🔹به فرموده امام خمینی (رحمةالله‌علیه): "این‌طور نیست که حزب بد باشد یا هر حزبی خوب باشد. میزان ایده‌ی حزب است و اگر ایده چیز دیگری باشد، این حزب شیطان است، هر اسمی هم داشته باشد. بنابراین ما باید کوشش کنیم حزبمان را حزب‌الله کنیم." 🔹نکته قابل تامل آن است که دیدگاه‌های امام راحل درباره تحزب و احزاب، می‌بایستی با توجه به موقعیت‌های زمانی و مکانی بیانات ایشان مورد توجه قرار گیرد و در وضعیتی که کشور بیش‌ترین نیاز را به وحدت و اتحاد کلمه داشت، تشتّت و تفرقه به‌عنوان یکی از آفات محتمل عملکرد تحزب، مورد تمایل امام خمینی (رحمةالله‌علیه) نبود، به همیم دلیل ایشان در اکثر سخنانشان بر حفظ وحدت و پرهیز از تفرقه تاکید داشتن. لذا تحزب منجر به تفرقه مورد تایید امام خمینی (رحمةالله‌علیه) نبود، و تحزب صحیح از منظر ایشان می‌بایستی با مصالح دینی و ملی مطابقت و هم‌سویی داشته باشد. 🔹فعالیت‌های احزاب و گروه‌های سیاسی در گذشته (رژیم پهلوی و مشروطه) از نظر امام خمینی (رحمةالله‌علیه) در چنین مسیری نبوده و اغلب آن‌ها - همچون حزب توده، حزب دموکرات، حزب رستاخیز - به تبعیت از بیگانگان و مخالف وحدت و منافع ملی گام برمی‌داشتند، از این رو ایشان در نقد احزاب و کارویژه‌های منفی آن‌ها - در دوره پهلوی - به پاره‌ای دلایل و کاستی‌ها اشاره می‌کنند، از قبیل: دولتی بودن، فقدان اصالت و الگوبرداری از کشورهای اروپایی، وابستگی به بیگانگان، فقدان فرهنگ سیاسی ملازم با فعالیت حزبی و تعارض احزاب با انسجام و هم‌بستگی اشاره می‌کنند. 🔹با چنین سابقه‌ای از تحزب در اندیشه امام خمینی (رحمةالله‌علیه) ایشان به لحاظ تجربه ناموفق فعالیت احزاب سیاسی در ایران و سرسپردگی بسیاری از آنان به بیگانگان، به فعالیت سیاسی در قالب حزب چندان خوش‌بین نبوده و مردم و نخبگان و حتی روحانیت را بدان تشویق نمی‌کردند و از تفرقه، اختلاف و دشمنی میان احزاب و جریان‌های سیاسی نگران بودند و کراراً آن‌ها را به وحدت و رعایت مصالح جامعه اسلامی دعوت می‌کردند. 🔹از سویی برای روحانیت جایگاهی والا در جامعه قائل بوده و این نهاد را تشکلی فراحزبی و فراجناحی به‌شمار می‌آوردند از این رو فعالیت سیاسی آنان را در قالب تحزب و احزاب سیاسی متعارف نمی‌پسندیدند و با آن مخالف بودند ولی با اصرار فراوان پاره‌ای از شاگردان خود با تاسیس حزب جمهوری اسلامی موافقت کردند و در واقع و اصالتا بیش‌تر و پیش‌تر از تایید و تشکیل این حزب، سران اصلی آن را که از دست‌پروردگان خود می‌شماردند، تایید نمودند و درنهایت به توصیه ایشان و موافقت مسئولین، حزب مزبور نیز بنا به مصالح کشور و انقلاب تعطیل گردید. 🔹در هر صورت امام خمینی (رحمةالله‌علیه) با پذیرش و مفروض انگاشتن اصل آزادی احزاب، زمینه‌ای را فراهم آورد که گروه‌ها و سلایق گوناگون بتوانند در درون نظام جمهوری اسلامی به گونه‌ای مشروط به فعالیت بپردازند که اهم این شرایط بدین شرح‌اند: رعایت چارچوب قوانین دینی و رعایت مصالح و قوانین کشور در فکر و آرا و در رویه‌های عملی عدم برخورد مسلحانه با نظام سیاسی اسلامی، بیان انتقاد و دوری از توطئه، عدم وابستگی به قدرت‌های بیگانه، عدم اصرار به جامعه و نظام سیاسی و اشخاص، برخورداری از پذیرش و حمایت مردم و سازگاری با انسجام و همبستگی ملی و اجتماعی. 🔹امام خمینی (رحمةالله‌علیه) بارها همگان را دعوت به حزب‌الله و یا جزب مستضعفان نیز نموده است که درواقع همانند حزب جهان‌شمول قرآنی است که امت واحده و مقاصد آن را نمایندگی خواهدکرد. 🔹هرچند به فرموده ایشان چنین دعوتی به‌معنای مخالفت با تاسیس و عملکرد و سایر احزاب سالم و کارآمد و در راستای اهداف دینی و ملی نیست: "ما باید کوشش کنیم حزبپان را حزب‌الله کنیم... این را باید تذکر بدهیم که ما گفتیم حزبی به‌نام "حزب مستضعفان" در همه دنیا؛ معنایش این نبود که حزب‌های صحیحی که در ایران است، نباشد. حزب‌های منطقه‌ای علی حده است و حزب تمام مناطق و تمام جاها، یک حزب دیگر است. اگر ان‌شاءالله مسلمین موفق بشوند و یک همچون حزبی که حزب مستضعفین است، برای همه جاها یک همچو حزبی را تاسیس کنند بسیار به موقع است. لکن به معنای این نیست که در محل و در منطقه‌ها حزب نباشد، خیر در منطقه‌ها احزاب هستند و آزاد هم هستند مادام که توطئه معلوم نشده است." 🔹این بیان هم به‌معنای عدم مغایرت تحزب و تاسیس احزاب با کارویژه‌های مثبت در نظام اسلامی است و تنها مورد استثنا، حزب و تحزب‌گرایی در بین نیروهای مسلح است که امام خمینی (رحمةالله‌علیه) بارها آن را نهی و ممنوع کرده‌اند؛ و برای نظامیان، عضویت در حزب‌الله را جایز می‌دانستند. ✍منبع: کتاب علل ناکارآمدی احزاب سیاسی در ایران- نوشته بهرام اخوان کاظمی 👈#قسمت_دوم 💠@sobh_iran