سیدابراهیم(شهیدصدرزاده)
🎇🎇🎇🎇🌿🌹🌿🎇🎇🎇🎇 💠 میوه درخت تفریط پشیمانى و میوه درخت دوراندیشى سلامت است. 📒 #نهج_البلاغه #حکمت181 @
✅ شرح و تفسیر حکمت ۱۸۱ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻
🍃"ثَمَرَةُ التَّفْرِیطِ النَّدَامَةُ، وَثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلاَمَةُ"🍃
✨ در این کلام نورانى واژه «تفریط» را نقطه مقابل «حَزْم» شمرده که به معناى #دوراندیشى و #تدبیر_امور و #آینده‌نگرى است، بنابراین «تفریط» در این کلام به معناى ترک #دوراندیشى و تدبیر در امور و #انحراف از #حق است؛ خواه از طریق زیاده‌روى باشد یا کوتاهى و کم کارى.
💠 درست است که تفریط غالباً در مقابل افراط ذکر مى‌شود و افراط را به معناى زیاده‌روى و تفریط را به معناى کوتاهى و کم کارى تفسیر مى‌کنند؛ ولى هرگاه تفریط به طور مستقل ذکر شود ممکن است هرگونه انحراف از حق و واقعیت را شامل گردد، همان گونه که در کلام بالا چنین به نظر مى‌رسد.
🔸 صاحب کتاب لسان العرب "تفریط" را به معناى #ضایع‌کردن چیزى تفسیر مى‌کند که این ضایع کردن ممکن است عوامل مختلفى داشته باشد.
🔺 بنابراین امام(علیه السلام) #دوراندیشى را به درخت بارور و پرثمرى تشبیه کرده که میوه آن #سلامت است و در نقطه مقابل آن تفریط را به شجره خبیثه‌اى تشبیه فرموده که میوه آن ندامت و پشیمانى است.
👆🏻 این همان چیزى است که بارها در زندگى خود و دیگران تجربه کرده‌ایم.
🔹 مخصوصا بسیار مى‌شود که انسان به امورى به دیده حقارت مى‌نگرد و سرانجام ضربه سنگینى از ناحیه آن مى‌خورد، همان گونه که بعضى از دانشمندان گفته‌اند: شخص عاقل هرگز نباید چیزى از خطاها و لغزش‌هایش را کوچک بشمرد، زیرا هنگامى که انسان چیزى را کوچک مى‌شمرد در مشکلات بزرگى مى‌افتد.
🔸 در تاریخ دیده‌ایم که گاه دشمنانى که به نظر کوچک مى‌آمدند حکومتى را زایل کردند، و بسیار دیده‌ایم که گاه بیمارى کوچکى که مورد بى‌اعتنایى واقع مى‌شود ضربه سنگینى به سلامت ما مى‌زند، و نهرهاى بزرگ وسیلاب‌ها را دیده‌ایم که از جوى‌هاى کوچک تشکیل مى‌شوند.
❇️ در این که میوه تلخ نهال تفریط، #پشیمانى است جاى تردید نیست.
🔺 قرآن مجید نیز به این حقیقت اشاره کرده و به مسلمانان هشدار م دهد که: «و از بهترین دستورهایى که از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده پیروى کنید پیش از آن که عذاب الهى ناگهان به سراغ شما درآید در حالى که از آن آگاه نیستند. (این دستورها براى آن است که) مبادا کسى روز قیامت بگوید: افسوس بر من از کوتاهى‌هایى که در اطاعت فرمان خدا کردم واز مسخره کنندگان (آیات او) بودم»
🔹 در حدیثى نیز از امام هادى(علیه السلام) مى‌خوانیم که فرمود: «افسوس‌هاى ناشى از تفریط را به یاد آور تا به دوراندیشى اهمیت دهى».
✅ درباره ثمرات و تفسیر مسئله حزم و دوراندیشى نیز که نقطه مقابل تفریط است روایات فراوانى داریم...
🔹 از جمله در حدیثى از امام على(علیه السلام) مى‌خوانیم: «تدبیر پیش از عمل تو را از پشیمانى (بعد از عمل) ایمن مى‌سازد».
🔸 در حدیث دیگرى از همان حضرت آمده است: «کسى که دوراندیش باشد و پایان کار را ببیند از گرفتارى‌ها و مصائب سالم خواهد ماند».
❇️ در تفسیر «حزم» از همان حضرت آمده است که فرمود: «حزم همان عاقبت‌نگرى و مشورت با صاحبان فکر و اندیشه است». گرچه گاه مى‌شود که تفریط از سستى و تنبلى سرچشمه مى‌گیرد؛ اما غالباً منشأ تفریط همان ترک دوراندیشى است.
💠 این نکته نیز قابل توجه است که گاه انسان در مطالعه عواقب امور تفریط مى‌کند و گرفتار نوعى #وسواس و در نتیجه تفریط مى‌شود. در این گونه موارد حزم آن است که این گونه عاقبت‌اندیشى‌ها #رها شوند و انسان تصمیم بگیرد که با #شجاعت وارد کار شود و این شبیه چیزى است که بعضى از فقها مى‌گویند: "گاه احتیاط در ترک احتیاط است."
✨ آخرین نکته‌اى که لازم مى‌دانیم در اینجا به طور فشرده به آن اشاره کنیم این است که منظور از #سلامت در عبارت بالا تنها سلامت دین نیست، بلکه سلامت دنیا، جسم، خانواده، کسب و کار و سلامت جامعه نیز در دوراندیشى و ترک هرگونه تفریط و مسامحه کارى است.
@syed213