📝 حوزه‌ای که نمی‌شناسیم، واقعیت حوزه بعد از انقلاب اسلامی (به‌بهانه سخنان منتشرشده دکتر شفیعی کدکنی)
📌بخش اول
🔹 تصویر بیرونی از حوزه که سال‌ها از افراد مختلف شنیدیم، تصویری مملو از عقب‌ماندگی، خرافه، تحجر، مقاومت در برابر تحول، ادعا، سطحی‌نگری و توهم آلود بودن است. تصویری که در آن هیچ امر فاخری دیده نمی‌شود و نهایتاً امثال دکتر شفیعی کدکنی می‌گوید: "این‌ها فقه اصول خودشان را هم درست نخواندند حالا از جامعه‌شناسی اسلامی حرف می‌زنند" و دکتر رنانی می‌گوید: "حوزه از صفویه تا امروز مروج خرافه در ایران بوده" و امثال این قضاوت‌ها.
آیا این تصویر صحیح است؟ تصویر واقعی از حوزه چیست؟
چه عواملی موجب ساخت چنين تصویری است؟
🔹 حوزه بعد از انقلاب اساساً عصر جدیدی را تجربه کرده است و دستاوردهای فاخر و خیره‌کننده‌ای داشته است. #حوزه_پساانقلاب در ده‌ها زمینه ورود جدی داشته که روایت نشده است:
حوزه و علوم انسانی
حوزه، تفقه و مسائل مستحدثه
حوزه و فقه معاصر (فقه مضاف)
حوزه و فلسفه‌های مضاف
حوزه و حکمرانی
حوزه و امر اجتماعی
حوزه و حضور بین‌المللی
حوزه و تربیت بانوان
حوزه و تحول در علوم اسلامی
حوزه و ساختارهای سازمانی
حوزه و حاکمیت (نظام اسلامی)
حوزه و پاسخ به شبهات
حوزه و هنر، رسانه، سینما
حوزه و تخصص گرایی
حوزه و تحول در ساختار آموزشی
حوزه و ژورنال‌های علمی گسترده
حوزه و ده‌ها عرصه جدید دیگر...
🔹 #روایت_حوزه در هریک از عرصه‌های بالا خود مقالات و یادداشت‌های متعدد می‌طلبد. این قاب نشان می‌دهد حوزه امروز با حوزه دیروز تفاوت بنیادین داشته، حیات جدید یافته و خیز بلندی برداشته.
1) در #حوزه_پساانقلاب افرادی تربیت می‌شوند که مسئله اول آن‌ها #امر_اجتماعی است، تبدیل و ترجمه آموزه‌های دینی به سازوکار حیات و زیست اجتماعی دینی، پاسخ به نیاز جوان امروز و نگاه به بیرون به‌جای محصورماندن در درون.
2) در #حوزه_پساانقلاب صدها #طلبه_زبان‌دان داریم که انگلیسی و اسپانیولی و چینی و روسی و آلمانی و فرانسوی و عربی را هچون یک نیتیو سخن می‌گویند. به آن زبان‌ها می‌نویسند، منبر می‌روند و تبلیغ می‌کنند و در دانشگاه‌های اروپا تدریس می‌کنند.
3) در #حوزه_پساانقلاب دانشمندانی داریم که #علوم_انسانی مدرن را عمیق و دقیق و گاه بیشتر و بهتر از اساتید مطرح دانشگاهی می‌دانند که وقتی در مجامع دانشگاهی سخن می‌گویند مخاطب اعجاب می‌کند. به زبان انگلیسی مقاله می‌نویسند و در همایش‌های بین‌المللی ارائه می‌دهند.
4) در #حوزه_پساانقلاب با تخصص‌های متناظر با نیازهای جدید روبرو هستیم. امروز ده‌ها مرکز تخصصی در بیش از 200 گرایش در حوزه دائر است تا طلابی متخصص در جزئی‌ترین موارد تربیت کند. برای مثال صدها طلبه اقتصاد خوانده‌اند و دکتری اقتصاد دارند، صدها طلبه در رشته‌ها و گرایش‌های مختلف علوم انسانی تحصیل کردند و بسیاری صاحب‌نظر در آن هستند.
5) در #حوزه_پساانقلاب تربیت دختران و #بانوان مسئله جدی است. صدها بانوی طلبه جوان دارای مدرک دکتری تربیت شده که خوش‌فکر، صاحب قلم و بعضاً مسلط به یک یا دو زبان هستند و برای تبلیغ بین‌الملل به کشورهای مختلف می‌روند.
6) در #حوزه_پساانقلاب ساختار حوزه نسبت به نیاز #نظام_اسلامی پاسخگو و دغدغه‌مند است. امروز چندین پژوهشکده اقماری چون پژوهشکده قوه قضائیه، پژوهشگاه مرکز تحقیقات مجلس، پژوهشکده شورای نگهبان، و... پرسش‌های بخش‌های مختلف حاکمیت را دریافت می‌کند و طلاب فاضل به آن پاسخ می‌دهند.
7) در #حوزه_پساانقلاب شبهات در سطح بین‌المللی رصد می‌شود. اگر امثال ریچارد #داوکینز و استیون #هاوکینگ و #سم‌هریس در فضای بین‌الملل به شبهه‌افکنی و ترویج #الحاد_مدرن مشغولند، عده‌ای در حوزه قم موضوع کتاب و مقاله و پایان‌نامه خود را نقد آن قرار می‌دهند.
8) در #حوزه_پساانقلاب تبلیغ توسعه می‌یابد، طلبه در کنار منبر، گاه در #اردوی_جهادی است و گاه در استدیو و #منبر_مجازی و پیج اینستاگرام در حال تبلیغ است. تبلیغ صور جدید می‌یابد، فیلم‌نامه‌نویسی و رمان‌نویسی و... بخشی از روش‌های انتقال مفاهیم دینی به جامعه می‌گردد.
9) #زیست_اجتماعی توسعه می‌یابد و طلبه در بسیاری از نقاط #امام_محله می‌شود و #بامردم زندگی می‌کند. صدها طلبه‌ای که در شهرستان‌ها و روستاهای دورافتاده #الگوی_جدید_تبلیغ خلق کردند و کسی نه آن‌ها را می‌بیند و نه #روایت می‌شوند. بااینکه هرکدام می‌توانستند سوژه چند فیلم داستانی یا مستند جذاب باشند.
📌 ادامه دارد...
#حوزه_پساانقلاب
🔻🔻🔻🔻
🆔@taalighat
📝 حوزه‌ای که نمی‌شناسیم، واقعیت حوزه بعد از انقلاب
📌بخش چهارم
🔻 فقر روایت و عدم ارائه تصویر کلان حوزه
امروز چهره واقعی حوزه و ابعاد تحول و پیشرفت آن نه‌تنها برای بیرون حوزه که حتی برای بخشی از جامعه مذهبی و انقلابی نیز شناخته‌شده نیست. تلقی از واقعیت حوزه امروز، یک تلقی سنتی و براساس اطلاعات بسیار قدیمی است. اما چرا؟
1) نقطه اتصال جامعه و حوزه در عموم کشور، بدنه روحانیون شهرستان‌ها و طلاب بومی هستند. در بین همه این عزیزان فرهیختگان و نخبگانی به‌چشم می‌خورند که باید قدردان آن‌ها بود اما شايد این طیف دارای کثرت و پراکندگی بالا نیستند، ازاین رو جامعه بیشتر با طبقه متوسط به پایین حوزه مرتبط می‌شود.
📍در اینجا ایده "سیاست #تبلیغ_نخبگانی" را مطرح خواهیم کرد.
2) #بازنمایی_رسانه‌ای نسبت به نهاد روحانیت در رسانه، معمولاً گرایش به زاویه نقد و تنقیص دارد و ذهنیت سنتی جامعه روحانیت را عنصری کم اثر تلقی می‌کند.
📍در اینجا ایده "سیاست‌گذاری بازنمایی رسانه‌ای" را مطرح خواهیم کرد.
3) محصولات بخش نخبگانی حوزه، درون حوزه بازتولید و ترویج می‌شود و در چرخه مصرف جامعه قرار نمی‌گیرد. کسی مسئولیت توزیع و ایجاد چرخه تعاملاتی حوزه و بیرون آن را به‌عهده ندارد و روند عادی آن بسیار کند طی می‌شود.
4) کسی حوزه امروز را #روایت نمی‌کند و یک #تصویر_کلان از آن به جامعه ارائه نمی‌دهد. اساساً مسئله #افکار_عمومی و #ذهنیت_اجتماعی برای ما به‌عنوان یک #مسئله و مقوله متمایز و محل گفتگو و برنامه‌ریزی و تدبیر مطرح نیست.
5) ما #پایش_اجتماعی جدی، گسترده و دقیق از ذهنیت اجتماعی نسبت به حوزه یا نداریم و یا به‌صورت ناقص و بریده از تدبیر داریم. لذا اقدامات خرد ما نیز مسئله‌ای را حل نمی‌کند. ما نمی‌دانیم دقیقاً چند گره ذهنی اصلی در جامعه نسبت به حوزه و به تفکیک طبقات مختلف نسبت به جامعه وجود دارد.
6) هرچند فرهیختگی و تحول آفرینی در حوزه مناسبات اجتماعی حوزه و جامعه از سوی برخی طلاب و روحانیون به‌صورت کنش فردی در موارد متعددی مشاهده می‌شود اما کسی متولی #بازسازی_مناسبات_اجتماعی حوزه و جامعه، ارتقای آن و استخراج الگو از تجارب موجود نیست.
این همه یعنی حوزه محتاج توجه به ذهنیت اجتماعی و برنامه‌ریزی نسبت به آن در لایه‌های مختلف است.
اما نکته جالب توجه این‌که در نهاد حوزه کسی خود را #متولی_تصویرسازی و #روایت_حوزه نه برای داخل حوزه و طلاب و نه برای بیرون حوزه و جامعه نمی‌داند.
#حوزه_پساانقلاب
🔻🔻🔻🔻
🆔@taalighat