او کار با بشر دارد
و:
کسی که شهر سر سفرۀ قنوتش بود
چگونه دست به نفرین قوم بردارد؟
تعجب و شگفتی:
دهان تیغ دو دم را عجیب میبندد
وصیتی که علی از پیامبر دارد
🔸روشنگریها و جذابیت بیان و تنوع آن، هنر شاعر این شعر است، اما نباید از بهرهگیریهای هوشیارانه او از زبان عامیانه غفلت کرد و به خصوص پرهیزش از عوامانه شدن آن. به این نمونهها از عناصر زبان عامیانه دقت کنید:
کمر به یاری تنهایی علی بسته
میان کوچه اگر دست بر کمر دارد
(استفاده از کنایه کمر به یاری بستن و نیز دست بر کمر داشتن)
سر علی به سلامت چه باک از این سردرد
محبت ولیالله دردسر دارد
(کنایههای سر به سلامت بودن، دردسر داشتن در کنار بازی زبانی با عبارت سردرد و دردسر داشتن)
بگو به دشمن مولا، مرام ما این نیست
زمان جنگ بیاید اگر هنر دارد
(استفاده از واژه عامیانه «مرام» که از کلیدواژههای زبان عامیانه است)
با این نمونههاست که شاعر، شناخت و تسلط خود بر زبان عامیانه را به رخ کشیده است.
🔹نکته پایانی، جلوه بازسازی «لحن گفتار» عامیانه است که از همان دو بیت آغازین، گرایش به این نوع بهرهگیری از زبان مردم، ظهور و بروز یافته است:
از آنچه در دو جهان هست بیشتر دارد
فقط خداست که از کار او خبر دارد
یکی برای علی ماند و آن یکی همه بود
اگر چه لشکر دشمن چهل نفر دارد
همچنین این بیت:
بگو به دشمن مولا، مرام ما این نیست
زمان جنگ بیاید اگر هنر دارد
همچنین بازسازی «نحو زبان مردم» که در این بیتها با برجستهسازی لحن تأکیدی، جلوه یافته است:
فدای محسن شش ماههاش که زد فریاد
سپر ندارد اگر مادرم، پسر دارد!
و:
به شعله سوخت پر و بال مادر، اما نه
حسین هست، حسن هست، بال و پر دارد!