🕊 تفسیر آیه ۱ سوره ممتحنه 🕊 🍃 يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاء تُلْقُونَ إِلَيْهِم بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءكُم مِّنَ الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِيَّاكُمْ أَن تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ رَبِّكُمْ إِن كُنتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَاداً فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاء مَرْضَاتِي تُسِرُّونَ إِلَيْهِم بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا أَعْلَنتُمْ وَمَن يَفْعَلْهُ مِنكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاء السَّبِيلِ🍃 ترجمه : 🍃 اى كسانى كه ايمان آورده ايد! دشمن من و دشمن خود را دوست نگيريد. شما با آنان طرح دوستى مى افكنيد، در حالى كه آنان نسبت به حقّى كه براى شما آمده است، كفر ورزيده اند. (علاوه بر آن كه) آنان شما و پيامبر را به خاطر ايمان به خدا كه پروردگار شما است، (از مكّه) اخراج و آواره نموده اند. اگر شما براى جهاد در راه من وطلب رضاى من (از وطن) بيرون آمده ايد (با آنان دوستى نكنيد). شما مخفيانه دوستى خود را به آنان مى رسانيد در حالى كه من به آنچه مخفيانه و آنچه آشكارا انجام دهيد آگاه ترم و هر كس از شما چنين كند، قطعاً از راه راست گم گشته است.🍃 كلمه ى «عدّو» هم به يك نفر و هم به گروهى از افراد اطلاق مى شود، ولى در اينجا مراد، گروه است؛ زيرا در مقابل آن، كلمه ى «اولياء» كه جمع است، به كار رفته است. مراد از اخراج پيامبر(صلى الله عليه وآله) و مسلمانان، بدرفتارى با آنان بود تا جايى كه پيامبر و مسلمانان براى رهايى از بدرفتارى كفّار، خودشان از مكّه خارج شدند. در تفاسير مى خوانيم: يكى از ياران پيامبر(صلى الله عليه وآله)، نامه اى را به زنى داد تا براى مشركان مكّه ببرد و آنان را از تصميم پيامبر(صلى الله عليه وآله) مبنى بر فتح مكّه آگاه كند. جبرئيل، موضوع را به رسول اكرم خبر داد و پيامبر(صلى الله عليه وآله)، حضرت على (عليه السلام)، و جمع ديگرى را براى پس گرفتن نامه از آن زن، به سوى مكّه فرستاد و فرمود: «در فلان منطقه آن زن را خواهيد يافت». گروه اعزامى حركت كردند و در همان نقطه اى كه پيامبر فرموده بود، آن زن را يافتند و سراغ نامه را از او گرفتند. زن از وجود چنين نامه اى اظهار بى اطلاعى كرد. بعضى از اصحاب، سخنان زن را باور كردند و خواستند به مدينه برگردند، امّا حضرت على (عليه السلام) فرمود: «نه جبرئيل به پيامبر دروغ گفته و نه آن حضرت به ما، بنابراين قطعاً نامه ى مورد نظر در نزد اين زن است». سپس شمشير كشيد كه نامه را بگيرد. زن كه مسئله را جدّى ديد، نامه را از ميان موهاى سرش بيرون آورد و آن را تحويل داد. نامه را نزد پيامبر(صلى الله عليه وآله) آوردند. حضرت، نويسنده ى نامه - حاطب بن ابى بلتعه - را احضار و او را توبيخ كرد. حاطب گفت: من خائن نيستم ولى از آنجا كه بستگانم در مكّه و در ميان مشركان به سر مى برند، خواستم دل مشركان را به دست بياورم تا بستگانم در آسايش به سر برند. پيامبر(صلى الله عليه وآله) او را بخشيدند و اين آيات نازل شد. جالب اين كه اين زن از مكّه به مدينه آمد و از پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) تقاضاى كمك كرد. حضرت از او پرسيد: آيا به اسلام ايمان آورده اى؟ گفت: نه. فرمود: آيا از مكّه هجرت كرده اى تا به مهاجران ملحق شوى؟ گفت: نه. پرسيد: پس چرا به مدينه آمده اى؟ گفت: براى دريافت كمك از شما. حضرت فرمود: پس جوانانى كه در مكّه دور تو بودند، چه شدند؟ (اشاره به اين كه تو در مكّه خواننده بودى و مشتريان جوان داشتى)! گفت: بعد از شكست مردم مكّه در جنگ بدر، ديگر كسى به سراغم نيامد (كنايه از عمق تأثير شكست در روحيه ى مردم). حضرت دستور داد تا به او كمك كنند. (آرى، دستور كمك به غريبه گرچه كافر باشد). از اين ماجرا معلوم مى شود كه حفظ اسرار نظامى به قدرى لازم است كه حضرت على (عليه السلام) حامل نامه را به كشتن تهديد كرد و فرمود: «لاَردنَّ رأسك الى رسول اللّه صلى الله عليه وآله» سرت را براى رسول خدا مى فرستم! دشمن شناسى قرآن در آيات متعدّدى از برنامه ها و توطئه هاى دشمن خبر مى دهد و وظيفه ى مسلمانان را به آنان گوشزد مى نمايد: الف) افكار و آرزوهاى دشمن: «لتجدنّ اشدّ النّاس عداوةً للّذين آمنوا اليهود والّذين أشركوا» قطعاً سخت ترين دشمنان اهل ايمان را يهوديان و مشركان خواهى يافت. «ما يودّ الّذين كفروا من أهل الكتاب و لا المشركين أن ينزل عليكم من خير من ربّكم» نه كفّار از اهل كتاب ونه مشركان، هيچ كدام دوست ندارند كه از طرف پروردگارتان به شما هيچ خيرى برسد. «ودّوا لو تدهن فيدهنون» آرزو دارند كه شما نرمش نشان دهيد تا با شما سازش كنند. «ودّوا ما عنتم» آرزو دارند كه شما در رنج قرار گيريد. «ودّ الّذين كفروا لو تغفلون عن أسلحتكم و امتعتكم...» آرزو دارند كه شما از اسلحه و سرمايه خود غافل شويد.

🕊 تفسیر آیه ۲ سوره ممتحنه 🕊 🍃 إِن يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا لَكُمْ أَعْدَاء وَيَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُم بِالسُّوءِ وَوَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ🍃 ترجمه : 🍃 اگر بر شما مسلّط شوند، دشمنان (سرسخت) شما خواهند بود و دست و زبانشان را به بدى، به سوى شما خواهند گشود و دوست دارند كه شما (از دين خود دست برداشته و) كفر ورزيد.🍃 «ثقف» به معناى پيدا كردن و روبرو شدن است. حضرت على (عليه السلام) در نامه ۵۳ نهج البلاغه خطاب به مالك اشتر مى نويسد: «ولكن احذر كلّ الحذر من عدوّك بعد صلحه فانّ العدوّ ربّما قارب ليتغفّل» حتّى بعد از صلح، از خدعه دشمن برحذر باش؛ زيرا دشمن گاهى به شما نزديك مى شود تا شما را غافلگير كند. و در غررالحكم از آن حضرت مى خوانيم: «لاتأمن عدّواً و ان شكر» از دشمن، حتّى اگر زبان به ستايش گشود، مطمئن و در امان مباش. دشمن مانند آب است كه گرچه با حرارت گرم مى شود، ولى سرانجام سرد مى شود. «... فانّه كالماء و ان اطيل سخانه بالنّار لم يمتنع من اطفائه» دليل قطع رابطه با كفّار پنج چيز است: الف) مكتب شما را قبول ندارند. «كفروا بما جاءكم من الحق» ب) رهبر و امّت را تحمّل نمى كنند. «يخرجون الرسول و ايّاكم» ج) اگر سلطه يابند، دشمنى خود را اعمال مى كنند. «ان يثقفوكم...» د) با دست و زبان، آزارتان مى دهند. «يبسطوا اليكم أيديهم و ألسنتهم» ه) مى خواهند كه شما از دين برگشته و مرتد شويد. «ودّوا لو تكفرون» 📌 پیام ها 🌿 دشمنان به دنبال سلطه همه جانبه بر شما هستند. «يثقفوكم» 🌿 خاموشى دشمن، نشانه ى دوستى او نيست بلكه فرصت ضربه زدن نيافته است. «ان يثقفوكم يكونوا لكم اعداءً» 🌿 دشمن هم تهاجم نظامى دارد، «يبسطوا اليكم أيديهم» هم تهاجم فرهنگى. «و السنتهم» 🌿 ريشه ى دست و زبان درازى هاى دشمن، خواسته هاى قلبى و درونى اوست. «يبسطوا اليكم أيديهم و ألسنتكم... ودّوا لو تكفرون» 🌿 دشمنان، در دشمنى با شما وحدت دارند. «يكونوا... يبسطوا... ودّوا» 🌿 هدف دشمن از ضربه هاى نظامى و فرهنگى، دست برداشتن شما از مكتب است. «ودّوا لو تكفرون» 🌿 تا كفر نورزيد، دشمن از شما راضى نمى شود. «ودّوا لو تكفرون» (در آيه ۲۱۷ سوره بقره نيز مى خوانيم: «لايزالون يقاتلونكم حتّى يردّوكم عن دينكم ان استطاعوا») 🕊️🍃🕊️🍃🕊️ https://eitaa.com/tafsir_audio_Quran_1402 https://ble.ir/tafsir_audio_quran_1402

🕊 تفسیر آیه ۴ سوره ممتحنه 🕊 🍃 قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَداً حَتَّي تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن شَيْءٍ رَّبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ🍃 ترجمه : 🍃 همانا براى شما در (روش) ابراهيم و كسانى كه با او بودند، سرمشق و الگوى خوبى است، زيرا به قوم (مشرك) خود گفتند: همانا ما از شما و از آنچه جز خدا مى پرستيد، بيزاريم. ما به (آيين) شما كفر ورزيديم و ميان ما و شما كينه و دشمنى ابدى است، مگر آنكه به خداى يگانه ايمان بياوريد. جز سخن ابراهيم به پدرش كه قطعاً براى تو استغفار خواهم كرد و من براى تو (جز دعا و درخواست) مالك چيزى نيستم. پروردگارا بر تو توكّل كرديم و به سوى تو انابه نموديم و بازگشت ما به سوى تو است.🍃 «اسوة» از «تأسّى» به معناى پيروى كردن الگو و سرمشق قرار دادن است. با توجّه به آيات قبل كه بعضى از مسلمانان به خاطر دريافت حفظ بستگان خود، مخفيانه يا آشكارا با كفّار دوستى و مودّت داشتند، اين آيه مى فرمايد: برائت از كفّار و مشركان را از حضرت ابراهيم و يارانش بياموزيد. هنگامى كه حضرت ابراهيم (عليه السلام)، پايدارى پدر را به كفر و شرك ديد و از هدايت او مأيوس شد، از او برائت جست و استغفار براى او، وعده اى بود كه به پدر داد تا زمينه بازگشت او را فراهم سازد. چنانكه در سوره توبه آيه ۱۱۴ مى فرمايد: «و ما كان استغفار ابراهيم لابيه الا عن موعدة وعدها ايّاه فلما تبيّن له انّه عدوّ للّه تبرّأ منه» در قرآن دو مرد و دو زن، به عنوان الگوى مؤمنان معرّفى شده اند: از مردان، يكى حضرت ابراهيم (عليه السلام)، «قد كانت لكم أسوة حسنة فى ابراهيم» و ديگرى پيامبر اسلام (صلى الله عليه وآله) است. «لكم فى رسول اللّه أسوة حسنة» و از زنان، يكى همسر فرعون و ديگرى حضرت مريم است(گرچه پيروان حضرت ابراهيم نيز الگو معرفى شده اند «قد كانت لكم اسوة فى ابراهيم و الذين معه» كه قرآن در آيات ۱۱ و ۱۲ سوره تحريم، آنان را در برابر همسران حضرت نوح و لوط، به عنوان زنانِ الگو معرّفى مى كند و مى فرمايد: «ضرب اللّه مثلاً للذين آمنوا امرئة فرعون... و مريم ابنت عمران» البتّه در روايات افراد ديگرى همچون امام حسين (عليه السلام) «فلكم فىّ اسوة» و حضرت زهرا(عليها السلام) نيز به عنوان الگو معرفى شده اند. چنانكه حضرت مهدى عليه السلام مى فرمايد: «و فى ابنة رسول اللّه لى اسوة حسنة» دختر رسول خدا، الگوى نيكوى من است. ويژگى هاى حضرت ابراهيم عليه السلام در قرآن: ۱. موفّقيّت كامل در امتحان هاى سخت الهى. «فاتمّهنّ» ۲. خدمت به مسجد. «طهرّا بيتى» ۳. تسليم خدا بودن. «حنيفاً مسلماً» ۴. انابه به درگاه خدا و صبور و حليم بودن. «انّ ابراهيم لاوّاه حليم» ۵. به منزله يك امت بود. «انّ ابراهيم كان امّة» ۶. وفادار بود. «ابراهيم الّذى وفّى » ۷. دلير و قهرمان بود. «تاللّه لاكيدنّ أصنامكم» به خدا سوگند! براى بت هاى شما نقشه مى كشم. ۸. هجرت و مهاجرت. «انّى مهاجر الى ربّى» ۹. گذشت و ايثار داشتن. «فلمّا أسلما و تلّه للجبين» 📌 پیام ها 🌿 در تربيت و تبليغ، ارائه نمونه ى عينى و عملى و الگو لازم است. «قد كانت لكم أسوة حسنة» 🌿 هم انبيا الگو هستند و هم پيروان و تربيت شدگان آن بزرگواران. «أسوة حسنة فى ابراهيم و الّذين معه» 🌿 گذشت زمان، نقش الگوهاى دينى و معنوى را كم رنگ نمى كند. حضرت ابراهيم مى تواند براى امروز ما الگو باشد. «كانت لكم أسوة حسنة فى ابراهيم» 🌿 بستگانِ منحرفِ الگوها، دليلى بر ترك آنها نيست. (در قرآن، كلمه «اُسوة» براى پيامبر اسلام و حضرت ابراهيم به كار رفته است در حالى كه عموى هر دو نفر، ناخلف بوده اند). 🌿 بعضى الگوها نيكو و بعضى زشت هستند. «أسوة حسنة» 🌿 همگامى، همراهى و هماهنگى فكرى و عملى با رهبران الهى لازم است. «و الّذين معه» 🌿 صلابت و صراحت در اظهار برائت از مشركان، يك ارزش است. «اذ قالوا لقومهم انّا بُرءآؤا منكم» 🌿 پرونده هاى قومى و روابط اجتماعى نبايد مانع اظهار حق شود. «قالوا لقومهم...» 🌿 محور برائت، شرك و اسباب شرك و دورى از خداست. «برءآؤا منكم و ممّا تعبدون من دون اللّه» 🌿 برائت بايد مكتبى و هدفدار باشد نه انتقامى. «بدا بيننا و بينكم العداوة والبغضاء ابداً حتّى تؤمنوا» 🌿 برائت تنها با لفظ نيست، «انّا بُرءآؤا» بلكه داراى مرحله لفظى، «كفرنا» مرحله قلبى و مرحله عملى است، «بدا بيننا و بينكم العداوة والبغضاء» 🌿 ايمان، بايد از هرگونه شرك، خالص باشد. «تؤمنوا باللّه وحده»

🌿 جبهه گيرى و قاطعيّت در برابر كفر و شرك، به توكّل، نيايش و توجّه به معاد نياز دارد. «انّا برءآؤا... عليك توكّلنا» 🌿 معناى توكّل گوشه گيرى و انفعال نيست، بلكه در كنار اعلام برائت صريح و موضع گيرى شديد نسبت به مشركان، توكّل معنا دارد. «انّا برءآؤا... كفرنا... توكّلنا» 🌿 توكّل داروى رفع نگرانى هاست. چون اعلام برائت آن هم با قاطعيّت و صراحت ممكن است آثار سويى را در پى داشته باشد، توكّل لازم است. «انّا برءآؤا منكم... عليك توكّلنا» 🌿 هر كجا سخنى مى گوييد و تصميمى از خود نشان مى دهيد، نفس خود را با ياد خدا مهار كنيد. «انّا برءآؤا... كفرنا بكم، بدا بيننا و بينكم... ربّنا عليك توكّلنا، و اليك انبنا، و اليك المصير» 🌿 توكّل و انابه بايد تنها به درگاه خدا باشد. «عليك توكّلنا و اليك انبنا» (كلمه «عليك» و «اليك» مقدّم بر «توكّلنا» و «انبنا» نشانه انحصار است). 🌿 اولياى خدا، خود را مالك چيزى نمى دانند و به خود اجازه نمى دهند قانون الهى را عوض كنند. «لا ستغفرّن لك و ما أملك لك من اللّه من شى ء» 🌿 مسير تمام هستى و مسير ما به سوى اوست. «اليك انبنا و اليك المصير» 🕊️🍃🕊️🍃🕊️ https://eitaa.com/tafsir_audio_Quran_1402 https://ble.ir/tafsir_audio_quran_1402