🌸 #دین_شناسی – 17 🔹 #عقل_و_دین – 1 یکی از مهمترین مباحث دین شناسی، رابطه عقل و دین است. رابطه عقل و دين و نسبت بين آن‏ دو، از مشهورترين و عميق ‏ترين مباحث تاريخ تفكر انسان است. به رابطه عقل و دین، رابطه #عقل_و_وحی، #عقل_و_شرع، #عقل_و_نقل و گاهی رابطه #عقل_و_ایمان گفته می شود. 1. آيا عقل در دين، ایمان و شريعت جايگاهی دارد يا ندارد؟ اگر جايگاهی دارد، در کجاست؟ 2. آيا عقل در کنار و همراه دين است؟ يا قبل از دین است؟ يا بعد از دين است؟ یا در عرض دین است؟ 3. آيا عقل در تبيين اعتقادات دينی نقشی دارد؟ 4. آيا عقل مقدّم بر ايمان است يا ايمان مقدم بر عقل است؟ 5. آیا عقل می تواند جزئیات امور دینی را بفهمد؟ یا خودش می فهمد که برخی امور را نمی تواند بدون ابزار (وحی و دین)، بفهمد؟ 🔹عقل و دين در تفكر اسلامی در تاريخ تفكر اسلامی در ارتباط با تبيين نسبت بين عقل و دين، سه گروه ظهور كرده ‏اند: 1⃣ظاهرگرايان؛ کسانی كه به عقل، اعتباری نمی دهند؛ آنها جمود بر ظواهر دينی را حتی در اصول اعتقادات دارند و هرگونه تفکر، تعمّق و تدبّر يا انديشه عقلی در معانی دينی را محكوم و مردود می‏ دانند. 2⃣عقل‏ گرايان محض؛ کسانی که معتقدند همه معارف دينی با عقل درك می شود. 3⃣عقل گرايان نقل ‏پذير؛ اين گروه با اعتقاد به هماهنگی بين عقل و دین، می ‏گويند: عقل، منبع و ابزار معرفت انسان است، وحی و دین نيز از منابع و ابزارهای معرفت و شناخت انسان است و هر دو از حقيقت عينی و خارجی گزارش می‏ كنند. از اين‏رو، گزارش آن‏ها هماهنگ با يك‏ديگر است. البته هر کدام محدوده ای دارند. عقل گاهی مستقیم و بدون واسطه، مطلبی را می فهمد و گاهی نیازمند ابزار (مانند حس و تجربه یا وحی و دین) است و باید با واسطه، مطلبی را بفهمد. در واقع، عقل، می فهمد که برخی امور را به تنهایی نمی تواند بفهمد و نیازمند دین است. ⭕️مباحث عقل و دین، در چندین شماره، تقدیم خواهد شد... ⚜استاد وحيد واحدجوان⚜ 🔸اختصاصي🔸 💢کانال سخن عرفان 🆔 @sokhanerfan

🌸 #دین_شناسی – 18 🔹 #عقل_و_دین – 2 در شماره های قبلی، معنای #دین روشن شد. در این شماره، #چیستی_عقل بیان می شود. 🔸 عقل در لغت #عقل در لغت به معنای بند زدن، بستن، گرفتن، زندانی کردن و بازداشت کردن آمده است؛ «عَقَلَ لسانَه» یعنی زبانش را بست. همچنین #عقل به معنای فهیم بودن، شعور داشتن، آگاه بودن، فهمیدن، درک کردن و نیرویی که انسان با آن می فهمد و اندیشه می کند، آمده است؛ «تَعقُّل» یعنی فهیم شدن، خردمند شدن، درک کردن، اندیشیدن و نیک فکر کردن است. برخی چنین گفته اند که ماده (ع ق ل) تشخیص صلاح از فساد در جریان زندگی مادی و معنوی بوده و بعد از آن، بستن و بند کردن نفس بر اساس آن تشخیص یا صلاح است. از این رو، امساک، تدبر، فهم مناسب، ادراک، انزجار، شناخت مایحتاج زندگی مادی و معنوی و مانند آن از لوازم این معناست و اینکه در احادیث، یاران زیادی به عقل نسبت داده شده از باب مجاز یا لوازم عقل است. به بیان دیگر، عقل، نیرویی است که انسان به وسیله آن، خیر و صلاح مادی و معنوی خود را تشخیص می دهد و بعد از این تشخیص، انسان را از خلاف و تمایل به سمت امور شرّ و فساد مادی و معنوی نگه می دارد. 🔸 عقل در اصطلاح واژه عقل در علوم معرفت شناسی، منطق، فلسفه، کلام، فلسفه اخلاق و ... کاربردهای گوناگون دارد. به طور اجمال: 1. عقل یعنی نیروی فهمیدن، اندیشیدن و ادراک عقلی؛ 2. عقل به معنای نیروی تدبیر زندگی؛ 3. جوهری که در ذات و افعال از ماده و مادیات مجرد است؛ 4. صادر اول که معمولا در فلسفه به آن عقل اول می گویند؛ 5. معلومات و اندیشه های اولیه که مبادی تصورات و تصدیقاتند؛ 6. معلومات یا اندیشه های اکتسابی برگرفته از مبادی؛ 7. مطلق مُدرِک؛ اعم از عقل و نفس و غیره. 🔸 چند نکته 1. عقل، گاهی بر قوه ادراکی اطلاق می شود و گاهی بر ادراکات حاصل از آن قوه؛ عقل در معرفت شناسی، بیشتر به معنای ادراکات عقلی به کار می رود و در هستی شناسی، بیشتر به لحاظ وجود شناختی، درباره قوه یا نیروی عقل بحث می شود. 2. در عصر حاضر، گاهی از عقل اصطلاح دیگری قصد می کنند و آن عقلانیت یا آرای رایج و مشهوری است که همه یا بیشتر مردم می پذیرند. 3. روشن است که معنای اراده شده درباره عقل از راه قرائن و شواهد متن و سخن، فهمیده می شود. برای روشن تر شدن بحث، لازم است عقل نظری و عقل عملی را تعریف کنیم. ادامه دارد... ⚜استاد وحيد واحد جوان⚜ ⭕️اختصاصي⭕️ 💢کانال سخن عرفان 🆔 @sokhanerfan