تفسیر تربیتی
#اولواالالباب(566) #توکل #حسبی_الله #بندگان_ویژه (14) #شکر (7) ✅#قابل_انتشار
بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِيمِ
🗓 ۳۰ مهر ۱۴۰۳، جلسۀ ۵۶۶:
✅ مهمان دعای اول صحیفۀ سجادیه در مورد حمد خداوند هستیم. اگر این بیانات نبود، تا ابد دریچۀ این معارف روی ما بسته بود. حضرت به ما گوشزد میکنند که خداوند را برای چه باید حمد کرد.
🔷 حمد و سپاس مخصوص آن خدایی است که در جسم ما وسیلههایی را برای باز کردن و بستن قرار داد (میتواند اشاره به اعضایی داشته باشد که اگر قابلیت باز و بسته شدن نداشت، زندگی ما فلج میشد مثل جمادات میشدیم)
حمد و سپاس مخصوص آن خدایی است که ما را از نیروی زندگی برخوردار کرد، روح زندگی در ما دمید و به ما وسیلهها و اندامهایی داد که با آن کار کنیم و به ما روزی پاک داد (غذای طیب داد) و به فضل خودش ما را بینیاز کرد و با نعمت خود به ما سرمایه داد.
بعد از این نعمتهایی که به ما داد، به ما دستور داد تا فرمانبرداری ما از خودش را بسنجد و ما را نهی کرد تا شُکر ما را آزمایش کند (معلوم شود شاکریم یا نه) (شمارۀ ۱ ضمیمه)
✅ یکی از اصلیترین نکاتی که در پیدایش روحیۀ حمد موثر است، توجه جزئی به نعمات است. اینکه مثلاً با جزئیات به نعمت سلامتی فکر کنم؛ مثلاً فکر کردن و حمد کردن چیزهایی که قابلیت باز و بسته شدن دارد، مثل قلب، دست، زانو، چشم، دهان و... بدون باز و بسته شدن اینها چه میشود؟
✅ حضرت از ابتدای دعا تا اینجا ما را متوجه نعمتهای الهی کرد. اما جملۀ کلیدی بعد از آن بیان شد که دستور و نهی پروردگار برای چیست؟ زمانی که کاری انجام دهم که خداوند نهی کرده است، آنجا منطقۀ ابتلای من به شکر است.
✅ ابتدای شکر، بحث شیطان مطرح شد. شیطان گفت: کاری میکنم اکثر اینها را شاکر نیابی. این جمله در کنار بیان امام سجاد علیه السلام، این را میرساند که: وقتی از طرف خداوند از کاری نهی شدیم، منطقۀ ابتلای شکر است و شیطان از همه طرف میآید تا ما را به انجام کاری خلاف دستور خداوند، وسوسه کند. این، همان گردنۀ حضور شیطان است.
🔷 امام صادق علیه السلام: شکر نعمت دوری کردن از حرامها است. (شمارۀ ۲ ضمیمه)
✅ یکی از لطفهای این ادعیه به ما، این است که به ما تلنگری میزند که متوجه میشویم چه وضعیت بدی داریم.
✅ قلۀ دعای اول صحیفۀ سجادیه اینجاست:
🔷 ما از راه فرمانبرداری و امری که خداوند کرد، تخلف کردیم و سوار مرکب نافرمانی شدیم. اما خدا برای عقوبت کردن ما عجله نکرد. به واسطۀ رحمتش، از سر بزرگواری با ما مدارا کرد (نه این که ما شایستۀ رحمتش باشیم) صبر کرد، مهلت داد و به واسطۀ دلسوزی شدیدی که نسبت به ما داشت، منتظر برگشت ما ماند. (شمارۀ ۱ ضمیمه)
✅ خداوند منتظر برگشت ما ماند. ما نمیفهمیم این جمله چیست؟ نمیشود آن را فهمید و زنده ماند! ما را تنبیه نکرد، بیخیال ما هم نشد، منتظر ماند برگردیم. مگر میشود کسی این جمله را بفهمد و با تمام وجودش از خداوند خجالت نکشد؟
✅ اگر کسی این جمله را فهمید، صبح و شب دعا میکند: خدایا! کمکم کن بار این شرمندگی را تحمل کنم!
🔶 آیۀ ۴۵ سورۀ فاطر:
اگر خدا میخواست مردم را به خاطر کارهایی که انجام دادهاند، مواخذه کند، هیچ جنبندهای روی زمین نمیماند. (شمارۀ ۳ ضمیمه)
✅ مشابه مفهوم این آیه، در آیۀ ۶۱ سورۀ نحل آمده است. (شمارۀ ۳ ضمیمه)
✅ گاهی ما شدت زشتی کارمان را متوجه نیستیم. چون عظمت خداوند را درک نکردهایم، میزان زشتی گناه را حس نمیکنیم.
✅ اگر کنار دوستمان باشیم و پای خود را دراز کنیم، حس بدی نداریم، ولی اگر در محضر امام زمان علیه السلام باشیم، آیا میتوانیم پای خود را نزد ایشان دراز کنیم؟ اگر پا دراز کنیم، چه حسی خواهیم داشت؟
✅ ما عظمت الهی را درک نکردهایم که از گناهانمان حس بدی نداریم. اگر خداوند میخواست به واسطۀ اعمال بدمان، ما را تنبیه کند، عالم کن فیکون میشد و بندهای روی زمین نمیماند.
✅ اما همین خدا، به جای تنبیه ما، منتظر است ما برگردیم. اگر کسی این جمله را بفهمد، با تمام وجود، عاشق خداوند میشود.
✅ اگر متوجه شویم بزرگی (مثلاً مقام معظم رهبری، یا بالاتر از ایشان امام زمان علیه السلام) منتظر است که ما به دیدارش برویم، روحمان میخواهد از شوق از تنمان جدا شود. هیجانی داریم که میخواهیم قالب تهی کنیم.
حالا خداوند منتظر ماست!
✅ ما خداوند را آنطور که خودش و روایات اهل بیت علیه السلام معرفی کردهاند، نشناختهایم که با این جملات حس نمیگیریم. باید مدام به خود یادآوری کنیم که خداوند منتظر ماست. خداوندی که باید ما را تنبیه کند و حق ماست که از جانب او تنبیه شویم، نه تنها تنبیهمان نمیکند، که منتظر ماست. برگرد!
✅ مشغلۀ زیاد ذهنی، اجازه نمیدهد ما به این مسائل فکر کنیم. خدایا! ایمان به این معارف را در قلب ما زیاد کن.
🌸 توسل به امام زمان علیه السلام (شمارۀ ۴ ضمیمه)
#اولواالالباب(566)
#توکل
#حسبی_الله
#بندگان_ویژه (14)
#شکر (7)
✅ توبه به معنای واقعی کلمه، تیغ دو دم است. اگر از این فرصت استفاده نکنیم، با سرعت به سمت ابلیس میرویم. هرچه گناه کنیم و توبه نکنیم، گناهان مانند رسوباتی در وجودمان سخت میشوند و روح ما را برای تن دادن به فرامین شیطان آمادهتر میکند.
✅ یکی از دلایلی که ما هرچه تلاش مبیکنیم، حس میکنیم نمیتوانیم به دلمان جلا دهیم، عدم استفاده از فرصت توبه است.
✅ چرا بعد از عصبانیت بیجا، غیبت، سوء ظن، نگاه نادرست، تلف کردن وقت، تاخیر نماز، عدم حضور قلب در نماز توبه نمیکنیم. پس چه وقت توبه میکنیم؟ آخرین بار چه وقت توبه کردیم؟ تک تک این موارد باعث میشوم هم دلمان رسوب بگیرد و هم با استفاده نکردن از فرصت توبه، وارد انسانهای ناسپاس میشویم. چه اشکالی دارد اگر روزی سیصد بار توبه کنیم؟ نگذاریم گل و لای و لجن گناه روی دلمان بماند.
✅ خداوند میخواهد مغفرتش را شامل حال ما کند، خودمان مانع رسیدن مغفرت خداوند به خودمان نشویم.
🌸 توسل به امام زمان علیه السلام (شمارۀ ۳ ضمیمه)
#اولواالالباب(567)
#توکل
#حسبی_الله
#بندگان_ویژه (15)
#شکر (8)
#توبه
✅ فرشته، انسان، ذرات معلق در هوا، قطرات باران و... همه شیئ هستند و من میخواهم به تعداد همۀ اینها خداوند را شکر کنم.
✅ من نمیتوانم به این تعداد شکر کنم، ولی میخواهم اینقدر حمد خدا را به جای بیاورم.
✅ از این به بعد مثلاً برای شکر نعمت سلامتی (یا هر نعمت دیگری) بگوییم: خداوندا! تو همه چیز را میدانی، عالَم غیب و شهادت، هرچه در دریا و خشکی است و... به تعداد تمام اشیائی که در عالَم وجود دارد، تو را شکر میگویم که به من سلامتی دادی.
✅ حمد آداب زیادی دارد که انسان را تربیت میکند. این نوع نگاه به حمد، مانع تسلط شیطان میشود. اگر بحث حمد خوب پیگیری شود، حتی وسوسۀ شیطان در انسان کارساز نخواهد بود.
✅ افق شکر خیلی بلند است.
🔷 من میخواهم خداوند را چند برابر هریک از نعمتهایش حمد کنم، تا ابد، تا روز قیامت. حمدی که اندازه نداشته باشد، بیانتها باشد، نتوان آن را شمرد، نقطۀ پایان نداشته باشد، ممتد باشد (لحظهای قطع نشود) (شمارۀ ۱ ضمیمه)
✅ در روز قیامت هم حمد هست. بهشتیان نیز حمد میگویند:
🔶 آیۀ ۴۳ سورۀ اعراف:
وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهِمُ الْأَنْهَارُ ۖ وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي هَدَانَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهْتَدِيَ لَوْلَا أَنْ هَدَانَا اللَّهُ ۖ لَقَدْ جَاءَتْ رُسُلُ رَبِّنَا بِالْحَقِّ ۖ وَنُودُوا أَنْ تِلْكُمُ الْجَنَّةُ أُورِثْتُمُوهَا بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ
و آنچه در دلها از کینه و حسد دارند، برمیکنیم (تا در صفا و صمیمیّت با هم زندگی کنند)؛ و از زیر (قصرها و درختان) آنها، نهرها جریان دارد؛ میگویند: «ستایش مخصوص خداوندی است که ما را به این (همه نعمتها) رهنمون شد؛ و اگر خدا ما را هدایت نکرده بود، ما (به اینها) راه نمییافتیم! مسلّماً فرستادگان پروردگار ما حق را آوردند!» و (در این هنگام) به آنان ندا داده میشود که: «این بهشت را در برابر اعمالی که انجام میدادید، به ارث بردید!»
🔶 آیۀ ۳۴ سورۀ فاطر:
وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ ۖ إِنَّ رَبَّنَا لَغَفُورٌ شَكُورٌ
آنها میگویند: «حمد (و ستایش) برای خداوندی است که اندوه را از ما برطرف ساخت؛ پروردگار ما آمرزنده و سپاسگزار است!
✅ اگر در حمدی که امام سجاد علیه السلام برایمان توصیف میکند، غرق شویم، ابلیس دیگر نمیتواند به او دست پیدا کند و او را تحت سلطه بگیرد.
🌸 توسل به امام رضا علیه السلام (شمارۀ ۲ ضمیمه)
#اولواالالباب(568)
#توکل
#حسبی_الله
#بندگان_ویژه (16)
#شکر (9)
#توبه
✅ همین که ما به نسخۀ خداوند عمل کنیم، درحال طاعت خداوند هستیم. همین که خود شکر خداوند میکنیم و دیگران را به شکر خداوند دعوت میکنیم، خود مصداق حمد الهی است.
✅ یکی از راههایی که باعث بخشش گناهان میشود، حمد خداوند است. اگر حس میکنیم بارِ گناهانمان سنگین است، علاوه بر استغفار، حمد خداوند را انجام دهیم. خداوند به ازای حمد، بخشی از گناهان ما را میبخشد.
🌸 توسل به امام زمان علیه السلام (شمارۀ ۲ ضمیمه)
#اولواالالباب(569)
#توکل
#حسبی_الله
#بندگان_ویژه (17)
#شکر (10)
#روحیه_اطاعت
🔷 اسلام غریبانه آغاز شد و دوباره به غربت اولیهاش برمیگردد. (شمارۀ ۱ ضمیمه)
✅ اگر دیدیم ارزش معارف قرآن و ائمه علیهم السلام در سبک زندگی ما کم شده است، یعنی در غربت اسلام سهیم هستیم و ما هم جزء عوامل غربتیم.
✅ گاهی باید بین مذهبیها استدلال آورد و التماس کرد که برای فهم قواعد زندگی به سراغ قرآن و اهل بیت بروی. چقدر باید دین غریب شده باشد که برای قبولاندن این مسئله به مذهبیها، باید دست و پا بزنی. چقدر دین غریب است که باید برای مذهبیها استدلال کنی تا به آنها بقبولانی که تا وقتی قرآن و اهل بیت را داریم، باید از این معارف برای حل مشکلات استفاده کرد. چرا برخی از مذهبیها درِ خانۀ افرادی میروند و سبک زندگی و نسخۀ آرامششان را از کسانی میگیرند که هیچ تعلقی به دین ندارد. حتی از چنین افرادی برای حل مشکلات مذهبی و اعتقادی استفاده میکنند!
🔷 امام سجاد علیه السلام در ادامۀ دعای اول صحیفۀ سجادیه میفرمایند:
حمدی که وسیلهای است برای رسیدن به رضوان الهی و مغفرت. راهی است برای بهشت. پناهگاهی است از انتقام الهی و مایۀ امان از غضب الهی است. عذاب خدا شدید است. میخواهی از غضب خدا در امان باشی؟ به سراغ حمد برو. (حمد خداوند را به جا بیاور تا مشمول عذاب الهی نشوی) (شمارۀ ۲ ضمیمه)
✅ مشکلات زندگی دو دلیل عمده دارد: یا بنده مقرب خداوند شدی و خداوند تو را مبتلا میکند تا بالاتر بروی، و یا اینکه سنّتهای الهی را زیر پا گذاشتهای و مشمول تنبیه الهی شدهای.
✅ انشاءالله که بتوانیم جزء دسته اول بشویم، اما باید به خود سوء ظن داشته باشیم، پس خود را جزء دستۀ دوم به حساب آوریم. بگوییم: خدایا شاید من مشمول غضب تو شدهام که دچار مشکل هستم. میخواهم کاری کنم که از مدار غضب الهی خارج شوم. چه کنم؟
✅ یکی از کارهایی که به یقین در بیرون رفتن از مدار غضب الهی موثر است، حمد و شکر خداوند است. امام سجاد علیهالسلام این نسخه را در دعای اول صحیفۀ سجادیه بیان کردهاند.
✅ باور کنیم که خداوند غضب دارد و غضب خداوند بر زندگی ما اثرگذار است.
✅ اگر در ادارهای مشغول کار باشیم و مدیر بالاسری داشته باشیم، باور داریم که مدیرمان غضب دارد و این غضب میتواند ما را تا اخراج شدن پیش ببرد. اما باور نکردهایم که غضب الهی در زندگی ما اثر دارد.
✅ بسیاری از مشکلات مردم با نسخههایی که در مشاورهها میدهند، حل نخواهد شد. بسیاری از مشکلات مردم به علت زیر پا گذاشتن سنتهای الهی است و آن گرهها باید به زندگی آنها میافتاد، زیرا سنت الهی را زیر پا گذاشتهاند.
✅ اگر انسانها کاری که باعث غضب الهی میشود، انجام ندهند و نسخۀ خداوند برای خروج از غضب الهی را انجام دهند، بسیاری از مشکلاتشان حل میشود.
✅ وقتی خداوند به علت ناسپاسی، میخواهد عذاب شدیدش را شامل حال انسان کند، مشاور چه کار میتواند کند؟ کدام مهارت میتواند او را از عذاب الهی خارج کند، به جز همان نسخهای که خداوند داده است؟ با کدام مهارت روانشناسی میتوان خداوند را دور زد؟ در این مورد، اگر مشاور بخواهد نسخهای بدهد، باید بگوید: برو حمد و شکر خداوند را به جای آور.
✅ فردی را در نظر بگیرید که با همسرش مشکل دارد و حالت مهربانی و آشتی بین آنها بسیار کم است. مشاور باید بگوید: برو شکر خداوند را برای نعمت سلامتی، ولایت، هدایت و... به جای آور. باید نحوۀ شکرگزاری را نیز به او بیاموزد.
این شخص در حال تنبیه شدن برای زیر پا گذاشتن سنت الهی است. تا وقتی که در حال انجام کاری است که مشمول عذاب الهی میشود، مشاور نمیتواند به او کمکی کند.
✅ انشاءالله خداوند ما را از دایرۀ بندگان ناسپاسش خارج کند.
🌸 توسل به امام حسن علیه السلام (شمارۀ ۳ ضمیمه)
#اولواالالباب(570)
#توکل
#حسبی_الله
#بندگان_ویژه (18)
#شکر (11)
تفسیر تربیتی
#اولواالالباب(571) #توکل #حسبی_الله #بندگان_ویژه (۱9) #شکر (۱2) ✅#قابل_انتشار
بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمٰنِ ٱلرَّحِيمِ
🗓 ۱۴ آبان ۱۴۰۳، جلسۀ ۵۷۱:
✅ انشاءالله امروز بخش پایانی دعای اول صحیفۀ سجادیه را مرور میکنیم.
🔷 حمدی که بر طاعت خدا پشتیبان باشد و از معصیت خدا بازدارنده باشد و برای ادا کردن حقی که بنده در برابر خداوند دارد و وظایفی که از خداوند بر دوشش است، کمک باشد. (شمارۀ ۱ ضمیمه)
✅ حمد پشتوانۀ طاعت الهی و بازدارنده از معصیت است. وقتی انسان متوجه حمد میشود، انگیزهاش برای معصیت کم و برای طاعت زیاد میشود. حس میکند قدرت پیدا کرده که وظیفهاش را در برابر خداوند انجام دهد.
✅ وقتی به صحنۀ فعالان عرصۀ تربیت نگاه میکنم، بسیار ناراحت میشوم که چرا به حمد الهی توجه نمیشود. مگر نمیخواهیم فرزندمان اهل طاعت الهی باشد و معصیت نکند؟ امام سجاد علیه السلام فرمودهاند که اگر میخواهیم این آرزوها محقق شود، باید اهل حمد باشیم و فرزندانمان را اهل حمد بار بیاوریم.
✅ یکی از ایرادهای ما در پذیرش نسخههای تربیتی این است که خطکش ذهنی داریم و مباحث دینی را با خطکشی که از خارج دین گرفتهایم و در ذهن داریم، بررسی میکنیم. اگر آن مبحث دینی مورد تایید خطکش بود، میپذیریم.
✅ در این خطکش، رابطۀ حمد با طاعت الهی و معصیت تعریف نشده است و به همین دلیل به راحتی از کنار آن عبور میکنیم. خطکش و سنگ محک این رابطه، قرآن است.
✅ در مورد دعا نیز به همین شکل رفتار میکنیم. دعا را صرفاً مناجاتی برای باز کردن سفرۀ دل بنده نزد خداوند میدانیم. با دعا توحید و ولایت خود را تقویت نمیکنیم و از آن، راهِ تربیت نمیگیریم.
✅ غربت دعاهای غیر معروف را هم در نظر بگیرید. دعای اول صحیفۀ سجادیه، دعای معروفی نیست (مثل سایر دعاهای صحیفۀ سجادیه) ولی پر از راهکارهایی است که خارج از دین، به گوش انسان نمیخورد، اما چون دعای غیرمعروفی است و با خطکش ذهنی تطابق ندارد، جدی گرفته نمیشود.
✅ مناجاتهای اهل بیت صرفاً مناجاتی برای صحبت بنده با خدا نیست، بلکه آموزش بندگی است. چقدر با رویکرد یادگیری پای ادعیه نشستهایم؟
✅ اگر کسی این سه دلیل که گفته شد، در وجودش نباشد، وقتی پای ادعیۀ صحیفۀ سجادیه مینشیند، تمام وجودش عطش و تلاش میشود که اهل حمد شود. تمام تلاشش را میکند که فرزندانش اهل حمد شوند.
✅ باور کنیم همۀ کلام اهل بیت علیهم السلام حق است و حتی سر سوزنی باطل در آنها راه ندارد.
🔷 حمدی که ما با آن سعادتمند شویم، در حلقۀ سعادتمندانی که دوستان و اولیای الهی محسوب میشوند.
خدایا! بندگانی داری که اینها شهید هستند. کسانی که به جنگ دشمنان تو رفتند و با شمشیر دشمنان تو کشته شدند. میخواهم با حمد در صف این شهدا قرار بگیرم
(شمارۀ ۱ ضمیمه)
✅ ما میخواستیم وارد حلقۀ بندگان خاص خداوند شویم تا از سلطۀ شیطان بیرون آییم. طبق فراز آخر دعا، ما با حمد میتوانیم به آنجا برسیم.
🔷 رسول خدا صلّی الله علیه و آله:
بالا دستِ هر نیکی، نیکی هست، تا وقتی که انسان در راه خدا کشته شود. وقتی انسان در راه خدا کشته شد، دیگر بالا دستِ آن، نیکی نیست.
✅ شهید حاج قاسم سلیمانی: «تا کسی شهید نبود، شهید نمی شود. شرط شهید شدن، شهید بودن است.»
طبق این فراز از دعا، با حمد میتوان به مرتبۀ شهدا رسید.
✅ اگر میخواهی در صف شهدا قرار بگیری: نعمتها را ببین و به آن توجه کن. از واسطۀ نعمت تشکر کن، از نعمتها در جهت طاعت الهی استفاده کن.
✅ اگر این مقام را باور نمیکنیم، شاید معنا و عظمت حمد و شکر را نمیدانیم. باید ایمان خود را به کلام اهل بیت علیهم السلام زیاد کنیم. باید توسل و تضرع کنیم که خداوند حال و روز دلمان را رو به راه کند. مگر میشود بفهمیم حمد ما را به مقام شهدا میرساند و شور و شعف در دلمان به پا نشود؟
✅ یادمان باشد میخواستیم از حلقۀ افرادی که تحت تسلط شیطان بودند خارج شویم و در حلقۀ کسانی که بندگان خاص خداوند هستند، قرار بگیریم. به حدیث امام رضا علیه السلام در توصیف بندگان خاص خداوند رسیدیم. یکی از آن ویژگیها شکر بود که پیرامون آن به دعای اول صحیفۀ سجادیه پرداختیم. (شمارۀ ۲ ضمیمه)
✅ نکند از این دعا بگذریم و آن را فراموش کنیم. انشاءالله خداوند ما را در گروه کسانی قرار دهد که اهل حمد و شکر هستند و ما را قدردان اهل بیت علیهم السلام قرار دهد. انشاءالله در صف ناسپاسان از نعمت وجود اهل بیت علیهم السلام و معارفشان قرار نگیریم.
🌸 توسل به حضرت محمد صلّی الله علیه و آله (شمارۀ ۳ ضمیمه)
#اولواالالباب(571)
#توکل
#حسبی_الله
#بندگان_ویژه (۱9)
#شکر (۱2)