#خودشناسی 💠2️⃣6️⃣1️⃣ 💠
با نگاه روانشناسانه هم میشه جایگاه ویژهای برای «تخیل» در نظر گرفت
تخیل میتونه نقش مهم در بهبود سلامت روان داشته باشه
میتونه ابزار خوبی برای مدیریت استرس و افزایش خودباوری و عزتنفس باشه
تخیل میتونه به ما فرصت بده که دنیای ذهنی مثبت بسازیم و توی مواجهه با چالشها موفقتر عمل کنیم
استفاده درست از قوه تخیل، به ویژه توی تمرینهای تجسمی، میتونه نقش پررنگی توی افزایش تمرکز هم داشته باشه
و به طور کلی میتونیم بگیم که قوه تخیل یه بخش ضروری از فرایند حفظ سلامت روانیه
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠3️⃣6️⃣1️⃣ 💠
از اون طرف استفاده نادرست از تخیل و قوه خیال میتونه بسیار آسیبزا باشه
افراط در تخیلات ذهنی میتونه زندگی رو مختل کنه
خیالبافی بیش از حد، نه تنها باعث رشد و پیشرفت نمیشه، بلکه ممکنه با مشکلاتی که ایجاد میکنه، سبب ایجاد نارضایتی از زندگی بشه
یکی از آسیبهای افراط در تخیل، فاصله گرفتن از واقعیته
کسی که گرفتار این آسیب بشه به جای مواجهه با چالشهای واقعی زندگیش، به دنیای خیالی خودش پناه میبره و از رویارویی با مشکلات عینی خودداری میکنه،
برای همین همیشه توی روابط و مسؤلیتهای روزمرهاش با مشکل مواجه میشه
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠4️⃣6️⃣1️⃣ 💠
یکی دیگه از مشکلات افراط در استفاده از قوه تخیل (یا بهتره بگیم تخیل نابجا) کاهش بهرهوری و کم شدن تمرکزه
بعضیها به جای تمرکز بر کارهای ضروری و اهداف واقعی، درگیر تخیلات ذهنی میشن
همچنین خیالبافی بعضی وقتها میتونه باعث ایجاد سرخوردگی و احساس نارضایتی بشه؛ وقتی تخیل ما انتظارات غیرواقعی ایجاد کنه
این انتظارات غیرواقعی چون امکان تحقّق پیدا نمیکنن، ممکنه منجر به کاهش اعتماد به نفس و به تبعش کاهش رضایت از زندگی بشن
پس قوه تخیل، یه تیغ دو دمه که هم میتونه آرامش، شادی، رشد و رضایت از زندگی برای ما ایجاد کنه و هم ممکنه باعث ایجاد نارضایتی برای ما بشه
سؤال: تخیل رو میشه کنترل کرد که باعث رشد و آرامش بشه نه ناآرامی ما؟ به عبارت دیگه: اصلاً کنترل تخیل دست ما هست یا نه؟
توی ادامه مباحث خودشناسی به این سؤال میپردازیم ان شاءالله
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠5️⃣6️⃣1️⃣ 💠
گفتیم که تخیّل میتونه باعث ایجاد رشد و شکلگیری آرامش در وجود ما بشه، و همچنین میتونه اتفاقاً عاملی برای ناآرامی و عقبگرد ما بشه!
خب سؤال این بود که این تخیل چه جوری توی وجود ما شکل میگیره؟
در مورد ریشه شکلگیری تخیل، واقعاً نادانستههای ما زیاده
اینکه تخیل با چه مکانیسمی در مغز ما ایجاد میشه، یکی از مسائل مورد بحث و بررسی در علم عصب شناسیه و هنوز هیچ کسی نمیتونه به درستی توضیح بده که این تخیلی کجا و چگونه در مغز ما ایجاد میشه
ولی اینکه ما در مورد چه چیزهایی تخیّل کنیم و ذهنمون به چه چیزهایی متمایل بشه، تا حدی در اختیار خودمون هست
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠6️⃣6️⃣1️⃣ 💠
ممکنه این کمی عجیب به نظر برسه؛ "واقعاً مگه میشه تخیّل در اختیار ما باشه؟"
چون ذهن بسیار فرّاره و خود به خود به این سو و آن سو متمایل میشه
چه جوری ممکنه که ما خودمون تصمیم بگیریم که قوه خیالمون به چه سمت و سویی بره؟
به خصوص در مواردی که ظاهرا ناخواسته مرغ خیال ما پرواز میکنه و بر بام هر موضوعی که دلش میخواد مینشینه!
ممکنه شما بگید:
بله در مواردی که ما به صورت خودآگاه موضوعی رو تخیل میکنیم، تا حدی حرف شما درسته، ولی در موارد بسیاری ما اصلاً حواسمون نیست و ذهنمون خود به خود به سمت موضوعی کشیده میشه و قوه خیال ما رو با خودش همراه میکنه!
توی این موارد که دیگه قوه خیال در اختیار ما نیست، بلکه انگار ما تابع اون هستیم!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠7️⃣6️⃣1️⃣ 💠
بله، حتی در همین مواردی هم که به ظاهر ناخودآگاه به نظر میرسند، تا حد زیادی کنترل قوه خیال در اختیار ماست!
قوه خیال، مثل سایر توانمندیهای میدان آگاهی، کاملاً متاثر از میدان گرایشهای ماست
یعنی "برآیند سیستم گرایشی ما سبب جهتگیری کلی مغز ما میشه!"
همین یک جمله بالا، ظرفیت یک گفتگوی چند لایه و چندین ساعته رو داره!
به طور کلی ذهن ما در خلاء حرکت نمیکنه، هیچ وقت؛ نه زمانی که در حال تفکر هستیم، نه زمانی که داریم استدلال میکنیم، نه زمانی که میاندیشیم تا یک استدلال را قبول کنیم، نه زمانی که ذهنیتهای ما در حال شکلگیری است، نه زمانی که تخیل میکنیم و نه حتی زمانی که تصورات ذهنی ظاهرا بیمعنا به ذهن ما هجوم میآورند!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠8️⃣6️⃣1️⃣ 💠
بله، ما منکر تأثیرات وضعیت فیزیک و متغیرهای جسمی و مزاجی روی اندیشه و ذهن نیستیم
نوع سبک زندگی ما، اعم از تغذیه، پوشاک، خواب و بیداری و... تأثیرات مستقیمی روی توانمندیهای ذهنی ما، از جمله تخیل ما میذاره، ولی عامل تعیین کننده و اصلی نیست!
عامل اصلی در جهت گیری کلی اندیشه و ذهن ما، «گرایشهای ما» هستند!
اینکه ما در مجموع چه چیزهایی رو دوست داریم یا دوست نداریم، تعیین میکند که جهتگیری کلی ذهن ما به چه سمتی باشه
مثلاً اگر من عاشق آشپزی باشم، جهتگیری فعالیتهای ذهنی من در طول روز به یک صورت است و اگر عاشق ورزش باشم، جهتگیری کلی فعالیتهای ذهنی من صورت دیگری خواهد داشت.
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠9️⃣6️⃣1️⃣ 💠
قوه خیال هم از این قاعده مستثنی نیست
در ظاهر ممکنه حرکت قوه خیال و پروازش در آسمان اندیشه ما غیرارادی و ناخودآگاه به نظر برسه
ولی جهتگیری کلی حرکت قوه خیال هم تا حد بسیار زیادی در قالب چارچوبهاییه که گرایشهای ما ایجاد کردهاند!
وقتی من تمام ظرفیت قلبم درگیر دنیا و مادیات باشه، قوه خیالم هم برای سرویس دادن به خواستههای قلبم، در همین جهت فعالیت میکنه
و زمانی که من تمام قلبم را معطوف به آخرت و رضای خالق کرده باشم، قوه خیالم هم در همین راستا فعالیت میکنه!
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠0️⃣7️⃣1️⃣ 💠
همانطور که گفتیم، تخیّل ما در خلاء اتفاق نمیافته، بلکه تابع و نتیجه شاکله و شخصیت ماست
شاکله هم متاثر از امیال و گرایشهای ما ایجاد میشه
پس تخیّل ما نتیجه گرایشها و تعلقات ماست
با این وجود، تخیل، خودش هم تأثیر زیادی روی گرایشهای ما داره
مثل «عمل» که نتیجه گرایشها بود ولی خودش هم روی گرایشها تأثیر میگذاشت، خیال ما هم هرچند متاثر از گرایشهای ماست، ولی خودش توان تأثیرگذاری زیادی روی گرایشهای ما رو داره
به نوعی یک بده بستان بین قوه خیال و میدان گرایشهای ما اتفاق میافته؛
گرایشهای ما قوه خیال رو به حرکت وا میداره و تخیل میاد و دوباره گرایشها رو تقویت و تضعیف میکنه
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠1️⃣7️⃣1️⃣ 💠
حتماً شنیدید که «وصف العیش، نصف العیش»
چرا وصف عیش و خوشی، به اندازه نصف همان عیش و خوشی، لذت بخشه؟
چون با وصف عیش، قوه خیال حرکت میکند و آن صورت خوشایند رو در ذهن ما به تصویر میکشه، همین باعث میشه که گرایش به اون عیش فعال بشه و لذتی، شبیه تجربه اون خوشی در وجود ما ایجاد بشه!
یعنی واقعاً اثری شبیه بهره برداری واقعی از یک موضوع لذتبخش داره
دقیقاً همون ترشح دوپامین، و همون تجربه لذت بخش اتفاق میافته
این به خاطر قدرت تخیله
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠2️⃣7️⃣1️⃣ 💠
«جامی» در منظومه «هفت اورنگ» حکایت قشنگی رو نقل میکنه؛
میگه مجنون رو دیدند که توی صحرا نشسته بود و با انگشتش روی خاک روان صحرا چیزی مینوشت
یکی بهش گفت: چی کار میکنی؟ این چیه مینویسی؟ این رو که یه لحظه دیگه باد از بین میبره!
مجنون بهش گفت: دارم اسم لیلی رو مینویسم!
چون میسّر نیست بر من کام او / عشق بازی میکنم با نام او
هرچند این داستان احتمالا واقعی نباشه، ولی به هر حال تمثیل خوبیه؛
توی این ماجرا، واقعاً مجنون از نوشتن نام لیلی و تخیل رسیدن به لیلی، لذتی شبیه وصال لیلی پیدا میکرده!
و این به خاطر قدرت تخیّله
@sokhanesadid
#خودشناسی 💠3️⃣7️⃣1️⃣ 💠
اینکه توی قرآن کریم هم خدای متعال با جزئیات زیادی شرح بهشت و جهنم و بهشتیان و جهنمیان رو بیان کرده، به دلیل قدرت بالای تخیّل در تنظیم حب و بغضهای ماست
شرح نعمتهای بهشتی و حال خوش بهشتیان، باعث میشه ما فضای لذت بخش بهشت رو توی خیال خودمون ترسیم کنیم
همین طور شرح عذابهای جهنم و حال پریشان جهنمیان باعث میشه که فضای مشقتبار، تلخ و غیرقابل تحمل جهنم رو توی خیالمون ترسیم کنیم
همین تخیل بهشت و جهنم باعث میشه که سیستم گرایشی ما تنظیم بشه
تنظیم سیستم گرایشی یعنی تقویت گرایشهای خوب و تضعیف گرایشهای سطح پایین و بد ما!
****
در مورد قوه خیال هنوز گفتنیهایی هست که توی فرستههای بعدی دوره خودشناسی تقدیم میشه ان شاءالله...
@sokhanesadid