⚡️ گزارش دست اول از جریان شناسی چند مسئله مهم جهان عرب در یک کتاب جدید الانتشار ✍️ به قلم: سید علی بطحائی 📚 مشخصات کتاب: گرایش ها و گزارش های اندیشگی جهان عرب، سیدحسن اسلامی اردکانی، نشرکرگدن، پاییز۱۴۰۳، ۳۵۰،۰۰۰ تومان. ✅ در برگ ریزان طبیعت ۱۴۰۳، نشر کرگدن اوراقی سبز از دفتر آرای روشنفکران جهان عرب را منتشر و بهار اندیشه ورزی را در ایران تازه کرد. «گرایش‌ها و گزارش‌های اندیشگی در جهان عرب» که درصدد نشان دادن هم افقی دغدغه های نواندیشان عرب و ایران است، اثری فاخر از دکتر سید حسن اسلامی اردکانی است. به همین مناسبت در یادداشت پیش رو به نکاتی در این زمینه اشاراتی خواهیم داشت. 1️⃣ یکم: روح حاکم در این اثر برای پاسخ به دغدغه مشترک اندیشمندان عرب و دانشوران ایرانی به سئوال ریشه عقب ماندگی مسلمانان (التخلف) است. در مقدمه ضمن اعتراف به پیشتازی متفکران عرب در پاسخ به مسئله «لماذا تاخر المسلمین»، با کرنولوژی از گرایش های نسل نخست همعصران محمد علی پاشا (شیخ حسن العطار، رفاعه رافع طهطاوی، عبدالرحمن الجَبَرتی و خیرالدین تونسی) تا نسل بعد (سید جمال و عبده) قلم رانده و به رویکردهای آنها اشاراتی کرده است. هر چند جای خالی بررسی نسل اول اندیشمندان در رویارویی با غرب در کتاب های فارسی احساس می شود [بجز درس گفتارهای مقصود فراستخواه]، ولی این کتاب در مقدمه و بخش «فلسفه المشروع الحضاری» تا حدودی این خلاء را مرتفع کرده است. در بخش معرفی پروژه عقل الجابری نیز همین خط زمان با پیوندش با جریان شناسی مسئله «عقل» در ادوار تاریخی پیگیری شده و سر نخ قصه پیچیده عقل در تاریخ اسلام و تطورات آن قرن به قرن دنبال شده است. در جریان شناسی تطبیقی فمینیسم ایرانی و عربی با مقایسه تطبیقی زمانی آرای «امینه ودود»، «لیلا احمد» با فمینیست های وطنی نیز این مهم دنبال شده است. تسلط نویسنده بر حوزۀ مغفول تاریخ اندیشه های اصلاحی در جهان عرب باعث شده که مباحثی همچون مسئله تغییر زبان و ناسیونالیست در طه حسین و زبان پاک در کسروی و ابراهیم پور و داد و ستد فکری آنها از یکدیگر رمزگشایی شود. 2️⃣ دوم: از ویژگی های خوب این اثر انتخاب های هدفمند متفکران عرب است. مولف با صرافتی خاص اندیشورانی را گزینش کرده که قلمرویی وسیع از اندیشه ها را دارند. انتخاب الجابری مراکشی با مسئله نقد عقل عربی، فهمی جدعان فلسطینی آنتی اسلام سیاسی و مسئله عقب ماندگی و جریان شناسی فمینیسم در جهان عرب، ظاهر و سرگذشت سکولاریسم و کنش های اخوان المسلمین، کارنامه و تبار شناسی حقوق بشر در جهان عرب، تعلیم و تربیت و ملی گرایی عربی از مسائلی هستند که نویسنده به آنها پرداخته است. 3⃣ سوم: اگر علاقمند به پیگیری فراز و فرود فمینیسم در روشنفکران جهان عرب هستید، مونوگرافی موضوعی فهمی جدعان در این اثر شما را به سرچشمه های جریان شناسی فمینیسم آشنا می کند. دکتر اسلامی در این اثر کوشیده کاملا آکادمیک و بدون پیش داوری گزارش های فمینیسم در جهان عرب را تقریر کند، ولی از کنار گزاره های چندپهلوی روشنفکران عبور نمی کند و نظرات خود را به صورت شفاف بیان کرده است. وی با اینکه در این کتاب از لایه های درونی اندیشه های روشنفکری گزارش داده، ولی گرفتار التقاط روشنفکران نشده و بر آن است که می توان از دل سنت به گزاره های روشنفکری نگریست و دچار التقاط نشد. گفته اند: التقاط، بیماری حرفه ای روشنفکران است؛ چنانچه سل بیماری معدن کاران و دیسک کمر بیماری شغلی رانندگان. به بیان دیگر نویسنده با اینکه سه دهه مواجه مستقیم با آرای روشنفکری دارد، عمیقا به بازسازی سنت اسلامی امیدوار است و با اصالت بخشی به سنت عقلانی - وحیانی با گزاره های روشنفکری مواجه شده و با نقدهای بنیانی اش، گزاره های سنت افکن روشنفکران را دچار چالش کرده است. کافی است به شش کامنت این اثر در بحث جریان شناسی فمینیسم اسلامی [همدلی تا خموشی] بنگرید تا این نکته را با گوشت و پوست خود لمس کنید. 🔚 النهایه: قلم پاکیزه با وجود صعوبت طرح مباحثی عصا قورت داده همچون عقل آنچنان جذابیتی به این اثر داده که نه تنها از مطالعه متن خسته نمی شوید؛ بلکه به آن وابسته و از اعماق وجود احساس غرور از رویارویی عالمانه یک هموطن با اندیشه های روشنفکران جهان عرب خواهید کرد. از تمام محسنات این کتاب اگر چشم بپوشیم، ولی این نکته را نمی توان نادیده گرفت که اسلامی با هایپر انبوه خوانی هایش یک تنه به میدان فکری روشنفکران عرب رفته و سکه مواجه با آرای روشنفکران عرب را به نام خود ضرب کرده است. باشد که این پیش قراولی، بستری را برای اندیشوران، طلاب و دانشجویان نسل جدید فراهم تا با پیمودن این مسیر، اقدام به نوشتن محصولات دانشجویی در این مسائل عام البلوای روشنفکری را در دستور کار خود قرار دهند. چنین باد... 🏷 #اسلام_روشنفکری 💠 مسْلِمْنا (کانال علمی‌تخصصی مسائل جهان اسلام) ʲᵒᶦⁿ↷ ➣ @Muslimnair

♦️انتشار مقاله‌ی جدید من در پنجمین شماره دوفصلنامه علمی_پژوهشی پژوهشنامه مذاهب کلامی با عنوان <<معیار دارالإسلام و دارالکفر از منظر ابن‌تیمیه و وهابیت با تأکید بر ناسازه حاکمیت سعودی در جنگ خلیج فارس>> صفحه 89-112 ✍یوسف شیخی؛ محمد مهدی اکبریه 🔰 پنجمین شماره فصلنامه «پژوهشنامه مذاهب کلامی» منتشر شد. 🔻شماره ۵ فصلنامه علمی-پژوهشی «پژوهشنامه مذاهب کلامی»، با شش مقاله در موضوعات مرتبط با اندیشه های کلامی مذاهب اسلامی و نقد مبانی سلفیان از سوی مرکز تخصصی مطالعات تطبیقی مذاهب اسلامی منتشر شد. عناوین مقالات این شماره عبارتند از: ▫️گستره استغاثه در قرآن کریم با تأکید بر معجزات و کرامات اولیای الهی7 سید جلال مهدی‌زاده/ مهدی فرمانیان آرانی/ سید حسن متهجد عسکری ▫️تبیین شرکِ مشرکان عصر انبیا (ع): بررسی مقایسه‌ای دیدگاه وهابیت و اصحاب حدیث/ 27 رضا حاجی‌شمسایی/ محمدصفر جبرئیلی ▫️بررسی جایگاه «نیت و قصد» در تحقق شرک الوهی از دیدگاه وهابیت/ 49 علی حاجی‌شمسایی/ مجید فاطمی‌نژاد ▫️حکم تارک نماز: بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ابن‌تیمیه و وهابیت/ 71 ایمان نشاط یزدی/ سید رضا مهدوی ▫️معیار دارالإسلام و دارالکفر از منظر ابن‌تیمیه و وهابیت با تأکید بر ناسازه حاکمیت سعودی در جنگ خلیج فارس/ 89 یوسف شیخی/ محمدمهدی اکبریه ▫️رابطه اسلام و ایمان: بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ابن‌تیمیه و وهابیت/ 113 علی صفرپور/ سید حسن متهجد عسکری 💠دسترسی به متن کامل مقالات در سامانه فصل نامه https://jtd.markazfeqhi.com/ امکانپذیر است. @sheykhi_yusef

سینما و #فلسفه تحلیل فیلم  "اتاق شماره ۶ "  ساخته لوچیان پینتیلیه اقتباس از کتاب "اتاق شماره ۶" نوشته آنتوان چخوف با حضور: #یوسف_شیخی ( پژوهشگر فلسفه) و #مهدی_رضائی (مدرس سینما) عنوان جلسه: معنای رنج در سیطره نظم نیهیلیستی سه شنبه ۱۵ آبان ساعت ٢۱ تا ۲۲:۳۰ 🔹این جلسه در فضای مجازی (از طریق اپلیکیشن گوگل میت)  برگزار می گردد و پس از ثبت نام،  لینک حضور در جلسه ارسال می گردد. هزینه  جلسه : ۱۰۰ هزار تومان هزینه جهت شرکت کنندگان در جلسات قبلی سینما و فلسفه : ۹۰ هزار تومان ثبت نام از طریق لینک زیر: t.me/MehdeeRezaee/2192 @MehdeeRezaee

♦️معرفی کتاب <<اندیشیدن به فلسطین>> ✍سایت ایران کتاب شاید عادت کرده باشیم که مسئله‌ی فلسطین را صرفا از دیدگاه بعضا تکراری و کسالت‌آور روابط بین‌الملل و در سطح کلان‌روایت‌های رسمی پیگیری کنیم. با این حال، ناگفته پیداست که اگر ما ابزارهای تئوریک و مفهومی کارآمدی را در اختیار داشته باشیم، خواهیم توانست تحلیل‌های متفاوتی از رویدادهای عادی در مورد ماجراهای اطراف خود ارائه دهیم. مزیت کتاب‌هایی از قبیل همین مجموعه مقالات این است که با توسل به کاربست نظری اندیشمندان مطرح غرب و شرق، غنای تحلیلی ما در حوزه‌ی مطالعات فلسطین را توسعه می‎دهد. این کتاب اثر رونیت لنتین، جامعه شناس اسرائیلی است که دریچه‌ی دیگرگونه‌ای برای فهم پروبلماتیک فلسطین می‌گشاید. نویسندگانی که آثارشان در این کتاب آمده است، کوشیده‎اند با بهره‎گیری از دیدگاه‎های اندیشمندانی چون کارل اشمیت، میشل فوکو، جرجو آگامبن، فرانتس فانون، ادوارد سعید، والتر بنیامین، هانا آرنت، جودیت باتلر و دیگران خوانشی متفاوت از اکنونیّت مسئله‌ی فلسطین ارائه دهند. در این کتاب با طیف وسیعی از ابزارهای مفهومی از قبیل امر سیاسی، تصمیم‌گرایی، زیست‎سیاست، شورش دانش‌های تحت انقیاد، ضد تاریخ، وضعیت استثنایی، حیات برهنه، هوموساکر، خشونت ناب و مواردی از این دست، موضوع اشغال استعماری فلسطین با رویکردی فلسفی، حقوقی و جامعه‌شناسانه بررسی شده است. یکی از ایده‌های مرکزی این کتاب، بررسی کاربردپذیری پارادایم وضعیت استثنایی در سرزمین‌های اشغالی است. #معرفی_کتاب #نظریه_پردازی #پروبلماتیک_فلسطین @sheykhi_yusef

Deconstructing Zionism: A Critique of Political Metaphysics (Political Theory and Contemporary Philosophy) ♦️ساخت شکنی صهیونیسم: نقد متافیزیک سیاسی کتاب <<ساخت شکنی صهیونیسم: نقد متافیزیک سیاسی>> از بهترین آثار در نقد فلسفی ایدئولوژی صهیونیسم است، با مقالاتی از جیانی واتیمو، اسلاوی ژیژک، جودیت باتلر، مایکل ماردر، سانتیاگو زابالا و دیگران. متأسفانه این کتاب هنوز به زبان فارسی ترجمه نشده است. #معرفی_کتاب #نقد_فلسفی #صهيونيسم @sheykhi_yusef

سینما و #فلسفه تحلیل فیلم  "اتاق شماره ۶  "  ساخته لوچیان پینتیلیه اقتباس از کتاب "اتاق شماره ۶" نوشته آنتوان چخوف با حضور: #یوسف_شیخی ( پژوهشگر فلسفه) و #مهدی_رضائی (مدرس سینما) عنوان جلسه: معنای رنج در سیطره نظم  نیهیلیستی سه شنبه ۱۵ آبان ساعت ٢۱ تا ۲۲:۳۰ 🔹این جلسه در فضای مجازی (از طریق اپلیکیشن گوگل میت)  برگزار می گردد و پس از ثبت نام،  لینک حضور در جلسه ارسال می گردد. هزینه  جلسه : ۱۰۰ هزار تومان هزینه جهت شرکت کنندگان در جلسات قبلی سینما و فلسفه : ۹۰ هزار تومان ثبت نام از طریق لینک زیر: t.me/MehdeeRezaee/2192 @MehdeeRezaee

شماره هفتم و هشتم فصلنامه «روایت ایرانی» با محوریت ادبیات پایداری و دفاع مقدس به تازگی توسط نشر صاد منتشر شده است. در این شماره از فصلنامه روایت ایرانی به موضوعاتی از جمله «ادبیات داستانی وحشت و جذابیتش»، «رساله در تعریف، تبیین و طبقه‌بندی قصه‌های عرفانی»، «فردوسی و حماسه ملی» و پرونده ویژه: «ادبیات داستانی و دفاع مقدس» پرداخته شده است. گفت‌وگو با محمد مهدی رسولی درباره «راز ماندگاری داستان» از جمله مطالب این فصلنامه است. همچنین قاسمعلی فراست در مطلبی با عنوان «زبان فطرت، زبان حقیقت» به بیان نکاتی برای مخاطب پرداخته است. گفت‌وگو با حمیدرضا شاه آبادی در مطلبی با عنوان «ادبیات داستانی وحشت و علل جذابیتش» بخش دیگری از مطالب این فصلنامه است. در بخش ادبیات داستانی و دفاع مقدس نیز گفت‌وگو با مسعود امیرخانی درباره «بازتاب جنگ در ادبیات»؛ گفت‌وگو با رحیم مخدومی درباره «ظرفیت های باقیمانده» از جمله مطالبی است که پیش روی مخاطب قرار گرفته است. یادداشت صابر امامی درباره کتاب منثور «حسینِ‌علی» است که شاعر معاصر «م. مؤید» حادثه عاشورا را در شکل و ساختمانی تازه به نگارش درآورده است. همچنین یادداشت تحلیلی «یوسف شیخی» درباره رمان «بیروط» از دیگر مطالب این فصلنامه است. شماره هفتم و هشتم «روایت ایرانی» با 222 صفحه عرضه شده است. #روایت_ایرانی ✍معرفی شماره اخیر <<روایت ایرانی>> به قلم برادر ارجمندم آقای فلاح هاشمی؛ مدیر محترم نشر صاد، در صفحه‌ی "گیل نوشت"، پیام‌رسان بله: https://ble.ir/gilmard/5349500493313979/1730530452276

در جلسه‌‌ای حاضر شدم که همه دکتر بودند، انواع دکترها. از سواد من پرسیدند. گفتم در حدّ خواندن و نوشتن. البته تواضع لئوناردو داوینچی را نداشتم که بگویم:«من بیسوادم.» انواع دکترها ملال‌آور بودند، زود جلسه را ترک کردم. #تحصیلات #خواندن_و_نوشتن @dizgah https://ble.ir/dizgah/-389751501467949208/1730705732723

♦️کارخانه‌ی انجماد روح و یخچال های دانایی! (در استقبال از یادداشت کوتاهِ اکبری دیزگاه در باب تحصیلات) ✍یوسف شیخی ۱۴ آبان ۱۴۰۳ متن کوتاه بود اما سرشار بود از ناگفته ها و معانی نهفته در باب ماهیت دانش مدرن. پشت این متن کوتاه، ارجاعی تلخ را دیدم به قامت بلند کتاب‌ها و رساله هایی قطور و انبوه ارشد و دکتری که هیچ گرهی از رنج های انسان نگشوده اند و در قفسه ها خاک می‌خورند و اگر وجدانت را از سوز سرمای این کارخانه های انجماد روح و یخچال‌های دانایی تحت عنوان دانشگاه، هنوز اندکی رمق باقی مانده باشد، می‌توانی صدای زخم تبرها را بر قامت درخت‌ها از لای سطور آنها بشنوی! مدرسه و دانشگاه، ۲۰۰ و اندی سال پیش در کشورهای توسعه یافته‌ای چون آلمان و اتریش، با نیت تربیت متخصص برای جهان فن سالار تأسیس شد و به همین روی در آن از روح و معنا خبری نیست. حتی دروس دینی و هنری نیز در این نهادهای مدرن قالب ریزی شده و به یک سری فنون و دستورالعمل های خشک فقهی و تکنیکی فروکاسته شده اند، برای همین در قرن بیستم کشیشِ فیلسوف و متفکر آزاداندیش اتریشی به نام ایوان ایلیچ که اخراج شده‌ی کلیسا و دانشگاه بود، کتابی نوشت به نام "مدرسه زدائی" از جامعه و کوشید مدارسی متفاوت را بنیان نهد، همان راهی که در شرق رابین رانات تاگور، شاعر و فیلسوف هندی از نوعی دیگر پیش گرفت. ایلیچ معتقد بود در مدارس اولین چیزی که به آدمی می‌آموزند تحقیر و مقایسه او با دیگری است. از متن کوتاه اکبری دیزگاه می‌شد طنین صدای متفاوت ایلیچ و تاگور را شنید، صدایی که می‌خواهد، هارمونی سرد و یخ زده‌ی موسیقی مدارس ضدزندگی را بشکند. #مدرسه_زدایی #تحصیلات #ابراهیم_اکبری_دیزگاه #یوسف_شیخی

♦️در سلوکِ دانش‌آموزی؛ از دانشگاه تا حوزه ✍یوسف شیخی ۱۵ آبان ۱۴۰۳ شبی که گذشت آخرین برگ از دفتر چهار سال حضور من در مؤسسه‌ی آموزش عالی حوزوی ائمه‌ی اطهار علیه السلام، برای تحصیل رشته‌ی تخصصی سطح سه کلام اسلامی گرایش سلفی پژوهی ورق خورد. اینکه بعد از دوازده سال دفاع از رساله‌ی ارشد در دانشکده‌ی صداوسیما با ارائه‌ی دو پایان نامه‌ی عملی و نظری در رشته‌ی ادبیات نمایشی گرایش فیلمنامه‌نویسی و کسب معدل ۱۹:۳۲، در رشته‌ی متفاوت دیگری ‌پایان نامه‌ی ارشد بنویسی و در هر دو مراسم دفاع، در دو شهر متفاوت (قم و مشهد)، دو استاد داور دقیق و نکته سنج که در رشته های تخصصی شان از صاحب نظران هستند (حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر میرخندان در نظریه دینی فیلم و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر فرمانیان در سلفی پژوهی)، پایان نامه‌ی ارائه شده توسط تدوینگر را با همه‌ی نقدهای دقیق و جدی که وارد می‌کنند، در سطح دکتری و بلکه بالاتر از آن ارزیابی می‌کنند و بالاترین نمره را برای رساله‌ی دفاع شده در نظر می‌گیرند، نشان از آن دارد که داوران محترم از چشم انداز تخصصی شان در قلم نگارنده نوعی دورخیز برای نظریه‌پردازی را دیده‌اند که البته دست یافتن به این مهم آمال و آرزوی سلوکِ هر دانش آموزی است. چه در پایان جلسه‌ی دفاعِ صبحِ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۱ و چه دیشب در ۱۴ آبان ۱۴۰۳، احساسِ مشابهی را تجربه کردم، و آن اینکه گویی زحماتم بی قدر نبوده است و اندکی از رنج ها و خستگی‌های ذهن و ضمیرم در مسیر پژوهشگری التیام یافت. من هنوز نیز خود را شدیدا محتاج خوشه چینی از خرمن دانشِ اساتید محترم و تداوم سلوک دانش آموزی ام می‌بینم و تنها شأنی که برای خود قائلم و نیز همچنان بدان مفتخرم، شأن و مقام خطیر دانش آموزی است. به همین روی بر خود فرض می‌دانم از استاد عزیزم جناب حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مهدی فرمانیان که با همه‌ی اشتغالات علمی و کسالتی که داشتند قبول زحمت فرمودند برای داوری این رساله و با داوری علمی و منصفانه شان، غیر از مباحثی که مطرح فرمودند و خود کلاس درسی بود، اخلاقِ نقد و ضرورت آزاداندیشی و حریت در پژوهش و توجه به تضارب آراء را یادآور شدند و علی‌رغم اختلاف نظر جدی با نگارنده در پاره‌ای از نتایج، مواردی همچون نوآوری، پرداختن به مسائل جدید، رویکرد علمی به جای هوچی گری، قلم روان و زیبا، وسعت مطالعات در جنبه‌های میان رشته‌ای، استفاده از روش‌های جدید تحقیق و منابع جدید، ذکر دقیق منابع تحقیق، رعایت اخلاق علمی، تتبع خوب و تبدیل یک فرضیه به یک نظریه‌ی علمی را به عنوان امتیازات و ابتکارات پایان نامه‌ی <<تفسیر خیالی ابن‌تیمیه از سلف و انگاره سازی وهابیت از ابن‌تیمیه>> دیدند و برشمردند، به طور ویژه تشکر و قدردانی کنم. همچنین بالاترین مراتب سپاس خود را نثار حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر افضل آبادی برای راهنمایی‌های بی دریغ شان و نیز برای حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر فاطمی نژاد برای مشاوره‌های دقیق و نکته سنجانه و دفاعِ جانانه ای که از رساله‌ی من داشتند، اهدا می‌کنم. زحمات همه‌ی مسئولین محترم سابق و فعلی آموزشی و پژوهشی مؤسسه آموزش عالی حوزوی ائمه اطهار که سهمی در برگزاری این جلسه‌ی دفاع داشتند، به طور ویژه معاونت محترم پژوهش حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر مجتبی مرادی مکی و همکار محترمشان حجت‌الاسلام والمسلمین کبیری را نیز یادآور شده و پاس می‌دارم. در پایان از تمام اساتید و دوستان و سروران ارجمند که با حضورشان، زینت بخش این محفل علمی شدند نیز صمیمانه سپاسگزارم. #سلوک_دانش_آموزی #جلسه‌ی_دفاع #یوسف_شیخی @sheykhi_yusef