🕯. #نخستین_قربانی | ۰۵
📌. موضوع : آیات حب و بغض
🖋. تالیف: علامه طهرانی قدس الله سره
📚. منبع: خلاصه ای از رساله مودت، ص۴۳-۴۶
________
✍🏻. اُس و مخ دين و طى راه خدا،محبت به خدا و منسوبين به اوست ولذا بهترين و سريعترين راه براى اين مقصود تحصيل محبت است. وبه عكس شديدترين درجات گناه، توجه ومحبت به اهل معاصى و دشمنان خداست؛چون محبت به أفراد منحرف و ستمگر در دل اثر قساوت و شقاوت ميگذارد و دل را به نقش دل آنان منقش ميگرداند و بدين وسيله صفات و روحيات آنان در دل ظهور و به تبع آن، كردار و أعمال آنان در انسان پيدا ميشود.
❖. لذا نفسِ محبت به دنيا وزخارف زودگذر آن گناه شمرده شده است؛ «كلا بَل تُحِبّونَ العاجِلةَ - هرگز! بلكه شما دنياى نقد و عاجل را دوست ميداريد»|۱| و محبت به جمع آورى مال و ذخيره كردن آن گناه شمرده شده است؛ «و تُحِبُّونَ المالَ حُبًّا جَمًّا - ومال دنيا را بسيار دوست ميداريد»|۲|
❖. گذشته از آنكه منكرات يكايك گناه شمرده شده است، محبت به كارهاى قبيح و انتشار آن در بين جامعه اسلامى و مؤمنين نيز گناه شمرده شده،بلكه چون اين محبت خود مولد گناه و سرچشمه پيدايش معاصى است داراى كيفرى بسيار سخت خواهد بود؛ «إِن الذينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ الفاحشَةُ في الذينَ آمنوا لَهُم عَذابٌ أَلِيمٌ في الدُّنيا وَ الآخِرةِ و الله يَعلمُ وَ أَنتُمْ لا تَعلَمُونَ - حقا كسانى كه دوست دارند أعمال زشت و ناپسند در بين مؤمنين رواج يابد، عذابى دردناك براى آنها در دنيا و آخرت خواهد بود؛وخدا ميداند و شما نمیدانيد»|۳|
❖. وهمچنين نفس محبت به غير خدا، به محبت استقلالى،و محبت به بتها و به أفرادى كه انسان آنها را مورد تبعيت و اطاعت خود قرار ميدهد و به عنوان شركاء خدا محسوب میگردند، شديداً در قرآن مورد انتقاد قرار گرفته است؛ «و مِنَ الناسِ مَن يَتخذُ مِن دُونِ الله أَنداداً يُحِبونَهُم كَحُبِّ الله وَ الذِينَ آمَنُوا أَشَدُّ حُبًّا لله - برخى از مردم شريكانى را در برابر خدا اختيار میكنند كه آنان را همانند دوستى و محبت به خدا، دوست میدارند، ولى كسانى كه ايمان آورده اند با شدتى بيشتر خداوند را دوست ميدارند»|۴|
❖. در مقابل اين آيات كه جداً انتقاد از محبت دنيا وجمع مال و شركاى خدا و غيره میكند، آياتى است كه بنحو أتم از محبت به خدا و اولياى خدا تمجيد و تحسين مینمايد؛ «قُل إِن كُنتُم تُحِبونَ الله فَاتبِعُوني يُحبِبكُمُ الله وَ يَغفِر لَكُم ذُنُوبَكُم - بگو اى پيغمبر: اگر محبت به خداى داريد بايد از من پيروى كنيد تا بالنتيجه شما نيز مورد محبت خدا واقع شويد وگناهان شما را بيامرزد»|۵|معلوم میشود كه محبت به خدا گرانمايه ترين و شريفترين موهبت از مواهب الهى است كه اورا خدا موضوع كلام قرار داده وبرآن اطاعت از رسول خدا را مترتب نموده است، در حاليكه ممكن بود بگويد: اگر میخواهيد بهشت برويد يا جهنم نرويد،يا جامعه شما اصلاح گردد،يا داراى نفس متقى گرديد و غير اينها. ولى ملاحظه میشود كه فقط محبت به خدا را عنوان قرار داده و نفس اطاعت از رسول خدا را به عنوان لازم غيرقابل انفكاك، ملازم آن قرار داده است
❖. و در جائى كه مؤمنين رااز ارتداد میترساند و به آنها از اين عاقبت وخيم بيم میدهد و غناى خود و رسول خود رااز ايمان و ارتداد آنان بيان میفرمايد، جماعتى از مؤمنين را كه محبّت به رسول خدا دارند و رسول خدا به آنان محبت دارد، معرفى مینمايد كه آنان پس از ارتداد شما ايمان خواهند آورد، و بهترين معرف آنها در كمال و مزاياى انسانى محبت آنها به رسول خدا است؛«يا أَيها الذِينَ آمنوا مَن يَرتَدَّ مِنكُم عَن دِينِهِ فَسَوفَ يَأْتي الله بِقَومٍ يُحِبهُم وَ يُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤمنينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكافِرِين - اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هر كس از شما كه ازدين خود برگردد، در آينده خداوند به جاى مرتدين جماعتى را خواهد آورد كه خدا آنها را دوست داشته و آنان نيز خدا را دوست ميدارند، در مقابل مؤمنين خاشع وخاضع بوده و در مقابل كافرين با عزت رفتار میكنند»|۶|
❖. ودر آيه ديگر محبت به طهارت و تزكيه نفس را بهترين معرف و شاهد مزايا و كمال افراد ميگيرد؛ «لَمَسجِدٌ أُسِّسَ عَلَى التَّقوى مِن أَوَّلِ يَومٍ أَحَقُّ أَنْ تَقُومَ فِيهِ فِيهِ رِجالٌ يُحِبُّونَ أَنْ يَتطَهَّرُوا وَ الله يُحِب الْمُطَّهِّرِين- سوگند كه مسجدى كه تأسيس آن از ابتداى أمر براساس تقوى وخشنودى خدا بوده است؛ سزاوار است كه در آن نماز بگزارى! زیرا که درآن مسجد، مردانی هستند که دوست دارند پاک وپاکیزه و مطهر گردند والبته خداوند پاکان و پاکیزه شدگان را دوست دارد»|۷|
| #ادامه_دارد |
________
🖇. مصادر:
۱. قیامت، آیه۲۰
۲. الفجر، آیه۲۰
۳. نور، آيه۱۹
۴. بقره، آیه۶۵
۵. آل عمران، آیه۳۱
۶. مائده، آیه۵۴
۷. توبه، آیه۱۰۸
#رساله_مودت #علامه_طهرانی #مباحث_موضوعی
🔰. @sire_salehan | #سیره_صالحان
🕯. #نخستین_قربانی | ۰۶
📌. موضوع : روایات حب و بغض - ۱
🖋. تالیف: علامه طهرانی قدس الله سره
📚. منبع: خلاصه ای از رساله مودت، ص۴۷-۵۶
____
✍🏻. محبّت به دشمنان خدا و رسول چنان اثر قوى در نفس انسان ميگذارد كه به كلّى زمينه نفس را از ايمان خالى میكند و رائحه اى از آن باقى نمیگذارد. و در اين صورت أعمال صالحه انسان چون خس و خاشاكى خواهد بود كه در سرزمين خشك و بی آب و علف روئيده، هيچ بو و طراوتى و جمال و زيبندگى نخواهد داشت. مثال عمل صالح به انضمام محبّت به دشمنان دين، مثال گل و گياهى است كه در مزابل روئيده باشد؛ اگر فرضاً ظاهرى فريبا داشته باشد ولى باطن و اصل آن متعفّن و زشت است.
❖. در كتب أخبار أبوابى راجع به حبّ و بغض وارد شده است. در اين أخبار كه مجموعاً میتوان گفت به حدّ تواتر رسيده است، اصل حبّ و بغض را از اصول دين شمرده و بقيّه أعمال صالحه را از متفرّعات آن قرار داده است.
❖. أبوعُبَيده حَذّاء از حضرت صادق عليه السّلام روايت ميكند كه: « كسى كه براى خدا دوست داشته باشد هر كس يا هر چيزى را كه مورد محبّت خداست، و مبغوض بدارد هر كس يا هر چيزى را كه مورد بغض خداست، و در راه خدا بذل و اعطاء بنمايد؛ چنين مردى از افرادى است كه ايمان او به سرحدّ كمال رسيده است.» |۱|
❖. و سعيد أعرج از حضرت امام جعفر صادق عليه السّلام حديث ميكند كه: « از محكمترين دستاويزهاى ايمان آن است كه دوست داشته باشى هر چه را كه خدا او را دوست دارد، و دشمن داشته باشى هر چه را كه خدا دشمن دارد، و عطا كنى در راه خدا هر چه را كه خدا عطاى آن را دوست دارد، و منع كنى در راه خدا هر چه را كه خدا منع آنرامى پسندد.» | ۲ |
❖. فُضَيل بن يَسار ميگويد: « از حضرت صادق عليه السّلام سؤال كردم از حبّ و بغض كه آيا اين دو از ايمان محسوب میشوند؟ حضرت فرمودند: مگر ايمان غير از حبّ و بغض چيز ديگرى هم هست؟ سپس اين آيه را بعنوان استشهاد تلاوت فرمودند كه: " خدا ايمان را در نزد شما محبوب گردانيد و آنرا در دل هاى شما زينت داد، و كفر و فسوق و عصيان را در نزد شما مكروه و زشت جلوه داد؛ افرادى كه چنين باشند آنان راه يافتگانند.» |۳|
❖. و نيز از حضرت صادق عليه السّلام روايت است كه: « از حضرت رسول اكرم صلّى الله عليه و آله و سلّم روايت كرده اند كه آن حضرت به اصحاب خود فرمودند: كداميك از دستاويزهاى ايمان محكمتر است؟ اصحاب گفتند: خدا و رسول خدا داناترند. و بعضى از اصحاب گفتند: نماز. و بعضى گفتند: زكات. و بعضى گفتند: روزه. و بعضى گفتند: حجّ و عمره. و بعضى گفتند: جهاد. حضرت فرمودند: تمام اين امورى را كه ذكر نموديد داراى فضيلت و شرافتند، ولى محكمترين دستاويزهاى ايمان نيستند. وليكن محكمترين دستاويز ايمان همان محبّت در راه خدا و بغض در راه خدا و دوست داشتن دوستان خدا و تبرّى و دورى از دشمنان خداست.» | ۴ |
❖. و نيز جابر جُعفى از حضرت امام محمّد باقر عليه السّلام حديث ميكند كه آن حضرت فرمودند: «اگر بخواهى بدانى كه در تو خيرى هست در دل خود نظر بيفكن؛ اگر ديدى دل تو اهل طاعت خدا را دوست دارد و از اهل معصيت متنفّر است، بدان كه در تو خير وجود دارد و خداوند تو را دوست دارد. و اگر ديدى كه دل تو از اهل طاعت خدا متنفّر است و اهل معصيت را دوست دارد، بدان كه در تو خيرى وجود ندارد و خداوند نيز از تو بيزار است؛ چون انسان ارتباط كامل با محبوب خود دارد، بلكه با محبوب خود جنبه اتّحاد و معيّت دارد.» | ۵ |
| #ادامه_دارد |
___
🖇. مصادر:
۱. اصول کافی، ج۱، ص ۱۲۴
۲. اصول کافی، ج۲، ص ۱۲۵
۳. اصول کافی، ج۲، ص ۱۲۵
۴. اصول کافی، ج۲، ص ۱۲۵
۵. اصول کافی، ج۲، ص ۱۲۶
#رساله_مودت #علامه_طهرانی #مباحث_موضوعی
🔰. @sire_salehan | #سیره_صالحان
🕯. #نخستین_قربانی | ۰۷
📌. موضوع : روایات حب و بغض - ۲
🖋. تالیف: علامه طهرانی قدس الله سره
📚. منبع: خلاصه ای از رساله مودت، ص۵۷-۶۰
________
✍🏻. مرحوم راوندی حدیث میکند که: « روایت شده است که حضرت باری تعالی به حضرت موسی خطاب فرمود: " آیا تا بحال برای من عملی انجام داده ای؟! " حضرت موسی عرض کرد: برای تو نماز خواندم، روزه گرفتم، صدقه داده ام، و ذکر تو را بجای آورده ام. خداوند خطاب فرمود: " و اما نماز، دلیل و برهان بر ایمان و شخصیت تُست، و روزه سپر از آتش است، و صدقه سایه رحمت خداست، و ذکر خدا موجب نور است؛ و تمام اینها راجع به خود تست. ای موسی! برای من چه عملی انجام داده ای؟! " موسی عرض می کند: بارپروردگارا ! مرا بر عملی که فقط برای تو است راهنمایی بفرما؟ حضرت حق خطاب می کند: " آیا برای خاطر من با دوستی از دوستان من طرح دوستی و محبت ریخته ای؟ و آیا برای خاطر من از دشمنی از دشمنان من تنفر و بیزاری جسته ای؟! " حضرت موسی از این خطاب خدا دانست که بهترین کردار ها حب و بغض در راه خداست! »
❖. سپس مرحوم راوندی میگوید: « مردی از اهالی کَرمَند شتربان حضرت ابوالحسن الرضا علیه السلام بود هنگامی که آن حضرت متوجه خراسان بودند. چون خواست از نزد حضرت مراجعت کند، عرض کرد: یابن رسول الله ! مرا به صفحه ای از خط خود تشریف کنید تا بدان تبرک جویم. و این مرد از عامه بود. حضرت از خط خود، این مکتوب را به او مرحمت فرمودند که: دوستدار آل محمد باش و اگر چه فاسق هستی ، و دوستدار دوستداران آل محمد باش گر چه دوستداران آنان فاسق باشند! »| ۱ |
❖. برید بن معاویه می گوید: «در نزد حضرت امام محمد باقر علیه السلام بودم که مردی از اهل خراسان که پیاده از آنجا حرکت نموده بود بر حضرت داخل شد و پاهای خود را بیرون آورد نشان داد که همه شکافته و پاره پاره شده بود. عرض کرد: یابن رسول الله ! به خدا سوگند که انگیزه حرکت من از خراسان تا اینجا جز محبت شما و اهل بیت نبوده است. حضرت فرمودند: به خدا سوگند اگر پاره سنگی ما را دوست داشته باشد ، خدا او را با ما محشور گرداند؛ و مگر حقیقت دین غیر از محبت چیز دیگری است؟ خداوند در قرآن می فرماید: ای پیغمبر! به مردم بگو اگر خدا را دوست دارید از من پیروی کنید تا شما نیز مورد محبت خدا قرار گیرید. و نیز می فرماید: انصار مدینه مهاجرینی را که از مکه بدانجا هجرت کردند دوست داشتند. و مگر دین غیر از محبت چیز دیگری است؟! » | ۲ |
❖. انس روایت می کند که: « روزی مردی از مردمان بیابانی نزد رسول خدا آمد و هر وقت که شخصی بیابانی به خدمتش مشرف می شد، گفت و شنودهای تازه که رخ می داد بسیار برای ما مسرت بخش بود. آن مرد عرض کرد: ای پیامبر خدا ! برای من ساعت قیامت را تعیین بنما ! در این حال موقع نماز رسید. چون حضرت نماز را بپا داشتند گفتند : آن مرد سائل کجاست؟ عرض کرد : من حاضرم ای رسول خدا ! حضرت فرمود: برای قیامت خود چه تهیه دیده ای؟! عرض کرد: من عمل فراوانی ندارم ، نماز زیادی ندارم ، روزه فراوان ندارم ، مگر آنکه خدا و رسول خدا را دوست دارم. حضرت رسول فرمودند : مرد با محبوبش پیوستگی و اتحاد دارد.» | ۳ | ( یعنی تو با پیغمبر خدا و با خدا معیت داری. و معلومست که این خبر بسیار عظیم و مسرت آمیز است )
| #ادامه_دارد |
_________
🖇. مصادر:
۱. بحارالانوار ، ج ۶۹، ص ۲۵۲
۲. بحارالانوار ، ج۲۷، ص ۹۵
۳. بحارالانوار ، ج۱۷، ص ۱۳
#رساله_مودت #علامه_طهرانی #مباحث_موضوعی
🔰. @sire_salehan | #سیره_صالحان
🕯. #نخستین_قربانی | ۰۸
📌. موضوع : نقد دیدگاه عامه در معنای " قربی " - ۱
🖋. تالیف: علامه طهرانی قدس الله سره
📚. منبع: خلاصه ای از رساله مودت، ص۷۳-۷۷
_________
✍🏻. در تفاسير و روايات شيعه خلافى نيست كه مقصود از «مودت فى القربى» مودت أقرباء و نزديكان حضرت رسول اکرم است. و اما در تفاسير اهل تسنن «قربى» را به معانى مختلفى تفسير نموده اند. ما براى روشن شدن حقيقت امر، تمام معانى اى راكه آنها براى اين لفظ ذكر نموده اند بيان نموده و پاسخ آنها را نيز ذكر مینمائيم.
❖. معناى اول كه نسبت به جمهور از مفسرين اهل تسنن داده شده است آنكه: خطاب به قريش است و مزدى كه مورد سؤال واقع شده است دوست داشتن آنهاست پيغمبر را، چون آن حضرت با آنها قرابت رحمى داشتند؛ و علت آن بود كه چون آنها پيغمبر را مبغوض داشتند و تكذيب ميكردند به جهت آنكه پيغمبر متعرض آلهه آنان میشد، پيغمبر از طرف خدا مأمور شدند كه به آنها خطاب نموده بگويند كه: اگر ايمان نمى آوريد لاأقل به علت قرابت رحمى كه با شما دارم با من مودت كنيد و بغض و عداوت را كنار بگذاريد. اين معنى را فخر رازى در تفسير خود در ذيل آيه شريفه ذكر نموده و از شَعْبى نسبت به ابن عبّاس ميدهد.|۱| و در «مجمع البيان» نسبت به ابن عباس و قتادة و مجاهد و جماعت ديگرى ميدهد. |۲| و در تفسير «روح المعانى» آلوسى |۳| و تفسير «روح البيان» شيخ إسمعيل حقّى، اين معنى را تقويت نموده و ترجيح ميدهند. |۴| ولكن در تفسير «كشّاف» به عنوان «قيلَ» يعنى به عنوان احتمال ضعيف و بيان قولى از أقوال ذكر ميكند.| ۵ |
❖. وليكن همانطور كه در تفسير «الميزان» علامه طباطبائى بيان فرموده است، اين معنى صحيح نيست؛ به دليل آنكه معنى أجر و مزد هنگامى تحقق پيدا ميكند كه در مقابل عملى قرار گيرد، و چون آن عمل يا نفعْ به كسى برسد در مقابل آن مزد و پاداش دهد. و سؤال حضرت رسول الله از قريش كه مزدِ مرا از دعوى پيغمبرى، مودت و دوستى با من قرار دهيد، در هر حال صحيح نيست؛ زيرا يا قريش كه بغض پيغمبر را در دل داشتند ايمان نياورده بودند، و يا آنكه ايمان آورده بودند؛ در صورت اول أجر و مزد معنى ندارد، چون در مقابل زحمات حضرت رسول چيزى از آن حضرت اخذ ننموده اند و استفاده اى نكرده اند تا در مقابل آن، مودت به آن حضرت بعنوان أجر و مزد معنى داشته باشد. و در صورت دوم كه ايمان آورده باشند ديگر حقيقت بغض مفهومى ندارد تا آنكه مودت، اجر رسالت قرار گيرد، چون ايمان به پيغمبر أكرم با بُغض به آن حضرت كاملًا تنافى دارد. |۶|
❖. معناى دوم آنكه: خطاب حضرت به أنصار مدينه باشد و مراد از قربى همان معناى اول باشد؛ يعنى اى أنصار مدينه كه ايمان آورده ايد، من در إزاى رسالت مزدى نمیخواهم الا آنكه به جهت قرابت رحمى و نسبتى كه با من داريد با من مودت بنمائيد. چون بنابر نقل آلوسى در «روح المعانى» از بعضى از تواريخ، مادر حضرت عبدالمطّلب سَلمى بنت زيد النّجاريّة بوده است و همچنين دائی هاى حضرت آمنه مادر آن حضرت، از أنصار مدينه بوده اند. |۷|
❖. و اين معنى نيز صحيح نيست، زيرا اولا: در محبت و مودت أنصار مدينه به آن حضرت جاى شك و شبهه نيست، و معنى ندارد كه آن حضرت آنان را به مودت خود دعوت كند؛ أنصار در وهله اول با نهايت عشق و صميميت حضرت را از مكه به مدينه دعوت كردند و سپس از آن حضرت پذيرائى كامل نمودند. و همچنين تمام مهاجرين را در خانه هاى خود مأوى دادند و از هر گونه إحسان مالى و جانى در حق آنها دريغ ننموده بلكه آنها را بر نفس خود مقدم داشتند. چون محبت آنان نسبت به مؤمنين مكه تا اين حدّ است، نسبت به رسول الله تا چه حد خواهد بود. در اين صورت چه معنى دارد كه حضرت رسول أكرم با وجود اين محبت و مودت سرشارى كه به آن حضرت داشتند، متوسل به مودت آنان از جهت قرابت و خويشاوندى بسيار دور گردد و آنها را به محبت خود دعوت كند؟! و ثانياً: عرب احترامى براى قرابت از جهت مادر و زن قائل نبوده است كه حضرت بدين وسيله خود را قوم و خويش معرفى كند. عرب قبل از اسلام نسبت و قرابت رَحِمى را از ناحيه زنان جدا مى دانست و فقط اسلام است كه زنها را در قرابت داخل كرد و بين اولاد پسران و اولاد دختران از نقطه نظر قرابت و رحميّت تساوى قائل شد
| #ادامه_دارد |
__________
🖇. مصادر:
۱. تفسیر فخررازی، ج۲۷، ص۱۶۴
۲. تفسیر مجمع البیان، ج۵، ص۲۸
۳. تفسیر روح المعانی، ج۲۵، ص۳۱
۴. تفسیر روح البیان، ج۸، ص۳۱۱
۵. تفسیر کشاف، ج۴، ص۲۲۱
۶. تفسیر المیزان، ج۱۸، ص۴۳
۷. تفسیر روح المعانی، ج۲۵، ص۳۰
#رساله_مودت #علامه_طهرانی #مباحث_موضوعی
🔰. @sire_salehan | #سیره_صالحان
🕯. #نخستین_قربانی | ۰۹
📌. موضوع : نقد دیدگاه عامه در معنای " قربی " - ۲
🖋. تالیف: علامه طهرانی قدس الله سره
📚. منبع: خلاصه ای از رساله مودت، ص۷۷-۸۰
___________
✍🏻. [ در تفاسير اهل تسنن «قربى» را به معانى مختلفى تفسير نموده اند. ما براى روشن شدن حقيقت امر، تمام معانى اى راكه آنها براى اين لفظ ذكر نموده اند بيان نموده و پاسخ آنها را نيز ذكر مینمائيم. ]
❖. معناى سوم آنكه: خطاب به قريش و اقوام پيغمبر أكرم است و مودت قربى همان مودت به سبب قرابت رحمى است، مگر آنكه مراد از مودت، مودت پيغمبر است نسبت به آنها، نه مودت آنها نسبت به رسول أكرم؛ و بنابراين استثناء منقطع است. و محصل معنى چنين میشود: من در مقابل دعوت رسالت و هدايت شما به صراط مستقيم و خلود در بهشت هاى جاودان مزدى نمیخواهم و منظورى ندارم، مگر آنكه حب من و مودت من نسبت به شما مرا بر آن داشته كه شما را هدايت كنم و به خداى دعوت بنمايم.
❖. اين معنى نيز صحيح نيست؛ چون طبق آيات قرآن مجيد و رويه حضرت رسول اولا: انگيزه حضرت بر دعوت فقط امر خدا بوده است و حضرت از خود هيچ اراده اى در مقابل اراده خدا نداشته اند و هيچ حب و بغض شخصى، آن حضرت را بدين دعوت باعث نشده است. و ثانياً: دعوت پيغمبر عام بوده است و محبت پيغمبر به مردم، محبت إلهى بوده، و قريش و غير قريش در نزد آن حضرت على السويه بوده است. علاوه بر اين كه «إلّا» ظهور در استثناء دارد و قطع نمودن آن را از اين معنى و حمل نمودن بر معناى «بَل» إضرابيّه تحقيقاً خلاف ظاهر است و بدون قرينه قطعيّه نمیتوان «إلّا» را در معناى «بَل» استعمال نمود.
❖. معناى چهارم آنكه: قربى به معنى قرب و تقرب باشد نه بمعنى قربِ رحميت، و مراد از مودّت تودد به خداى تعالى باشد. و بنابراين حاصل معنى چنين ميشود كه: اى پيغمبر! بگو من از شما مزدى نمى خواهم مگر آن كه با خداى خود بواسطه أعمال صالحه و هر كارى كه شما را به او نزديك كند إظهار دوستى كنيد. اين معنى را فخر رازى از حَسَن نقل میكند. |۱|
❖. و اين معنى نيز صحيح نيست؛ زيرا اولا: قُربى به معنى قرابت از نقطه نظر رحميت و نسب است، و معلوم است كه كسى با خدا از اين نقطه نظر قرابت ندارد. و بدون دليل نمیتوان لفظ قُربى را به معنى مطلق قرب و تقرّب استعمال نمود. و ثانيا: مودت كه در آيه استعمال شده است غير تودد است. چون مودت به معنى دوستى و محبت است و ليكن تودّد يا به معنى طلب نمودن محبت و جلب كردن محبت است، و يا به معنى إظهار دوستى كردن است اگر با لفظ «إلى» استعمال شود. و ثالثاً: مادّه مودّت كاملًا مترادف با محبّت نيست، بلكه بنا بر آنچه راغب اصفهانى در «المفردات فى غريب القرآن» از بعضى نقل ميكند، در مودّت إشعار به مراعات حال محبوب و سركشى نمودن و از حال او تفقّد نمودن است. و لذا در قرآن مجيد اين معنى به خداى علىّ أعلى نسبت داده شده است، كما اينكه در گفتار خداوند: إِنَّ رَبِّي رَحِيمٌ وَدُودٌ |۲| آمده است. چون صحيح است كه گفته شود: خداوند از حال بندگان خود تفقّد ميكند و براى مراعات حال ايشان دائماً سركشى مينمايد، وليكن از ناحيه بنده نسبت به خداوند تبارك و تعالى اين معنى صادق نيست؛ نمیتوان گفت كه: بنده از خدا سركشى و تفقّد میكند و دل او را بدست می آورد. و لذا نبايد گفت كه مؤمنين نسبت به خدا مودّت دارند، بلكه بايد گفت محبّت دارند.
| #ادامه_دارد |
__________
🖇. مصادر:
۱. تفسیر فخررازی ، ج۲۷، ص۱۶۵
۲. سوره هود، آیه ۹۰
#رساله_مودت #علامه_طهرانی #مباحث_موضوعی
🔰. @sire_salehan | #سیره_صالحان
🕯. #نخستین_قربانی | ۱۰
📌. موضوع : نقد دیدگاه عامه در معنای " قربی " - ۳
🖋. تالیف: علامه طهرانی قدس الله سره
📚. منبع: خلاصه ای از رساله مودت، ص۸۰-۸۴
___________
✍🏻. [ در تفاسير اهل تسنن «قربى» را به معانى مختلفى تفسير نموده اند. ما براى روشن شدن حقيقت امر، تمام معانى اى راكه آنها براى اين لفظ ذكر نموده اند بيان نموده و پاسخ آنها را نيز ذكر مینمائيم. ]
❖. معناى پنجم آنكه: قُربى را به همان معنى قرابت نسب و رحِم معنى نمود، وليكن نه قرابت حضرت رسول أكرم بلكه قرابت خود مردم بعضى با بعض ديگر. و بنابراين معنى چنين ميشود كه: اى پيغمبر! بگو من از شما ابداً پاداش و مزدى طلب نمى كنم مگر آنكه خود شما مردم با أرحام و أقرباى خود مودّت و محبّت كنيد.
❖. اين معنى نيز صحيح نيست؛ زيرا معلوم است كه اسلام أرحام جاهليّت را قطع نموده و از مودّت با قوم و خويشان غير مسلمان منع كرده است. لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ يُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ كانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمانَ وَ أَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ. « اى پيغمبر! نخواهى يافت كسانى را كه به خدا و روز قيامت ايمان آورده باشند و معذلك با دشمنان خدا و رسول خدا دوستى كنند، گرچه پدران يا فرزندان يا برادران يا قوم و عشيره آنها باشند» |۱| و به ضرورت از دين اسلام معلومست كه فرزند كافر از پدر مسلمان ارث نمى برد و بالعكس؛ يعنى هر كافرى در هر طبقه از طبقات ارث، از مسلمان ارث نمى برد. و در سائر مزاياى اجتماعى اسلام از نكاح و غيره، كفّار از اين مزايا محرومند گرچه روابط خويشاوندى با مسلمانان داشته باشند؛ بنابراين چگونه ميتوان گفت كه: مودّت به خويشاوندان بطور إطلاق كما آنكه مفاد جمله مستثنى است، مزد و اجر مقام رسالت است.
❖. و اگر گفته شود كه: جمله مستثنى، به آيه: لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ تخصيص مى خورد يا مقيّد مى گردد؛ بايد گفت كه: أوّلًا سياق جمله: إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى آبى از تخصيص است، چون در اين جمله مزد رسالت بيان شده است و اين معنى بسيار شايان اهمّيّت است و اگر در عموم و إطلاق آن تخصيصى بود بايد ذكر مى شد. و ثانياً سياق آيه: لا تَجِدُ قَوْماً يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ راجع به تحسين مردم مؤمن است كه با وجود ايمان به خدا و روز بازپسين مودّت دشمنان خدا را در دل نمى پرورانند و در دل هاى آنها ايمان نوشته میشود و در بهشت هاى جاودان زيست میكنند؛ و اين سياق و روح خطاب ناظر بر جهت تخصيص در آيه مودّة فى القربى نيست.
❖. بارى، در اسلام با آنكه درباره رحم و قرابت تأكيدات بسيار آمده است، لكن به عنوان صله رحم و رسيدگى مالى به ذوى القربى و نظائر آنست، نه به عنوان محبّت استقلالى؛ بلكه محبّت به آنان در پرتو محبّت به خدا ممدوح است و اين فقط در صورتى است كه به خدا ايمان آورده باشند.
❖. اين معانى كه براى اين آيه ذكر شد بسيارى از علماى اهل تسنّن در كتب خود آورده اند. و البتّه غير از پاسخ هائى كه داده شد مى توان گفت كه هيچ يك از آن معانى شاهدى ندارد؛ يعنى بنا به فرض كه بتوان آيه را بر معنائى حمل كرد و بر غير آن نيز حمل نمود نمى توان بطور جزم بدون شاهد خارجى آيه را به يك معنى تفسير كرد، خصوصاً مانند چنين آيه اى كه اجر و مزد رسالت است و شايد بدون هيچ مبالغه بتوان گفت كه از لحاظ اهمّيّت، از مهمترين آيات قرآن است. زيرا هر كه معنى اين آيه را بفهمد و بر طبق آن عمل كند اجر و مزد رسالت را داده است، و كسى كه نفهمد و عمل بر طبق آن نكند اجر و پاداش رسالت را نداده است. بنابراين بسيار جرأت مى خواهد كه كسى بدون شاهد چنين آيه اى را بر معنائى طبق سليقه خود تفسير كند؛ چنين كسى بر خداى خود تجرّى نموده است....
| #ادامه_دارد |
________
🖇. مصادر:
۱. سوره المجادلة، آیه ۲۲
#رساله_مودت #علامه_طهرانی #مباحث_موضوعی
🔰. @sire_salehan | #سیره_صالحان