📌 اصول فقه و جامعه 🔹به یاری خدا از امروز در یکی از مدارس تهران، بحث ملازمات عقلیه در اصول را در خدمت طلاب عزیز هستم. یکی از برادران قبل از کلاس می گفت: درست است که این بحث اصولی و عقلی است، اما با دغدغه های حکمی شما فاصله بسیار است، اصول است و عرف و اعتباریات و اینها کجا و عقل فلسفی!!! در جوابش گفتم: عقل، عقل است، چنانکه نور نور است و در هر جا ظاهر شود، به حسب خود اثر خود را بر جای می گذارد. در فلسفه با عقل به سراغ «وجود» می رویم و احکام آن و در اصول با همان عقل سراغ باید و نبایدها می رویم. پس مباحث عقلی اصول هم شاخه ایست از همان نور اصلی. این بنده در ابتدای مباحث اصول همیشه از جایگاه شناسی علم اصول و نقش آن در کشف یا ساخت بایدها و نبایدها صحبت می کنم. اما نکته ی مهم بحث های اولیه ی اصولی ام دو چیز است. (و همین دو نکته است که مباحث اجتماعی را با دانش اصول پیوند می دهد.) الف: اصول موجود برای کشف روابط عبد و مولی است، اما کشف روابط مولی و امت از رهگذر همین چارچوب موجود خیلی بعید و دور از ذهن است. مثلاً مباحث اصول عملیه شاید گره گشای رفتارهای فردی باشد، اما پیاده کردن آنها در ساحت اجتماع، ممکن است نظم اجتماعی را بهم بریزد. فلذا فضای اصول فقه اجتماعی و حکومتی با فضای اصول موجود متفاوت است. ثانیا آنکه بنا بر دیدگاه حکیم طوسی ره، رفتارهای شرعی (که دانش اصول از آنها بحث می کند)، تنها بخش کوچکی از رفتارهای ارادی انسانها را در بر می گیرد. بخش بزرگتری از رفتارهای انسانها بر اساس ساختارهای قانونی و بزرگترین بخش رفتارهای ارادی نیز از «فرهنگ» ناشی می شود. در نتیجه نباید فکر کنیم رفتارهای شرعی همه ی رفتارهای ارادی را در بر می گیرد و همین بتنهایی می تواند منجر به جامعه سازی شود. غرض آنکه در ساخت اجتماعی و در ساحت کنش ها، اکتفا به رفتارهای فردی خطایی است بزرگ و بخش های دیگر مانند فرهنگ باید مورد مداقه ی جدی قرار گیرد. به نظر می‌رسد که خود مقوله ی فرهنگ نیز نیازمند دانش اصول جداگانه ایست. اصول فرهنگ باید در پی این باشد که خاستگاه و عوامل اثرگذار بر فرهنگ و از همه مهمتر تغییرات فرهنگی را شناسایی و برای مدیریت آن مدل ارائه دهد. امری که در اندیشه ی متفکران ما کمتر مورد توجه قرار گرفته. #اصول_فقه_اجتماعی @taamollat

📌بعد التحریر 🔹دانش اصول موجود با مباحث گوناگون خود می تواند پشتوانه ی خوبی برای دانش اجتماعی باشد؛ باضافه ی اینکه تدوین بخش هایی از دانش اجتماعی اسلامی، به داشتن مبانی اصولی مشخص وابسته است. این نکته هم گفتنی است که معتقدیم تدوین بخش هایی از دانش اجتماعی وابسته به علم اصول است، منظور علم اصول موجود نیست! بلکه منظور تفکر اصولی است. و تفکر اصولیست که منتج به تولد اصول فقه اجتماعی می گردد. تعبیر «تفکر اصولی» را اول بار در کلاسهای کفایه از استاد بزرگوارم حاج آقای عصاری شنیدم و آموختم و این نگاه به اصول، در همه ی این سالها بر فهم اینجانب از دانش های. اسلامی سایه گستر بوده است. امیدوارم بتوانم بزودی پرونده ای درین رابطه گشودن کنم. #اصول_فقه_اجتماعی @taamollat