💫 مروری بر یک اجتهاد به معنای #واقعی ▫️(قسمت اول) 🔰 حجت الاسلام سید مجتبی جواهری @smojtabaamin 🌐🌐🌐🌐🌐 🔹به عبارات ذیل دقت کنید: ▪️ در این درس که اولین درس ماست لازم است دانشجویان عزیز از هم اکنون یک نکته را بدانند و در پی جستجو و تحقیق بیشتر برآیند و خویشتن را کاملًا مجهز سازند، و آن این که فرهنگ اسلامی خود یک فرهنگ ویژه و خاصی است در میان فرهنگهای جهان، با یک روح خاص و یک سلسله مشخصات مخصوص به خود. ... ▪️ اگر فرهنگی از انگیزه‌هایی ویژه برخوردار باشد، جهت و حرکت مخصوص به خود داشته باشد، آهنگ حرکتش با آهنگ حرکت سایر فرهنگها متفاوت باشد، عناصر ویژه‏ای وارد کند و آن عناصر برجستگی خاصی داشته باشد، دلیل بر این است که آن فرهنگ اصالت و شخصیت دارد. (کلیات علوم اسلامی/منطق و فلسفه/ص 18) 🔹شهید مطهری معتقد است فرهنگ اسلامی یک فرهنگ خاص، اصیل و مستقل است. ایشان رابطه این فرهنگ با فرهنگ های پیرامونی خود را به خوبی تبیین می کنند و می فرمایند: ▪️بدیهی است که برای اثبات اصالت یک فرهنگ و یک تمدن، ضرورتی ندارد که آن فرهنگ از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، بلکه چنین چیزی ممکن نیست. هیچ فرهنگی در جهان نداریم که از فرهنگها و تمدنهای دیگر بهره نگرفته باشد، ولی سخن در کیفیت بهره‏گیری و استفاده است. ▪️یک نوع بهره‏گیری آن است که فرهنگ و تمدن دیگر را بدون هیچ تصرفی در قلمرو خودش قرار دهد. اما نوع دیگر این است که از فرهنگ و تمدن دیگر تغذی کند؛ یعنی مانند یک موجود زنده آنها را در خود جذب و هضم کند و موجودی تازه به وجود آورد. @almorsalat ▪️فرهنگ اسلامی از نوع دوم است، مانند یک سلّول #زنده رشد کرد و فرهنگهای دیگر را از یونانی و هندی و ایرانی و غیره در خود جذب کرد و به صورت موجودی جدید با چهره و سیمایی مخصوص به خود ظهور و بروز کرد و به اعتراف محققان تاریخ فرهنگ و تمدن، تمدن اسلامی در ردیف بزرگ‏ترین فرهنگها و تمدنهای بشری است. این سلّول حیاتی فرهنگی در چه محلی و به دست چه کسی و از چه نقطه‌ای رشد خود را آغاز کرد؟ این سلول مانند هر سلول دیگر که در آغاز کوچک و نامحسوس است، در شهر مدینه به وسیله شخص پیامبر گرامی پایه گذاری شد و از علوم اسلامی نوع اول آغاز به کار کرد. برای آگاهی بیشتر باید به کتب مربوطه مراجعه کنید» (کلیات علوم اسلامی/منطق و فلسفه/ص 19) 🔹توضیح استاد مطهری یک کلید واژه مهم دارد و آن #تغذی یا #هضم است. بهترین نمونه ای که می توان آن را به عنوان الگو معرفی کرد مواجهه ائمه اطهار (ع) با اندیشه های یونان باستان است. پیش از این مواجهه، فضا برای بازگو کردن بسیاری از حقایق فراهم نبود و یا آمادگی عمومی وجود نداشت ولی با برپایی مناظرات متعدد، مجموعه ای از میراث روایی ائمه اطهار (ع) در تاریخ باقی ماند تا منشأ الهام یکی از مهمترین مکاتب فلسفی تاریخ بشر باشد و قرن ها بعد در عصر رنسانس با ترجمه آثار #بوعلی_سینا (ره) به جهانیان معرفی گردد. 🔹این نقطه آغازی بود تا در حافظه تاریخ، مکتب #شیعه نه به عنوان یک گرایش کلامی غیر از معتزله و اشاعره، بلکه به عنوان خوانشی برخواسته از اسلام به تفسیر انسان و هستی بپردازد. 🔹معنای واقعی اجتهاد همین است از این رو تقلید از میت جایز نیست. اجتهاد یعنی پاسداری از مرزهای فرهنگی تمدن اسلامی نه تهاجم و نه انفعال، بلکه #تغذیه و #هضم آن ها در فرهنگ اصیل خود. پاسداری نیاز به #حیات دارد و حیات به معنای آگاهی از لحظه به لحظه خط مقدم جبهه هاست. بنابراین شاید شرط حیات برای مرجع تقلید را همان تسلط و اشراف او بر شرایط و اقتضائات زمانه بدانیم. 🔹پس از پیروزی بر جریان ماتریالیسم با پاسداری بزرگانی همچون #علامه_طباطبایی ، امروز نوبتِ جهاد دیگری است. سالهاست رهبری به تعابیر مختلف اولویت اصلی حوزه های علمیه و دانشگاه ها را تولید #علوم_انسانی اسلامی خوانده اند. این امر همچون موارد پیشین نیاز به اجتهاد دارد. اجتهادی که با مفهوم «هضم» و «تغذیه» در ارتباط است. 🔹 ما چگونه می توانیم از علوم انسانی ایجاد شده در تمدن غرب استفاده کنیم و معارف خود را بازتولید کنیم؟ قطعا از جمله برجسته ترین شخصیت های معاصری که گام های قابل ملاحظه ای در آغاز این حرکت برداشته است کسی غیر از استاد شهید مطهری نیست. ایشان در توصیه به #حوزه_های_علمیه می فرمایند: ▪️«حوزه‌های علمیه ما اگر از محدودیتهای مصنوعی که خود برای خود به وجود آورده‌اند خارج گردند و با استفاده از پیشرفت علوم انسانی جدید به #احیای فرهنگ کهن خود و آراستن و پیراستن آن بپردازند و آن را #تکمیل نمایند و به پیش سوق دهند (که آمادگی تکامل و پیشروی دارد) می‌توانند از این انزوای حقارت‏آمیز علمی خارج شوند و کالاهای فرهنگی خود را در زمینه‌های مختلف معنوی، فلسفی، اخلاقی، حقوقی، روانی، اجتماعی، تاریخی با کمال افتخار و سربلندی به جهان دانش عرضه نمایند.» (آینده انقلاب اسلامی ایران/رسالت های حوزه و روحانیت) 🔹در ادامه این مجموعه نوشته ها قصد داریم یکی از نمونه های اجتهاد شهید استاد #مطهری در برابر یکی ازمسائل علوم انسانی را رمزگشایی کنیم تا روش ایشان را در این پیکار بیاموزیم. 💠 ادامه دارد.... #یادداشت #اندیشه_مطهر @almorsalat

✅ ثالثا بنظر من انقلاب اسلامی ایران واکنش جامعه اسلامی در هضم معنا و مفهوم #مدرن است. هضم به معنای دفع یا مقابله نیست هضم یعنی #تغذیه از مواد مفید و آن را تبدیل به #خود کردن و دفع مواد زائد. ▪️ما آگاهی عمومی و توجه خاص به انسان را در عرصه های مختلف با سبک و سلیقه خودمان باز تولید کردیم. ▪️باز تولید به معنای وصل و پینه کردن نیست به معنای تولید دوباره است ولی در بستر شرایط زمانی و مکانی خاص. البته این راه تازه شروع شده و هنوز به مقصد نرسیده. ▪️به عنوان نمونه فرهنگ مقاومت در جوامع اسلامی باز تولید واکنش به اصل آگاهی است در مقابل فرهنگ دموکراسی غربی که امروزه چیزی بیش از بازدارندگی و اهرم سیاست ورزی امپریالیستی از آن باقی نمانده. ⬅️ (کتاب دموکراسی بازدارنده نوام چامسکی رو حتما بخوانید) ✅ رابعا ما معتقدیم فرهنگ اسلامی می تواند مدرنیسم را در خود هضم کند و بالنده تر شود. در مقابل این جریان دو نحله دیگر قابل تصور است. نحله اول #انفعال و نحله دوم #تحجر که هر دو ریشه در #سکولاریسم به معنای جدایی دین از دنیا دارند. در این جدایی چه سمت دین بایستیم و چه سمت دنیا فرقی ندارد. دوگانه سنت و مدرنیته زاییده همین تفکر غلط است. اصل این دوگانه مخدوش و مغلوط است. ▪️انقلاب اسلامی نشان داد که اسلام ظرفیت حیات در هرگونه رشد و استکمال انسانی را دارد و علاوه بر این می تواند منشا الهام برای بیداری و آگاهی باشد برخلاف مسیحیت که پایه های حیات خود را در جهل انسان بنا می کند. ⬅️ (رجوع کنید به کتاب انسان و ایمان شهید مطهری و مقایسه نگاه اسلام و مسیحیت در نسبت علم و ایمان و تفسیر آن دو از میوه ممنوعه) 👌 👈پیشنهاد می کنم #منشور_روحانیت حضرت امام خمینی را در آشنایی با دو نحله #تحجر و #انفعال مطالعه کنید این منشور یک سند تاریخی مهم از قلم امام در اواخر عمرشان است که تمایز اسلام شناسی ایشان و خوانش برتر و پیشرفته تر از اسلام است ✅ خامسا در این مسیر جامعه ایران امروز در حال #آزمون و #خطا و تجربه یک زیست متفاوت است. این مسیر باید ادامه پیدا کند تا در کتب تاریخ #تمدن جای خود را باز کرده و موضوع مطالعات تمدنی قرار گیرد و شاید سال ها طول کشد که علومی متناسب با این مسیر به صورت متعارف تدوین شود. موجی که رهبری با عنوان تولید علوم انسانی بومی و اسلامی مطرح کردند ناظر بر ضرورت همین امر است ولی اگر بخواهیم در عمل دست آوردهای #میدانی را مرور کنیم این تجربه زیستی جنبه های بی‌نظیر داشته و با تمام ضعف هایش توانسته نیازهای اساسی انسان امروز را برطرف کند و به زندگی او معنا ببخشد. ▪️اگر واقع بین باشیم این توفیق در کنار سیر قهقرایی جامعه مدرن، امید بخش و با ارزش است. مسائل جزئی تر و مهمی هم باقی ماند که به خاطر اطاله کلام نگفتم ولی امیدوارم توانسته باشم به سوالتان پاسخ داده باشم 🔸🔸🔸🔸🔸 ملاحظات و محاکمات (دست نوشته های سید مجتبی جواهری) 💠 @sm_javaheri