#همنشین_خدا 35 ؛ سود یا ضرر؟ بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم دعا‌‌ می‌کنم گفتار و رفتار ما لبخند رضایت خداوند را به همراه داشته باشد. می‌خواهم یک مثال می‌زنم تا یک روایت را بهتر بفهمیم: معلمان دانش آموزان را تشویق می‌کنند که اهل مطالعه باشند و علاوه بر کتاب‌های درسی، کتاب‌های مذهبی تاریخی، شعر و رُمان هم بخوانند. حالا یک دانش آموزی، وسطِ کلاس درس یا شبِ امتحان، آمده رُمان می‌خواند ! معلّم به او می‌گوید: چرا رُمان می‌خوانی؟‌‌ می‌گوید: چون شما تشویق کردی ! معلم چه پاسخ می‌دهد؟ می‌گوید: کار تو خوب است. ولی زمانش الان نیست، این کار خوبِ تو در این زمان، تو را پیشِ من بالا نمی‌برد ؛ ارزش تو را پیش من زیاد نمی‌کند ؛ الان رُمان که می‌خوانی به درسِ تو ضربه می‌زند و امتحانت را قبول نمی‌شوی. امام‌های عزیز که معلم‌های ما هستند ما را به انجام مستحبات تشویق و ترغیب کردند، ولی فرمودند: « إِذَا أَضَرَّتِ النَّوَافِلُ بِالْفَرَائِضِ فَارْفُضُوهَا » این مستحب اگر به واجب تو ضربه زد آن را ترک کن ! رها کن ! [1] آقا امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: به دو دلیل، دیگر این مستحب ارزش ندارد ! یک. « لَا قُرْبَةَ بِالنَّوَافِلِ‏ إِذَا أَضَرَّتْ بِالْفَرَائِض‏ »[2] این مستحبی که به واجب ضربه زده دیگر تو را پیش خداوند بالا نمی‌برد و به خداوند نزدیک نمی‌کند. دو. آن سودی که از آن مستحب به دست آوردی هرگز چاله آن واجبی که ترک کردی ـ چاله ضررش ـ را پُر نمی‌کند. [3] می‌خواهیم سه تا مثال بزنیم تا این روایت را بهتر بفهمیم: یک. حضور در مجلس امام حسین علیه السلام از بالاترین مستحبات است اما اگر کسی تا دیر وقت در مجلس امام حسین علیه السلام حاضر شود و نماز واجبِ صبحش قضا شد دیگر آن مجلس امام حسین، آن مستحب ارزشی که باید داشته باشد را ندارد. دو. با وضو وارد کلاس شدن مستحب است. اما وقتی زنگِ کلاس زده شده و دانش آموزان در کلاس حاضر هستند ؛ معلمی به جای اینکه به وظیفه‌ی واجبی که آموزش و پرورش به عهده‌اش گذاشته عمل کند و وارد کلاس شود به سمت وضوخانه می‌رود تا با وضو وارد کلاس شود. در این صورت وضوی او، آن ارزشی که باید داشته باشد را ندارد. « بایستی در زنگ تفریح، وضو‌‌ می‌گرفت نه بعد از زدنِ زنگ کلاس » سه. حضور در مسجد مخصوصاً برای نماز جماعت یا شب‌های قدر مستحب مؤکّد است اما اطاعتِ از پدر و مادر واجب است. حالا اگر پدر و مادری گفتند ؛ ما راضی نیستیم شما در مسجد در این زمان حاضر شوی. حضور در مسجد در آن زمان، دیگر قُرب به خداوند نمی‌آورد و ما را به خداوند نزدیک نمی‌کند. امیدوارم که اهل مستحبّات باشیم ولی مستحباتی که به واجباتِ ما ضربه می‌زند را رها کنیم. [1](نهج البلاغه، حکمت 279) [2] (نهج البلاغه، حکمت 39) [3] إِنَّک إِنِ اشْتَغَلْتَ بِفَضَائِلِ النَّوَافِلِ عَنْ أَدَاءِ الْفَرَائِضِ فَلَنْ یقُومَ فَضْلٌ‏ تَکسِبُهُ‏ بِفَرْضٍ تُضَیعُهُ. (تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص 177)

#همنشین_خدا 36 ؛ مقایسه واجب با مستحب بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم همان طور که می‌دانید در مجموعه معارف دین، مقایسه‌های درست به ما کمک می‌کنند اهمیت و ارزشِ گزاره‌های دینی را بهتر درک کنیم. حالا می‌خواهیم با هم بین واجب و مستحب مقایسه کنیم و سه تا از تفاوت‌های آنها را بیان کنیم. یک. خداوند در مستحب تخفیف و آسانی بیشتری قرار داده است. [1] مثلاً نماز مستحبی را می‌توانیم در حال حرکت بخوانیم رعایت قبله هم لازم نیست، اما نمازِ واجب را باید در حالِ آرامش بدن و رو به قبله بخوانیم. نمازِ مستحبی را ـ حتی اگر بدنِ ما هم سالم باشد ـ می‌توانیم نشسته بخوانیم اما نماز واجب اگر بدنِ ما سالم باشد باید ایستاده بجا بیاوریم. در نماز مستحبی اگر بین رکعت اول و دوم شک کنیم نمازِ ما صحیح است. اگر خواستی بنا را بر رکعتِ اول می‌گذاری و اگر خواستی بنا را می‌گذاری بر رکعت دوم، اما در نماز واجب، اگر شک کنی یک رکعت خوانده‌ای یا دو رکعت نماز باطل است. دو. خداوند در روز قیامت از مستحب از ما نمی‌پرسد، از واجب می‌پرسد، که انجام دادی یا ندادی؟ درست انجام دادی یا غلط؟ اگر کسی در طول عمرش حتی یک رکعت نمازِ مستحبی نخواند در روز قیامت توبیخ نمی‌شود اما نخواندنِ نماز واجب تنبیه دارد. به همین خاطر برای نزدیکان ما که از دنیا رفته‌اند و نماز قضا دارند اگر مثلاً دو رکعت نماز قضایِ صبح برایش بخوانیم بهتر از این است که دو رکعت نماز مستحبی بخوانیم، چون خداوند از واجبِ او سؤال می‌پرسد نه از مستحب. سه. امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: اگر اشتیاق و رغبت داشتی « فَاحْمِلُوهَا عَلَى‏ النَّوَافِلِ‏ »[2] مستحب را بجا بیاور. اما اگر مثلاً دو رکعت نماز شب خواندی یا دو صفحه دعای کمیل خواندی و دیدی اشتیاق به ادامه دادن نداری، حضرت فرمودند: ادامه نده ! رها کن. امّا در واجب این چنین نیست نماز صبح بر ما واجب شده، چه اشتیاق و علاقه و میل داشته باشیم چه نداشته باشیم. خدا ما را موفق کند واجبات را انجام بدهیم و برای مستحبات اشتیاق داشته باشیم. [1] امیرالمؤمنین علیه السلام : لَا رُخْصَةَ فِی‏ فَرْضٍ وَ لَا شِدَّةَ فِی نَافِلَةٍ. (تحف العقول، النص، 174) [2] إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى‏ النَّوَافِلِ‏ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْتَصِرُوا بِهَا عَلَى الْفَرَائِضِ‏. (نهج البلاغة، حکمت 312)

#همنشین_خدا 37 ؛ تفاوت زمین و آسمان بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم دعا‌‌ می‌کنم لحظه لحظه زندگی من و شما سرشار از یاد خداوند باشد. این شعر را همه شنیده‌ایم: میانِ ماه من تا ماهِ گردون * تفاوت از زمین تا آسمان است می‌خواهم این شعر را عوض کنم و بگویم: میانِ مستحب تا امر واجب * تفاوت از زمین تا آسمان است بین مستحب و واجب خیلی تفاوت است سه تای آن را با هم دوره می‌کنیم: یک. جبرئیل به پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله عرضه داشت: خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید ؛ بنده‌ی من از بین عبادت‌هایی که انجام می‌دهد و به من نزدیک می‌شود، من هیچ کدام را به اندازه واجبات دوست ندارم. « مَا تَقَرَّبَ‏ إِلَی‏ عَبْدٌ بِشَی‏ءٍ أَحَبَّ‏ إِلَی مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیهِ »[1] یعنی خداوند واجب را بیشتر از مستحب دوست دارد و واجب بیشتر از مستحب ما را به خداوند نزدیک می‌کند ؛ یعنی خداوند بیشتر دوست دارد نماز قضایِ خود را بخوانیم تا نمازِ مستحبی و نماز قضا که بر ما واجب شده بیشتر از نماز مستحبی ما را به خداوند نزدیک می‌کند. پرداخت زکات و خمسِ واجب بهتر است تا صدقه‌ی مستحبی. دو. امام صادق علیه السلام فرمودند: در مستحب آن برتر است که مخفی باشد. « فَأَفْضَلُهَا مَا کانَ‏ سِرّاً »[2] برخی روایات ما می‌گویند ؛ نماز مستحبی مخفیانه، ثوابش بیست و پنج برابر می‌شود. [3] برخی روایات می‌فرمایند هفتاد برابر می‌شود. [4] حضرت فرمودند: در بین واجبات، آن برتر است که آشکار انجام شود. [5] فرمودند: برای نمازهای روزانه‌تان با صدای بلند اذان بگویید تا همه بفهمند. در نمازِ جماعت شرکت کنیم دیگران ببینند شما نماز می‌خوانید. به مسجد رفت و آمد کنید تا بی‌نمازها هم ـ با دیدن رفت و آمد شما به مسجد ـ بفهمند که شما اهل نمازید. پس در واجب ما را تشویق کردند به آشکار انجام دادن ولی در مستحب تشویق کردند به مخفی کردن. البته استثناء هم داریم مثلاً امرِ مستحبی مثل صدقه را فرمودند اگر آشکار انجام بدهید دیگران هم به صدقه دادن تشویق می‌شوند به این عمل مستحب را بهتر است که آشکار انجام دهیم. سه. همین جور که زمین جای آسمان را نمی‌گیرد مستحب هم هیچ گاه جای واجب نمی‌شود. این پیام که در فضای مجازی پخش شده دروغ است، دروغ است، دروغ است: « این نماز مستحب را بخوان جبرانِ شصت سال نماز قضای تو را می‌کند و اگر این اندازه نماز قضا نداشته باشی نماز قضای پدر و مادرت را جبران می‌کند » اگر شبِ قدر تا سحر که برترین شب سال است و برتر از هزار ماه است کسی نماز مستحبی بخواند آن هم داخلِ کعبه، جای دو رکعت نماز قضایِ صبح که بر گردنش واجب است را نمی‌گیرد. پس یادمان باشد اگر سر دو راهی واجب و مستحب قرار گرفتیم به سمت واجب برویم. اگر قرار شد از واجب و مستحب یکی فدای دیگری شود، این مستحب است که باید فدای واجب شود. [1] قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ... مَا تَقَرَّبَ‏ إِلَی‏ عَبْدٌ بِشَی‏ءٍ أَحَبَ‏ إِلَی مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیهِ. (بحار الأنوار، ج‏72، ص 155) [2] (بحار الأنوار، ج‏93، ص 24) [3] عن النبی صلی الله علیه و آله : صَلَاةُ الرَّجُلِ تَطَوُّعاً حَیثُ لَا یرَاهُ النَّاسُ تَعْدِلُ صَلَاتِهِ عَلى أَعْینِ النَّاسِ خَمْساً وَ عِشْرَینَ. (نهج الفصاحة، ص : 545) [4] امام رضا علیه السلام : المُستَتِرُ بالحَسَنةِ تَعدِلُ سَبعینَ حَسَنة. (وسائل الشیعة، ج ‏16، ص 63) [5] (بحار الأنوار، ج‏93، ص 24)

#همنشین_خدا 38 ؛ ازدواج با حورالعین بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم دعا‌‌ می‌کنم بهترین جای بهشت، جایِ بهترین بندگان خداوند یعنی شما باشد. راستی ما در زندگی خود چقدر به بهشت فکر می‌کنیم و به نعمت‌های بهشتی؟ ! مثلاً از سالِ گذشته تا الان چند ساعت شده که به « حورُ الْعین » فکر کنیم؟ ! وقتی خداوند در قرآن می‌خواهد بگوید بهشت من با کلاس است می‌گوید: « حورُ الْعین » دارد، می‌خواهد بگوید آنجا به شما خوش می‌گذرد، من به شما لذّت می‌دهم، می‌گوید: « حورُ الْعین » می‌دهم. ما درباره « حورُ الْعین » چقدر اطلاعات داریم؟ پیشنهاد من این است که در اینترنت جستجو کنید کلمه « حورُ الْعین » را بزنید و آیات و روایاتش را مطالعه کنیم. با این روش اشتیاق ما به « حورُ الْعین » زیاد می‌شود. بعضی از مفسّرین اعتقاد دارند « حورُ الْعین » زنی بهشتی نیست تا فقط برای مردان بهشتی باشد ! بلکه همسرِ بهشتی ! است. [1] یعنی برای مردان بهشتی جنس آنها زن است و برای زن‌های بهشتی جنسِ آنها مرد است. « حورُ الْعین » یعنی انسانی که چشمان درشت و سیاهی دارد. سیاهی چشمش به شدّت سیاه و سفیدی‌اش به شدّت سفید است. همه ما امام سجاد علیه السلام را مشتاق نماز و عبادت می‌دانیم. می‌دانیم که حضرتِ عاشق نماز بود. زیاد سجده‌های طولانی، گریه و مناجات داشتند. اما بسیاری از انسان‌ها نمی‌دانند که حضرت عاشقِ بهشت بود. عاشق نعمت‌های بهشتی مثل « حورُ الْعین » هم بود. خادم حضرت می‌فرماید در شبی که هوا خیلی سرد بود دیدم آقا شیک‌ترین لباس‌هایش را پوشیده عطر زده ـ به قول من شده ماه دامادی که یک دسته گُل کم دارد برای رفتن به خواستگاری ـ خادم می گوید دیدم حضرت می‌خواهد از خانه خارج شود. با تعجب پرسیدم: آقا امشب این همه هوا سرد است، کجا تشریف می‌برید؟ حضرت فرمودند: می‌روم خواستگاری ! می‌روم مسجد نماز بخوانم و « أَخْطُبُ الْحُورَ الْعِینَ‏ إِلَى‏ اللَّهِ‏ عَزَّ وَ جَلَّ »، از خداوند یک حورالعین را خواستگاری کنم[2]. هر کس مشتاق حورُالعین است در دنیا باید آنها را از خداوند خواستگاری کند و مهریه‌شان را بپردازد. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: مهریه همسران بهشتی نماز است. [3] هر کسی زیباتر و زیادتر نماز بخواند. در بهشت از این نعمتِ بهشتی بیشتر و بهتر استفاده می‌کند. [1] (لغات در تفسیر نمونه‏، مکارم شیرازى، ص 198) [2] (وسائل الشیعة، ج‏5، ص 228) [3] الصَّلاةُ مِن شَرائع الدّینِ، و فیها مَرضاةُ الرَّبِّ عز و جل، و هی … مُهورًا لِحورِ العین‏. (الخصال، ج ‏2، ص 522)

#همنشین_خدا 39 ؛ حورالعین عاشق بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم سلام به شما معلم عزیز شما که بهشت و نعمت‌های بهشتی مشتاق شماست. می‌خواهیم با هم در مورد یکی از نعمت‌های بهشتی صحبت کنیم. واقعیت این است که صحبت کردن در مورد نعمت‌های بهشتی خیلی سخت است همان طور که بچه داخلِ رحم مادرش نمی‌تواند دنیا را ببیند و درک کند ما هم نمی‌توانیم نعمت‌های بهشتی را درک کنیم. ولی با این حال می‌خواهیم با سه روایت، زیبایی‌های حورُالعین را در ذهنِ خود تخیل کنیم. یک. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: اگر « حورُالعین » بر اهل دنیا نمایان شود ؛ بوی خوشش تمام دنیا را پر می‌کند، نورش، نور خورشید و ماه را محو می‌کند. همین طور که مثلاً اگر نورِ پروژکتور بیاید نور شمع محو می‌شود. [1] دو. زن‌هایی که در دربار مصر وقتی زیبایی یوسف را دیدند، با چاقو دست خودشان را بریدند. [2] اگر « حورُ الْعین » را می‌دیدند چه می‌کردند؟ ! امام صادق علیه السلام فرمود: اگر یک « حورالعین » به دنیا سرک بکشد و اهل دنیا سرِ زُلف او را ببینند، تمام گُلرخان و یوسف چهره‌های عالم، از شوق و شیرینی و لذتی که از مشاهده او می‌برند، می‌میرند. [3] سه. امام صادق علیه السلام فرمودند: در بین نعمت‌های بهشتی، نعمت همنشینی با همسران بهشت از لذت همه خوردنی ها و نوشیدنی‌های بهشت بالاتر است. با این اوصاف‌‌ می‌دانستید « حورُ الْعین » ها عاشق یک نفر هستند؟ عاشق چه کسی؟ عاشق مؤمنِ نمازگزار. امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتی مؤمنی « اللَّهُ‏ أَکبَر » نمازش را می‌گوید ؛ این حور العین‌ها دور او حلقه می‌زنند و عاشقانه او را نگاه می‌کنند. وقتی نمازش تمام شد، اگر دعا کند که خداوندا یک همسر بهشتی به من بده. خوشحال می‌شوند، به خداوند عرضه می‌دارند « قَدْ خَطَبَنَا إِلَیک‏ »[4] خدایا ما را از تو خواستگاری کرد ما را به وصال هم برسان. اما اگر این دعا را نکند سرش را زیر بیندازد و برود ناراحت و دلگیر می‌شوند می‌گویند: به ما رغبت نشان نداد ! به ما علاقه‌ای نداشت ! ما را ظاهراً دوست نداشت ! با تعجّب از ما جدا می‌شوند. [5] یکی از تعقیباتِ مشترک تمام نمازها این جمله است: « اَللَّهُمَّ زَوِّجنی مِنَ الْحُورِ العین » جمله‌ای که آقا امیرالمؤمنین علیه السلام بعد از هر نمازش با اشتیاق و علاقه می‌خواند. [6] طبق حدیثی که در پاورقی آمده است بسیار مناسب است پس از نماز این دعا را بخوانیم: « اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَجِرْنِی‏ مِنَ‏ النَّارِ وَ أَدْخِلْنِی الْجَنَّةَ وَ زَوِّجْنِی‏ مِنَ‏ الْحُورِ الْعِینِ‏ » [1] صحیح بخاری، ج۷، ص ۲۰۴. [2] فَلَمَّا رَأَینَهُ أَکبَرْنَهُ وَ قَطَّعْنَ أَیدِیهُنَّ وَ قُلْنَ حَاشَ لِلَّهِ مَا هَـٰذَا بَشَرًا إِنْ هَـٰذَا إِلَّا مَلَک کرِیمٌ. (سوره یوسف، آیه 39) [3] (بحار الأنوار، ج 8 ص 199) [4] (وسائل الشیعة، ج‏6، ص 465) [5] (بحار الأنوار، ج‏83، ص 18) [6] (الخصال، ج‏2، ص 631)

#همنشین_خدا 40 ؛ فلسفه بافی ممنوع بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم یکی از سؤالاتِ پرتکرار نوجوانان و جوانان سؤال درباره فلسفه احکام است. می‌خواهند بدانند علت وضو، روزه، نماز چه چیزی است؟ پیامبر اکرم و اهل بیت ایشان علیهم السلام با یافتنِ فلسفه احکام موافق بودند. اینکه انسان با مطالعه‌ی آیات و روایات دلیل احکام را یاد بگیرد. خود اهل بیت علیهم السلام هم، فلسفه بعضی از احکام را بیان کرده‌اند ؛ ولی با بافتنِ فلسفه احکام مخالف بودند. امام سجاد علیه السلام فرمودند: « إِنَّ دِینَ اللَّهِ لَا یُصَابُ بِالْعُقُولِ‏ النَّاقِصَةِ » فلسفه دستورهای خداوند، با این عقل‌های ناقص ما فهمیده نمی‌شود. [1] همان طور که کودک دو ساله با عقل خودش نمی‌تواند فلسفه دستورات پزشک را بفهمد، که چرا این آمپول، کپسول و یا قرص را نوشته، ما هم در مقابل دستوراتِ خداوند مثل آن کودک می‌مانیم در مقابل پزشک. یک مثال بزنم ! بعضی‌ها فلسفه می‌بافند که خداوند گفته وضو بگیر، تا وقتی در نماز می‌آیی با من صحبت کنی بدنت تمیز باشد در حالی که ما سه مثالِ نقضی می‌زنیم: یک. کسی که از حمام بیرون آمده، کیسه و لیف هم به بدنش زده و تمیزِ تمیز است. با این حال مراجع می‌فرمایند: این تمیزی کافی نیست. باید برای نماز وضو بگیرد. دو. کسی که وضویش را گرفت و بعد از وضو، دو سه ساعت فوتبال بازی می‌کند، تمام بدنش پر از آلودگی و عرق می‌شود و بدنش دیگر تمیز نیست در حالی که مراجع می‌فرمایند: اگر وضوی قبلی را دارد در همان حال می‌تواند بایستد و نماز بخواند. سه. کارگری که تا زانو در گِل رفته است و گِل لگد کرده است، اگر یک وضو بگیرد که بدنش تمیز نمی‌شود ! در حالی که همه مراجع می‌فرمایند: اگر وضو بگیرد با همان بدنش حتی اگر به زانویش گِل باشد، می‌تواند نماز بخواند. پس فلسفه وضو تمیزی و نظافتِ جسم ما نیست. در روایات آمده فلسفه‌اش طهارت و پاکی روح ماست. [2] بیاییم به دانش آموزان خود بیاموزیم ؛ یافتنِ فلسفه احکام کاری درست است و بافتنِ فلسفه احکام کاری اشتباه ! #همنشین_خدا 41 ؛ دلیل تراشی ممنوع بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند: در دستورات دین اگر مطلبی را ندانستید، از اهلِ ذکر ـ یعنی از اهل بیت من ـ بپرسید[3]. « فَسْئَلُوا أَهْلَ الذِّکرِ إِنْ کنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ‏ »[4] برای دستوراتِ دین مواظب باشید دلیل تراشی نکنید که این یک چاهِ خطرناک است. برای اینکه خطرِ دلیل تراشی را درک کنیم‌‌ می‌خواهم یک مثال بزنم: از یک جوان پرسیدم: آیا‌‌ می‌دانی چرا نماز صبح دو رکعت است؟ در حالی که نمازهای دیگری روزانه سه رکعت یا چهار رکعت است؟ ! گفت: خُب معلوم است. خداوند می‌دانسته که آدم‌ها آن ساعت خوابشان می‌آید دو رکعت قرار داد تا زود بخوانند و بخوابند. گفتم این را از قرآن و حدیث می‌گویی؟ گفت: معلوم است دیگر ! نیازی به قرآن و حدیث نیست. گفتم ببین ؛ خداوند سفارش می‌کند که مسلمان‌ها شب زود بخوابند و قبل از اذان صبح برای نماز شب بلند شوند. فرموده‌اند بیداری در زمانِ سحر، ثواب بسیار زیادی دارد. حالا اگر مسلمانی بخواهد قبل از اذان صبح، تمام یازده رکعت با مستحبات را بخواند حدود نیم ساعت زودتر باید از خواب بلند شود. اگر هم بیدار نشود خداوند می‌فرماید حداقل برای اذان صبح بیدار ‌شو و اذان و اقامه را بگو که مستحب است و قبل از اینکه نمازِ صبح را بخوانی مستحب است دو رکعت نافله صبح بخوانی. بعد که نمازِ صبح را خواندی خداوند می‌فرمایند ؛ حیف است بخوابی ! این ساعت، ساعتِ بهشتی است. [5]نخواب ! ذکر و قرآن و دعا داشته باش. حتی در روایات ما آمده است مستحب است انسان بیدار بماند و مطالعه کند. آقا امام رضا علیه السلام فرمودند از اذان صبح تا طلوع آفتاب فرشته‌ها روزی‌ها را تقسیم می‌کنند. « فَمَنْ ینَامُ فِیمَا بَینَهُمَا ینَامُ‏ عَنْ‏ رِزْقِهِ » هر کس بخوابد از رزق و روزی‌اش جامانده است. خواب مانده است ! [6] توجه داشته باش که شما گفتی خداوند نماز را دو رکعت قرار داده تا انسان‌ها بخوابند. من برایت اثبات کردم که خداوند دوست دارد قبل از اذانِ صبح تا طلوع آفتاب مسلمان‌ها بیدار باشند. این نسبتی که به خداوند دادی یعنی، خداوند دوست دارد آدم‌ها بخوابند به همین خاطر نماز صبح دو رکعت است ! اگر در ماه رمضان، این نسبت را داده بودی به خداوند دروغ بسته بودی و روزه‌ات باطل می‌شد. به او پیشنهاد دادم مطالعات دینی‌اش را افزایش بدهد و از قرآن و حدیث دلایل و فلسفه احکام را یاد بگیرد. [1] (بحار الأنوار، ج ‏2، ص 303) [2] (وسائل الشیعة، ج ‏1، ص 367) [3] (بحار الأنوار، ج 16، ص 359) [4]سوره نحل، آیه 43. [5] َّ (الکافی، ج‏8، ص 123) [6] (من لا یحضره الفقیه، ج ‏1، ص 504)

#همنشین_خدا 42 ؛ بانوی خلقت بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم همان طور که می‌دانید ما مسلمان‌ها در نماز ـ در شبانه روز ـ بارها و بارها یاد آقای خلقت می‌افتیم یعنی حضرت محمد صلی الله علیه و آله. در اذان و تشهد نامش را می‌بریم و برایش صلوات می‌فرستیم. امّا آیا یاد بانویِ خلقت هم می‌افتیم؟ من‌‌ می‌خواهم یکی از جاهایی که در نماز خوب است یاد بانویِ خلقت یعنی حضرت زهراء علیها السلام بیفتیم را با هم دوره کنیم: همه‌ی مسلمان‌ها در شبانه روز حداقل ده بار در نمازهایشان می‌گویند: « صِراطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ غَیرِ الْمَغْضُوبِ عَلَیهِم‏ » ؛ خدایا ما دوست داریم در راه کسانی باشیم که به آنها نعمت دادی نه کسانی که به آنها غضب کردی ! خدا به چه کسانی خشم کرده است؟ شیعه و سنی هر دو قبول دارند که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند « إِنَ‏ اللَّهَ‏ یغْضَبُ‏ لِغَضَبِ‏ فَاطِمَةَ » ؛ ملاکِ خشم خداوند، خشم فاطمه علیها السلام است. [1] خشم خداوند و خشم فاطمه‌ی طاهره یکی است * این نکته را رسول خداوند گفته بارها وقتی تاریخ را می‌خوانیم، می‌فهمیم کسانی که خودشان را امت پیامبر می‌دانستند، فدک حضرت زهراء علیها السلام را غصب کردند، پشت خانه حضرت زهراء هیزم آوردند، به زور وارد خانه ایشان شدند. کدام خانه؟ خانه‌ای که پیامبر بدون اجازه وارد نمی‌شد. پهلوی حضرت را شکستند، بازوی حضرت را ضربه زدند، سینه‌ی حضرت را زخمی کردند، محسن او را کشتند. بعد بدون اینکه فدکش را پس بدهند، بین مسلمان‌ها بگویند اشتباه کردیم برای ظاهرسازی آمدند به خانه‌اش، برای دلجویی. حضرت فاطمه هم نقشه‌ی آنها را فهمید و به آنها فرمودند: خداوند و فرشته‌ها را شاهد می‌گیرم « أَنَّکمَا أَسْخَطْتُمَانِی وَ مَا أَرْضَیتُمَانِی‏ » من از دستتان خشمگینم و راضی نشدم. [2] بعد برای اینکه اعلام کنند و همه‌ی مسلمان‌ها بفهمند که حضرت زهراء علیها السلام از دست آنها خشمگین اند به امیرالمؤمنین علیه السلام وصیت کرد که مرا شبانه غسل بده و کفن و دفن کن، چون دوست ندارم آنها در تشییع جنازه من، در نماز میت بر من حاضر شوند. حتی فرمودند قبر من را مخفی قرار بده، من دوست ندارم آنها بر سر مزار من حاضر شوند. [3] ما مسلمان‌ها خوب است که در نماز وقتی این جمله را می‌خوانیم به فکر فرو برویم و تاریخ را مطالعه کنیم ببینیم چه کسانی بودند که حضرت زهراء علیها السلام را آزردند ؛ ما هم مثل حضرت زهراء از آنها خشمگین باشیم. [1] إِنَ‏ اللَّهَ‏ یغْضَبُ‏ لِغَضَبِ‏ فَاطِمَةَ وَ یرْضَى لِرِضَاهَا. (بحار الأنوار، ج ‏21، ص 279) [2] فَإِنِّی أُشْهِدُ اللَّهَ وَ مَلَائِکتَهُ أَنَّکمَا أَسْخَطْتُمَانِی وَ مَا أَرْضَیتُمَانِی‏ وَ لَئِنْ لَقِیتُ النَّبِی صلى الله علیه و آله لَأَشْکوَنَّکمَا إِلَیهِ (بحار الأنوار، ج ‏28، ص 357) [3] [ کشف الغمة، ج 2، ص 68]

#همنشین_خدا 43 ؛ بنده خوب خدا بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم آیا می‌دانید که یکی از فایده‌های نماز این است که ما به یاد خداوند می‌افتیم و یاد بندگان خوبش مثل حضرت محمد صلی الله علیه و آله و مثل حضرت فاطمه سلام الله علیها؟ ! یاد پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در نماز مشخص است اما یاد حضرت زهراء علیها السلام کمی مخفی است ! من‌‌ می‌خواهم سه جایی را که با کمی دقت و فکر در نماز می‌توانیم یاد حضرت زهراء علیها السلام بیفتیم را با هم دوره کنیم: یک. در سوره حمد دعا می‌کنیم، خدایا ما را به راه راست هدایت کن، راه کسانی که به آنها نعمت دادی. « صِراطَ الَّذِینَ أَنْعَمْتَ عَلَیهِمْ » در سوره نساء آیه ۶۹ خداوند می‌فرماید: من به صدّیقین و شهداء نعمت دادم. ما هم در زیارتنامه حضرت زهراء علیها السلام می‌گوییم: خانم جان ! سلام می‌دهیم به شما که هم صدّیق هستی و هم شهید. « السَّلامُ عَلَیْکِ أَیَّتُهَا الصِّدِّیقَةُ الشَّهِیدَةُ » [1] یعنی ما در نماز از خداوند می‌خواهیم به راه کسانی که به آنها نعمت داده، برویم و یکی از آنها حضرت زهراست. یعنی از خداوند می‌خواهیم همان راهی را طی کنیم که حضرت زهراء علیها السلام در زندگی‌اش طی کرد. دو. در قنوت نماز دعا می‌کنیم و می‌گوییم: « وَ قِنا عَذابَ النَّارِ »[2] ؛ خدایا ما را از آتش جهنم حفظ کن. خدا چه کسانی را حفظ می‌کند؟ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند روز قیامت که می‌شود خطاب می‌کند به حضرت زهراء علیها السلام می‌فرماید: از من بخواه تا به تو عطا کنم. آن قدر به تو ببخشم تا راضی شوی ! حضرت فاطمه هم دست به دعا برمی‌دارد: « أَنْ‏ لَا تُعَذِّبَ‏ مُحِبِّی‏ وَ مُحِبَّ عِتْرَتِی بِالنَّارِ » [3] خدایا دوستداران من و دوستداران خانواده‌ام را به آتش نسوزان. خداوند هم این دعا را مستجاب می‌کند. وقتی قنوت نماز را می‌گیریم یاد حضرت زهراء بیفتیم و از خداوند بخواهیم ما هم از دوستدارانِ حضرت زهراء علیها السلام باشیم تا به آتش جهنم نسوزیم. سه. در تشهد صلوات می‌فرستیم بر آل محمد. « آلِ محمَّد » چه کسانی هستند؟ تمام ساداتِ مؤمن که صدها هزار نفرند جزء آل محمد هستند اما شریف‌ترین آنها چه کسانی هستند؟ شیعه و سنی اعتقاد دارند که اُمّ سَلمه گفت: من شنیدم که پیامبر به حضرت زهراء علیها السلام فرمود: شوهرت و دو پسرت را پیش من بیاور. وقتی علی، حسن، حسین و حضرت زهراء آمدند، پیامبر عزیز عبای خودشان را روی این‌ها انداختند و فرمودند: « اللَّهُمَ‏ إِنَ‏ هَؤُلَاءِ آلُ‏ مُحَمَّدٍ »[4] ؛ خدایا این‌ها آل من هستند. رحمت و برکات و صلواتت را بر این‌ها نازل کن. پس وقتی در تشهد نماز بر آل محمد صلوات می‌فرستیم خوب است در ذهن خود بیاوریم که داریم به شریف‌ترین آلِ محمد یعنی حضرت زهراء علیها السلام درود می‌فرستیم. [1] مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، ج‏2، ص 711. [2] سوره بقره، آیه 201. [3] (بحار الأنوار، ج‏ 27، ص 140) [4] (عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، النص، ص 33)

#همنشین_خدا 44 ؛ درس توحید بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم می‌دانیم که مهمترین موجودِ عالم خداست و مهم‌ترین عِلم در دنیا شناختِ خداست. مهم ‌ترین دعوت پیامبران هم به خداوند بوده است، به توحید بوده است. آیا‌‌ می‌دانید کار ما در نماز چیست؟ بله، ارتباط با مهم‌ترین موجود عالم. تکرارِ نماز تکرار مهم‌ترین درسِ عالم، یعنی درس توحید است. ما در نماز بارها و بارها جملات توحیدی را تکرار می‌کنیم. می‌خواهم سه جمله توحیدی که در نماز مرور می‌کنیم را با هم دوره کنیم: یک. توحیدِ ذاتی: ‌‌ می‌گوییم: « قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَد » ؛ اَحَد یعنی ذات خداوند یکتاست و خدای دومی وجود ندارد. نه در عالمِ امکان « عالم واقع »، نه در فکر و خیال. ما نمی‌توانیم خدای دوم را در خیال خود هم تصور کنیم، چون خداوند بی‌نهایت است و تصوّر دو بی‌نهایت، حتی در ذهن هم محال است. دو. توحید عبادی: ‌‌ می‌گوییم: « إِیاک نَعْبُد » خدایا فقط و فقط تو را عبادت و اطاعت می‌کنم نه هیچ کس دیگر را. اگر تو افرادی را تعیین کردی و فرمودی از دستورات آنها هم پیروی کن می‌گویم ؛ چشم و اگر دستورات آنها را گوش می‌کنم باز هم در حقیقت فقط تو را اطاعت کردم. در نماز بارها می‌گوییم « لا اِلهَ اِلَّا اللَّه‏ » یعنی هیچ موجودی لیاقت اطاعت، پرستش و عبادت را ندارد مگر الله. من از نفسِ امّاره، از شیاطین، از طاغوت‌ها مثل نمرود و فرعون‌ها، اطاعت نمی‌کنم. فقط دستورِ « الله » را اطاعت می‌کنم. سه. توحید استعانتی: ‌‌ در سوره حمد می‌گوییم « إِیّاکَ نَسْتَعِین‏ » خدایا من فقط و فقط امیدم به تو است. تویی که می‌توانی گِره گشایی کنی. به همین خاطر فقط از تو یاری می‌جویم. تو اسباب مادی را قرار دادی، فرمودی ؛ سراغ اسباب مادی هم بروید. می‌روم ولی تکیه‌گاه اصلی‌ام تویی. می‌دانم تویی که مُسبِّب الاَسباب هستی. به آنها تکیه نمی‌کنم چون تکیه‌گاه آنها هم تو هستی. فقط از تو کمک‌‌ می‌خواهم چون تو‌یی که می‌توانی سبب‌ها را بی اثر کنی. مثل آتش که بر حضرت ابراهیم علیه السلام، بی‌اثر کردی. [1] تو می‌توانی حتّی بدونِ سبب، کارت را پیش ببری مثل حضرت مریم علیها السلام که بدونِ داشتن همسر به او فرزند دادی. [2] یادمان باشد نماز تکرار مهم‌ترین درس عالم یعنی « درس توحید » است. [1] قُلْنَا یا نَارُ کونِی بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَىٰ إِبْرَاهِیمَ (سوره انبیاء، آیه 69) [2] فَحَمَلَتْهُ فَانتَبَذَتْ بِهِ مَکانًا قَصِیا. (سوره مریم، آیه 22) پس مریم (به مشاهده جبرئیل، در گریبانش نسیم اهتزازی یافت و) به آن پسر بار برداشت و (برای آنکه از سرزنش قوم جاهل برکنار باشد) با آن به مکانی دور خلوت گزید.

#همنشین_خدا 45 ؛ شناسنامه بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم یکی از سؤالاتی که از ما پرسیده می‌شود این است که چه سوره‌ای را در نماز خود بخوانیم تا فضیلتش بیشتر و ثوابش زیادتر باشد؟ جواب را با یک داستان بگویم. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله وقتی به سفر معراج رفتند کنار عرش الهی قرار گرفتند خداوند فرمودند ؛ نماز بخوان چون می‌خواستند آخرین وِرژن نماز را آنجا رونمایی کنند. حضرت « اللَّهُ‏ أَکبَر » را گفتند و سوره حمد را خواندن پس از آنکه قرائت این سوره تمام شد ندا آمد که شناسنامه من را بخوان « اقْرَأْ یا مُحَمَّدُ نِسْبَةَ رَبِّک » ؛ حضرت سوره توحید را خواندند. [1] این سوره آن قدر مهم است که روایت داریم اگر کسی در یک شبانه روز در نمازهای پنجگانه‌ این سوره را نخواند به او ندا می‌شود « لَسْتَ‏ مِنَ‏ الْمُصَلِّینَ »[2] تو از نمازگزاران واقعی نیستی. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رکعت اول نمازشان تمام شد. در رکعت دوم، بعد از سوره حمد، خداوند به او ندا کرد، که شناسنامه خودت و اهل بیتت را بخوان که « سوره قدر » است. « فَإِنَّهَا نِسْبَتُک‏ وَ نِسْبَةُ أَهْلِ بَیتِک » [3] می‌خواهم توضیح بدهم که چرا به سوره قدر می‌گویند شناسنامه پیامبر و اهل بیت علیهم السلام. در این سوره آمده که فرشتگان هر ساله شب قدر نازل می‌شوند. بر چه کسی؟ بر کسی که ولیّ و سرپرستِ مردم باشد. تا وقتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله زنده بودند بر ایشان نازل می‌شدند. از حضرت پرسیدند: بعد از شما بر چه کسی نازل می‌شود؟ حضرت دست روی سر امیرالمؤمنین علیه السلام گذاشتند و فرمودند بر این شخص. [4] تا روز قیامت روایت دارد که فرشتگان بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله یا امامان علیهم السلام در هر سال نازل می‌شوند. امام باقر علیه السلام فرمودند: شب قدر، هیچ گاه بر ما مخفی نمی‌ماند، چون ما می‌بینیم که آن شب فرشتگان دورِ ما طواف می‌کنند. [5] این سوره آن قدر مهم است که روایت دارد هر کسی در نمازش این سوره را بخواند به او ندا می‌شود: گناهان حق الله از نامه عمل تو پاک شده. « فَاسْتَأْنِفِ‏ الْعَمَلَ‏ »[6] ؛ اعمالت را از نو شروع کن. امام رضا علیه السلام در تمام نمازهای پنجگانه‌، در رکعت اول سوره « إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ‏ » را می‌خواندند و در رکعت دوم سوره توحید را می‌خواندند. [7] امام هادی علیه السلام فرمودند با فضیلت‌ترین سوره‌ها در نماز سوره قدر و سوره توحید است. [8] [1] (الکافی، ج‏6، ص645) [2] (الکافی، ج ‏4، ص 646) [3] (الکافی، ج‏6، ص645) [4] (الكافی، ج‏1، ص 249) [5] لاتَخفی عَلَینا لَیلَةُ القَدرِ، إنَّ المَلائِکةَ یطوفونَ بِنا فیها. (تفسیر القمی، ج‏2، ص 290) [6] (مستدرک الوسائل، ج‏4، ص 191) [7] (وسائل الشیعة، ج ‏6، ص 156) [8] (وسائل الشیعة : ج 4، ص 760)

#همنشین_خدا 46 ؛ لاستیک روح بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم یک سؤال بپرسم؟ نمره تحمل ما در دست‌انداز های زندگی چند است؟ بنده یک مقاله‌ای را خواندم که چند تا پزشک غربی چندین سال، زحمت کشیدند، بیست تا از بالاترین استرس و فشارهای روانی را که بر انسان‌ها وارد می‌شود را پیدا کردند. مثل فشار روانی که بر این افراد: انسانی که در دست دشمن بی‌رحم اسیر شده. زنی که چند تا فرزند دارد و شوهرش فوت شده ـ یعنی حامیِ مالی و عاطفیِ خانواده‌اش را از دست داده ـ فوتِ تک فرزند برای پدر و مادر محکومیتِ زندان طلاق همسران بیماری سخت اعضای خانواده و.... بعد آن پزشکان گفته‌اند: ما متوجه شدیم فشارِ روانی واحد، در آدم‌های مختلف، اثر متفاوت دارد. مثلاً فوتِ فرزند، روحِ یک نفر را مُچاله می‌کند، یک نفر دیگر را خمیده می‌کند، یک نفر هم خَم به ابرو نمی‌آورد. چقدر تحقیقات انجام داده‌ایم تا کشف کردیم که به میزانِ معنویت و ارتباط روحی که انسان‌ها با خداوند دارند، مقاومت پذیری روح آنها در سختی‌ها بالاتر می‌رود. بنده با خودم می‌گفتم نتیجه تحقیقات شما پزشکان محترم را هزار و چهارصد سال قبل خداوند در قرآن بیان فرمودند: « إِنَّ الْإِنْسانَ خُلِقَ هَلُوعاً » ؛ انسان‌ها حریص و کم طاقت هستند. « إِذا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً » ؛ هنگامی که سختی به آنها برسد، جیغ و ناله‌شان بلند می‌شود. بعد فرمودند: « إِلاَّ الْمُصَلِّین‏ »[1] مگر نمازگزاران واقعی ! آنهایی که ارتباطِ خودشان را با منبعِ قدرت عالَم حفظ می‌کنند، همیشه نمازهای خوبی می‌خوانند. لاستیک که روحشان را ضخیم می‌کنند. ببینید دوچرخه لاستیکش باریک است اگر چهار تا کوچه پر از دست‌انداز برود تاب برمی‌دارد. موتور، اگر چهار تا خیابان برود تاب برمی‌دارد. پراید اگر چهار تا شهرِ پُر از دست‌انداز برود، جلوبندی‌اش به هم می‌ریزد. اما تراکتور لاستیکش ضخیم است چهل سال روی دست اندازها می‌رود، آخ نمی‌گوید. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله هر وقت خانواده‌اش در سختی می‌افتادند به آنها می‌فرمودند ؛ بلند شوید نماز بخوانید. [2] امام صادق علیه السلام از ما گلایه کردند که وقتی غمی از غم‌های دنیا به شما هجوم می‌آورد، چرا لاستیکِ روحِ خودتان را ضخیم نمی‌کنید؟ چرا نمی‌روید وضو بگیرید و دو رکعت نماز بخوانید؟ ! [3] یادمان باشد در دست‌اندزهای زندگی، هر وقت احساس کردیم، داریم کم می‌آوریم، با نماز لاستیک روحِ ما را ضخیم کنیم. [1] سوره معارج آیه 19 تا 22. [2] (بحار الأنوار، ج 88، ص 383) [3] (بحار الأنوار، ج 91 ص 341)

#همنشین_خدا 47 ؛ نماز شب بِسمِ اللّه الرَّحمنِ الرَّحیم معلمی پرسید ؛ که دوست دارم اهل نماز شب باشم ولی نمی‌شود ! مگر شب قدر باشد یا حرم امام رضا علیه السلام رفته باشم که نماز شب بخوانم. راهکار شما برای اینکه اهل نماز شب بشوم چیست؟ گفتم: سه پیشنهاد دارم: یک. حکایات و روایاتی که درباره‌ی نماز شب است را مطالعه کن. اگر می‌دانی، باز هم دوره کن ؛ چون مطالعه دوباره‌ی آثار و فواید یک کارِ خوب، انگیزه ما را برای انجام دادن آن بالا می‌برد. هشتگِ نماز شب را در فضای مجازی جستجو کن و کانال هایی که با موضوع نماز شب است عضو شو، و روزانه مطالبی را که می‌گذارند مطالعه کن. دو. در طول روز مواظب چشم و گوشِ خود باشیم. و مخصوصاً ما معلم‌ها مواظب زبانِ خود باشیم. دلِ دانش آموز خود را نشکنیم. لا به لای صحبت‌ ما تحقیر و توهین نباشد. چون امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس گناه کند، « فَیحْرَمُ‏ صَلَاةَ اللَّیلِ »[1] خداوند در آن شب، به نماز شب موفقش نمی‌کند ! سه. یک وزنه برداری را شما فرض کنید فوق سنگین، 260 کیلوگرم را دو ضرب، بالای سرش برده ! ایشان روز اول چند کیلو را بالای سرش برده است؟ شاید ده کیلو ! یادمان باشد « سنگِ بزرگ نشانه نزدن است ». مثل اینکه بگویم من‌‌ می‌خواهم از امشب نماز شب کامل بخوانم یعنی یازده رکعت با سیصد مرتبه « اَلعَفو » و هفتاد مرتبه « أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ رَبِّی وَ أَتُوبُ إِلَیه‏ » و دعا به چهل مؤمن. اگر شبِ اول و دوم دوام بیاورم، شبِ سوم سنگ کوب می‌کنم ! کار را از جای کم شروع کنم به جای یازده رکعت، یک رکعت نماز وَتر بخوانم. به جای نصف شب، قبل از خواب بخوانم. نماز مختصر بخوانم « اللَّهُ‏ أَکبَر » را می‌گویم، سوره حمد که تمام شد، لازم نیست سوره دیگری بخوانم، قنوت هم لازم نیست. رکوع می‌روم و دو سجده، تشهد و سلام می‌دهم. وَ السّلام. من نماز این گونه را امتحان کردم ۴۵ ثانیه بیشتر طول نمی‌کشد. حتی قضایِ نماز شب را به ما اجازه دادند در روز بعد بخوانیم مثلاً من سوار ماشین شدم که به مدرسه بروم. « اللَّهُ‏ أَکبَر » را می‌گویم، پشت فرمان نماز شب را شروع می‌کنم. سوره حمد را می‌خوانم، رکوع و سجده را با مختصرِ حرکت سر انجام می‌دهم. رعایتِ قبله هم لازم نیست. [2] امیرالمؤمنین علیه السلام فرمودند: « قَلِیلٌ‏ یدُومُ‏ خَیرٌ مِنْ کثِیرٍ مُنْقَطِعٍ » [3] ؛ یعنی یک رکعت نماز شبی که هر شب باشد و مختصر باشد بهتر است از ۱۱ رکعت نماز شبِ مفصلی که بعد از یک مدتی قطع شود. امیدوارم که همه ما اهل نماز شب شویم. [1] (الکافی، ج‏3، ص 675) [2] اگر نماز های مستحبی را در حال حرکت بخوانیم به سه «قاف» نیاز ندارند، قنوت و قبله و [سوره] قُلْ هُوَ الله. [3] (عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، ص 370)