✅ شرح حکمت ۱۷۴ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 ✨ اشاره به این که راه رسیدن به #پیروزى در مقابل دشمنان سرسخت و نیرومند دو چیز است: 1⃣ آمادگى کامل 2⃣ خلوص نیت و توکل بر خدا. 🔺 هرگاه این دو با هم جمع شوند سرسخت‌ترین دشمنان را مى‌توان به وسیله آن به زانو درآورد. 🔸 قرآن مجید روى هر دو عامل تکیه کرده، در یک جا مى‌فرماید: «براى مقابله با آنها (=دشمنان)، هر چه در توان دارید از نیرو و... آماده سازید». 🔺در جاى دیگر مى فرماید: «هرگز سست نشوید! و غمگین نگردید; و شما برترید اگر #ایمان داشته باشید» ✨ مَنْ أَحَدَّ سِنَانَ الْغَضَبِ لِلَّهِ قَوِیَ عَلَى قَتْلِ أَشِدَّاءِ الْبَاطِلِ✨ 👇🏻👇🏻👇🏻 1⃣ منظور از «غضب» در این گفتار حکیمانه امام(علیه السلام) خشم‌هاى زودگذر بى‌دلیل نیست بلکه منظور #قوت_اراده و #تصمیم_جدى براى #مبارزه با دشمن آن هم براى #خدا، #تقویت_آیین و #دفاع از #بندگان اوست. 2⃣ تعبیر به «اَشدّاءِ الْباطل» #سردمداران و #نیرومندان آنهاست. 3⃣ تعبیر به «قتل» اشاره به هر نوع #پیروزى بر آنها و خاموش کردن و از بین بردن #نفوذ آنها در جوامع بشرى است. 🔹 غضب و خشم غالبا #نکوهیده است، زیرا در آن حالت، انسان از مرز #حق بیرون مى‌رود و دست به کارهایى مى‌زند که سبب #پشیمانى در عمر مى‌شود، ازاین رو در روایات اسلامى از امام صادق(علیه السلام) آمده است: «الْغَضَبُ مِفْتاحُ کُلُّ شَرٍّ». 🔺 ولى گاه به سبب کارهاى خلافى که انجام مى‌شود: 👇🏻👇🏻👇🏻 ❌ آشکار شدن منکرات ❌ غصب حقوق ضعیفان ❌ تعرض به نوامیس مردم ❌ ایجاد ناامنى در جامعه اسلامى ❌ و غلبه هوا و هوس بر اجتماع 🔺 در چنین شرایطى انسانِ مؤمن، بیدار و غیور، #خشمگین مى‌شود; نه خشمى #زودگذر، بلکه خشمى #عمیق و براى #خدا 🔺 و مى‌دانیم در حالت خشم تمام نیروهاى انسان بسیج مى‌گردند و گاه یک انسان معمولى قدرت چندین نفر را پیدا مى‌کند و آمادگى براى مبارزه با باطل حاصل مى‌شود. به همین دلیل قرآن‌مجید خشمگین شدن موسى بعد از بازگشت از کوه طور و مشاهده گوساله پرستى بنى‌اسرائیل را به شکلى مثبت و کارى صحیح بیان کرده است. 🔺 آنجا که مى‌فرماید: «موسى خشمگین و اندوهناک به سوى قوم خود بازگشت و گفت: اى قوم من! مگر پروردگارتان وعده نیکویى به شما نداد؟! آیا مدّت (جدایى من از) شما به طول انجامید، یا مى‌خواستید غضب پروردگارتان بر شما نازل شود که از وعده من تخلّف کردید؟!». 🔺 در آیه آخر سوره «فتح» نیز درباره مؤمنان راستین تعبیر به (أَشِدَّآءُ عَلَى الْکُفَّارِ) شده است. 💠 در حدیثى نیز که علامه مجلسى(رحمه الله) در بحارالانوار آورده مى‌خوانیم: هنگامى که امیرمؤمنان على(علیه السلام) درباره اموال غنایم، نسبت به بعضى از جنگجویان سختگیرى کرد گروهى از آن حضرت شاکى بودند. پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله)دستور داد منادى در میان مردم ندا دهد و بگوید: «اى مردم زبان شکایت را از على‌ابن‌ابى‌طالب بردارید، چرا که او درباره‌ی اوامر الهى سختگیر است و سازش کارى در دینش را مجاز نمى‌شمرد». مردمى که این سخن شنیدند لب از شکایت فرو بستند و دانستند این گونه سختگیرى‌ها مطلوب خدا و پیغمبر(صلى الله علیه وآله) است. 💠 در حدیث مشهورى نیز مى‌خوانیم که پیغمبر (صلى الله علیه وآله) روزى از مردم سؤال کرد: «کدام یک از دستگیره‌هاى ایمان محکم‌تر است؟» جمعى گفتند: خدا و رسولش آگاه‌ترند; بعضى نماز، برخى دیگر زکات، عده‌اى روزه، گروهى حج و عمره و جمعى دیگر جهاد را ذکر کردند. پیغمبر اکرم(صلى الله علیه وآله) فرمود: «آنچه را گفتید داراى فضیلت است ولى پاسخ من نیست (سپس فرمود:) محکم ترین دستگیره هاى ایمان #حبُّ_فى_الله و #بغض_فى_الله و #دوست‌داشتن_اولیاء_الله و #بیزارى_از_دشمنان_خداست». 🔸این سخن را با حدیثى که علامه مجلسى در بحارالانوار آورده است پایان مى‌دهیم او مى‌گوید: در روایتى آمده است که خداى متعال به موسى(علیه السلام)گفت: «آیا هرگز براى من کارى انجام داده‌اى؟ موسى عرض کرد: براى تو نماز خوانده‌ام، روزه گرفته‌ام و صدقه داده‌ام. خداوند متعال به او فرمود: اما نماز براى تو نشانه ایمان است و روزه سپرى سپر آتش و انفاق سایه‌اى در محشر و ذکر خدا نور است کدام عمل را براى من بجا آورده‌اى اى موسى! عرض کرد: خداوندا! خودت مرا در این مورد راهنمایى فرما. فرمود: آیا کسى را براى من دوست داشته‌اى و براى من کسى را دشمن داشته‌اى؟ در اینجا بود که موسى(علیه السلام) دانست #بهترین اعمال، #دوستى_براى_خدا و #دشمنى_براى_خداست». @syed213

✅ شرح و تفسیر حکمت ۱۸۱ نهج‌البلاغه...👇🏻👇🏻👇🏻 🍃"ثَمَرَةُ التَّفْرِیطِ النَّدَامَةُ، وَثَمَرَةُ الْحَزْمِ السَّلاَمَةُ"🍃 ✨ در این کلام نورانى واژه «تفریط» را نقطه مقابل «حَزْم» شمرده که به معناى #دوراندیشى و #تدبیر_امور و #آینده‌نگرى است، بنابراین «تفریط» در این کلام به معناى ترک #دوراندیشى و تدبیر در امور و #انحراف از #حق است؛ خواه از طریق زیاده‌روى باشد یا کوتاهى و کم کارى. 💠 درست است که تفریط غالباً در مقابل افراط ذکر مى‌شود و افراط را به معناى زیاده‌روى و تفریط را به معناى کوتاهى و کم کارى تفسیر مى‌کنند؛ ولى هرگاه تفریط به طور مستقل ذکر شود ممکن است هرگونه انحراف از حق و واقعیت را شامل گردد، همان گونه که در کلام بالا چنین به نظر مى‌رسد. 🔸 صاحب کتاب لسان العرب "تفریط" را به معناى #ضایع‌کردن چیزى تفسیر مى‌کند که این ضایع کردن ممکن است عوامل مختلفى داشته باشد. 🔺 بنابراین امام(علیه السلام) #دوراندیشى را به درخت بارور و پرثمرى تشبیه کرده که میوه آن #سلامت است و در نقطه مقابل آن تفریط را به شجره خبیثه‌اى تشبیه فرموده که میوه آن ندامت و پشیمانى است. 👆🏻 این همان چیزى است که بارها در زندگى خود و دیگران تجربه کرده‌ایم. 🔹 مخصوصا بسیار مى‌شود که انسان به امورى به دیده حقارت مى‌نگرد و سرانجام ضربه سنگینى از ناحیه آن مى‌خورد، همان گونه که بعضى از دانشمندان گفته‌اند: شخص عاقل هرگز نباید چیزى از خطاها و لغزش‌هایش را کوچک بشمرد، زیرا هنگامى که انسان چیزى را کوچک مى‌شمرد در مشکلات بزرگى مى‌افتد. 🔸 در تاریخ دیده‌ایم که گاه دشمنانى که به نظر کوچک مى‌آمدند حکومتى را زایل کردند، و بسیار دیده‌ایم که گاه بیمارى کوچکى که مورد بى‌اعتنایى واقع مى‌شود ضربه سنگینى به سلامت ما مى‌زند، و نهرهاى بزرگ وسیلاب‌ها را دیده‌ایم که از جوى‌هاى کوچک تشکیل مى‌شوند. ❇️ در این که میوه تلخ نهال تفریط، #پشیمانى است جاى تردید نیست. 🔺 قرآن مجید نیز به این حقیقت اشاره کرده و به مسلمانان هشدار م‌ دهد که: «و از بهترین دستورهایى که از سوى پروردگارتان بر شما نازل شده پیروى کنید پیش از آن که عذاب الهى ناگهان به سراغ شما درآید در حالى که از آن آگاه نیستند. (این دستورها براى آن است که) مبادا کسى روز قیامت بگوید: افسوس بر من از کوتاهى‌هایى که در اطاعت فرمان خدا کردم واز مسخره کنندگان (آیات او) بودم» 🔹 در حدیثى نیز از امام هادى(علیه السلام) مى‌خوانیم که فرمود: «افسوس‌هاى ناشى از تفریط را به یاد آور تا به دوراندیشى اهمیت دهى». ✅ درباره ثمرات و تفسیر مسئله حزم و دوراندیشى نیز که نقطه مقابل تفریط است روایات فراوانى داریم... 🔹 از جمله در حدیثى از امام على(علیه السلام) مى‌خوانیم: «تدبیر پیش از عمل تو را از پشیمانى (بعد از عمل) ایمن مى‌سازد». 🔸 در حدیث دیگرى از همان حضرت آمده است: «کسى که دوراندیش باشد و پایان کار را ببیند از گرفتارى‌ها و مصائب سالم خواهد ماند». ❇️ در تفسیر «حزم» از همان حضرت آمده است که فرمود: «حزم همان عاقبت‌نگرى و مشورت با صاحبان فکر و اندیشه است». گرچه گاه مى‌شود که تفریط از سستى و تنبلى سرچشمه مى‌گیرد؛ اما غالباً منشأ تفریط همان ترک دوراندیشى است. 💠 این نکته نیز قابل توجه است که گاه انسان در مطالعه عواقب امور تفریط مى‌کند و گرفتار نوعى #وسواس و در نتیجه تفریط مى‌شود. در این گونه موارد حزم آن است که این گونه عاقبت‌اندیشى‌ها #رها شوند و انسان تصمیم بگیرد که با #شجاعت وارد کار شود و این شبیه چیزى است که بعضى از فقها مى‌گویند: "گاه احتیاط در ترک احتیاط است." ✨ آخرین نکته‌اى که لازم مى‌دانیم در اینجا به طور فشرده به آن اشاره کنیم این است که منظور از #سلامت در عبارت بالا تنها سلامت دین نیست، بلکه سلامت دنیا، جسم، خانواده، کسب و کار و سلامت جامعه نیز در دوراندیشى و ترک هرگونه تفریط و مسامحه کارى است. @syed213