↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹المسألة ۶۵ الفاعل🔹
💥تعریف فاعل:اسمِ مرفوعی ست که قبل از آن"فعلِ تام" یا"شبه فعل"وجود دارد.و این اسم مرفوع کار را انجام داده است،یا قیام فعل به این اسم مرفوع است.
#مثال¹"نَصَرَ کم اللهُ"(یاری کردن،توسط الله صورت گرفته است)
#مثال²"تَحَرّک الشجرُ"(قیام تَحَرّک،به الشجرُ است)
#فاعل به صورت"صریح" یا"مؤول"،در کلام وارد میشود.
#مثال ¹"وَلَقَدْ نَصَرَکُمْ اللهُ فی مواطِنَ کثیرَةٍ"
#مثال²"شاعَ أنَّ البغیَ وخیمُ العاقبةِ"
#مثال³ برای شبه فعل"أَ واقِفٌ علی الشجرةِ عصفورةٌ"
🔹زیادة و تفصیل🔹
#از بین حروف مصدری،سه حرف(أنْ،أَنَّ،ما)صلاحیت دارند برای اینکه تاویل به فاعل شوند.
#مصدر مؤول،از اجتماعِ"حرف مصدری"و"صله اش"ساخته میشود و حذف یکی از این دو جایز نیست،الا”أَنْ ناصبه“که گاه حذف میشود-در جایگاهای مُعینی که خواهد آمد ان شاء الله- و صله آن به همراه،تاویل به مصدر باقی میماند.
#گاه حذف”أَنْ“سماعی است،مثل"یُفرِحُنِی یبرأَ المریضُ"به تقدیر"أَنْ یبرأَ المریض".
#اگر تقدیر فوق نبود فاعل،یا محذوف بود یا جمله که هر دو مورد رضایت نحوی ها نیست.
#باید توجه داشت که فاعل هرگز به صورت جمله نیست،و در قول خدای تعالی"ثمَّ بَدَا لَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا رَأَوُا الْآيَاتِ لَيَسْجُنُنَّهُ حَتَّىٰ حِينٍ"فاعل،ضمیر مستتری است("هو")که به مصدر مفهوم از فعل خود عائد هست.(بَدَأٌ).
#مصنف:تنها وقتی که فاعل به صورت جمله می آید،وقتی است که الفاظ این جمله حکایت شود،مثلا وقتی"رأیتُ البشیرَ"را میشنوی،بگویی:سِرْنِی رأیتُ البشیرَ،در این صورت این جمله محکی به اعتبار یک"کلمه واحد"فاعل و تقدیرا مرفوع است.
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۵۵ تا ۵۸.
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹احکام هفتگانه"فاعل"که باید در فاعل جمع شوند🔹
💥✔️۱.فاعل مرفوع است.البته مجرور شدن فاعل در"لفظ"جایز است و در این حالت در محل رفع است.از جمله موارد مجرور شدن فاعل در لفظ؛
أ-زمانی که توسط"مصدر"مجرور شود.مثل"یسرنی إخراجُ الغنیِّ الزکاةَ"،در این مثال کلمه"الغنیِّ"فاعلِ مصدر،مضاف الیه،مجرور و در محل رفع است،از این جهت در تابع این مجرور(الغنیِّ)،جر و رفع جایز است.
#توجه،جر به اعتبار"لفظ"و"رفع"به اعتبار محل.
ب-زمانی که به حرف"جر زائدی" مجرور شَود.و غالبا حرف جر زائد"مِنْ"،"باء"و"لام"است.
#مثال¹"ما بقیَ مِن انصارٍ للظالمین".
#مثال²"کفی بالحقِ ناصراً و"معیناً".
#مثال³"هیهات لِتَحقیق الأمل بغیر الجهد الصادق".
#توجه:در مثالها فوق،انصارٍ،الحقِ وتحقیقِ به حرف "جر زائد"مجرور و در محل رفع اند.و از این جهت در تابع این مجرورها،"جر" و"رفع" جایز است.
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۵۸ تا ۵۹.
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹احکام هفتگانه"فاعل"که باید در فاعل جمع شوند🔹
💥✔️۲.ذکر فاعل وجب است،چه به صورت "ظاهر" و چه "مستتر"،چون جزء اساسی در جمله،و جمله در تکمیل معنا به او محتاج است.اما گاه به صورت "وجوبی" یا"جوازی"حذف میشود.
#در موارد زیر فاعل"حذف"میشود؛
أ.اگر فعل مَجهول شود،حذف فاعل "واجب" است.#مثال"کُتِبَ علیکمْ الصیامُ"که اصل مثال"کَتَبَ اللهُ علیکم الصیامَ"بوده.
ب.اگر فاعل"یاء مخاطب" یا "واو جماعت" باشد و فعلش موکد به نون تاکید باشد حذف فاعل"واجب"است.
#مثال"أیها الابطال،لِتَهزِمُنَّ أعدائَکم...فواللهِ لَتسمَعِنَّ اخبارَ النصرِ"که اصل مثال "تَهزمونَنَّ و تَسمعینَنَّ"است.
ج.اگر عامل فاعل مصدر باشد حذف فاعل"جایز"است.مثل"اکرام الوالد مطلوبٌ"
د.حذف فاعل با دلیلی،نیز"جایز" است"مثلِ"مَن قابلْتَ.؟" که جواب میدهی"صدیقاً"به تقدیر قابلتُ صدیقاً".
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۶۰ تا ۶۱
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
اللّهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹زیاده و تفصیل🔹
💥افعالی هست در ادبیات عرب که احتیاجی به فاعل مذکور یا محذوف ندارند.از جمله این افعال
۱."کانَ زائده"
#مثال"المالُ_کانَ_عمادٌ للمشروعات العمرانیه.
۲.افعالی که برای تاکید لفظی می آیند.
#مثال"اِقتربَ اِقتربَ القطارُ"در این مثال فعل دوم تاکید لفظی فعل اول است و احتیاجی به فاعل ندارد.
۳.افعالی که به آخرشان"ما کافه"متصل شده است.مثل"طالَما،کَثُرَما و قَلَّما"
#مثال"طالما اوفیتَ بوعدِک،و کثرما حمدتُ لک الوفاءُ و قَلَّما یخلف النبیلُ وعدَه"
#هر یک از این افعال،فعل ماضی هستند که به سبب وجود"ما کافه" ممنوع شده اند از عمل.
#گاه هم در طالما،کثرما و قلما میگویند،هر یک از دو کلمه دیگری را منع میکنند از عمل(کافة و مکوفة).
#رای افضل(نظر مصنف):فعل ماضی عمل خود را دارد و فاعلش"ما به همراه صله اش"در محل رفع است.یعنی ما حرف مصدریه است و کافه نیست.
#علمای لغت معتقدند که حتما بعد از این افعال جمله فعلیه می آید.
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۶۱
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
تلخیص الکتب.
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬ الٰهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم. 🔹احک
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
اللّهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹احکام هفتگانه فاعل🔹
💥۳.تاخیر فاعل از عاملش واجب است و اگر وهم شد که فاعل مقدم شده است در واقع و حقیقت امر آن اسم مقدم، مبتداست.
#مثال"الخیرُ زادَ" که"الخیرُ" مبتدا و جمله بعد خبر آن است و ضمیر مستتر در"زادَ"عائد است به "الخیرُ".
#گاه اسم مقدم فاعل است ولی برای فعل محذوف که فعل مذکور او را تفسیر میکند.
#مثال"إِنْ احدٌ من المشرکین استجارکَ"
در این مثال"احدٌ"فاعل برای"استجارَ"محذوف است.
#دلیل این تقدیر:اختصاص حروف شرط به فعل حفظ میشود.
💥۴.مجرد بودن عامل(چه فعل چه شبه فعل)از علامت تثنیه و جمع،زمانی که فاعل اسم ظاهر مثنی یا اسم ظاهر جمع باشد شیوع دارد.
#مثال"طَلَعَ النَّیرانِ-أَقبَلَ المهنئون-برعَتْ الفتیات"
#باید توجه داشت اتصال علامت تثنیه یا جمع(مذکر یا مونث)در این حالت فوق لغتی فصیح است اما به حد قول اول نمیرسد.
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۶۲ تا ۶۳
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
3.46M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#آیت الله احدی:من شک ندارم،این انقلاب ما به انقلاب جهانی حضرت مهدی(عج الله تعالی فرجه الشریف) وصل میشود.
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
اللّهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹احکام هفتگانه فاعل🔹
💥۵.گاه عامل فاعل حذف میشود به صورت ”جوازی“ و ”وجوبی“.
✔️أ.در صورتی که عاملِ فاعل در جواب استفهام واقع شود حذفش جایز است؛فرقی ندارد استفهام ظاهر باشد یا مقدر.
#مثال۱"مَنْ إنْتَصَرَ.؟" که جواب داده میشود"الشُجاعُ"بدون ذکر عامل(إنْتَصَرَ الشُجاعُ).
#مثال۲،آنگاه که خود استفهام در تقدیر است"ظَهَرَ المصلِحُ فاشتدَّ الفرحُ به...العلماءُ"مثل اینکه سوال کننده بعد از جمله فوق سوال کرده که"مَنْ فَرِحَ به.؟"و جواب دادیم"العماءُ"به تقدیر"فَرِحَ العلماءُ".
✔️ب.در صورتی که عاملِ فاعل توسط مابعد فاعل تفسیر شود و آن مابعد فاعل درضمیری عمل کند که به فاعل فعل تفسیر شده برگردد یا در اسمی که مضاف به آن ضمیر است عمل کند.
#مثال۱"إنْ ضَعیفٌ اَستنصرَک فانصُرُهُ"در این مثال"اَستنصرَ"تفسیر کننده عامل محذوف است.و ضمیر فاعلی این فعل عائد است به"ضَعیفٌ".و تقدیر مثال چنین است"إنْ اَستنصرَک ضَعیفٌ اَستنصرَک فانصُرُهُ"
#مثال۲"إِنْ صدیقٌ حَضَرَ والدُه فاحسن استقبالَه"در این مثال"حَضَرَ"تفسیر کننده عامل محذوف است و فاعل این فعل"والدُه"است.و"ه"در"والده"عائد هست به"صدیقٌ"و تقدیر مثال چنین است"إنْ لابسَ صدیقٌ حَضَرَ والدُه فاحسن استقبالَه"
#در این دو مثال و شبیهشان،جمع بین مفسِّر و مفسَّر جایز نیست؛زیرا خود مفسِّر دلالت میکند بر مفسَّر و مثل این است که عوض از او آمده است.
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۶۳ تا ۶۵
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
#اَنگُشتَری👇با کیفیت بهتر و قیمت مناسب تر در
#کانال زیر.
https://eitaa.com/joinchat/842268729C1594ef9f68
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
اللّهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
🔹احکام هفتگانه فاعل🔹
💥۶.اگر فاعل مونث باشد به"عامل" "تاءِ تانیث"ملحق میشود.حکم اضافه شدن "تاء تانیث"گاه واجب،و گاه جایز است.
#اما موارد وجوبی.👇
حالت اول:اگر فاعل اسم ظاهر،مونث حقیقی متصل به عامل و غیر جمع باشد،الحاق تاء به عامل واجب است.
#مثال"سَعِدَت إِمرأةٌ عرفت رَبَّها حقَ المعرفةِ"
ضمن اینکه تفصیلات زیر را باید ملاحظه نمود.👇
💥۱.اگر فاعل اسم ظاهر،مونث حقیقی،ولی بین او و عاملش"فاصلی" باشد الحاق"تاء تانیث"جایز است،البته اگر فاصل"الا"باشد عدم الحاق تانیث بهتر ،ودر غیر این صورت الحاق تانیث بهتر است.
#مثال¹"ما صاحَ الّا طلفةٌ صغیرةٌ".
#مثال²"نَسَّقَتْ الزهرَ مهندسةٌ بارعةً".
💥۲.اگر فاعل اسم ظاهر،مونث حقیقی و متصل به عاملش باشد،منتهی منظور از فاعل جنس باشد نه فرد معینی،در این صورت الحاق علامت تانیث به عامل "جایز"است.
#مثال"نِعْمَ_یا_نِعْمَت ألأمُ ترعیٰ اولادَها و تشرُفُ علی شؤونِ بیتها"
💥۳.اگر فاعل اسم ظاهر و جمع مکسر مونث یا مذکر باشد،تانیث عامل و عدم تانیثش صحیح است.
#مثال"عرف_یا _عرف الفواطمُ طریقَ السدادِ".
#حکم"اسم جمع" و "اسم جنس جمعی معرب"مثل حکمِ"جمع تکسیر"است.
#مثال"قالَت_یا_ قالَ طائفَةٌ لا تساموا العدَّ"
#ادامه دارد.إنْ شاء الله.
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۶۵ تا ۶۸.
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0
20.23M حجم رسانه بالاست
مشاهده در ایتا
#در_محضر_امام.
#درسی که حداقل روزی یک بار گوش دادنش خالی از لطف نیست.
🙏پیشنهاد دانلود🙏
@talkhislkotob
تلخیص الکتب.
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬ اللّهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم. 🔹اح
↫ بسمـ الله الرحمنـ الرحیمـــ ↬
اللّهُمَّ صَلِّ علیٰ مُحمَّدٍ و آل مُحمَّدٍ و عَجِّل فرَجَهُم.
💥۴.اگر فاعل اسم ظاهر و جمع مونث سالمی باشد با تمام شرایط،حکم این فاعل همان حکم مفردش است،یعنی تانیث عاملش"واجب"است.و این رأی اقواست.
#مثال"بَلِغَتْ ألاعرابیاتُ فی قوةِ البیانِ و بلاغَةِ القولِ مبلغَ الرجالِ"
اما اگر جمع مونث سالم،جمیع شرایط را نداشته باشد،تانیث عامل جایز است.
#مثال"أَعْلَنَت یا أَعْلَنَ الطلحاتُ السفرَ"(الطلحاتُ جمع طَلْحَة است).
#ضمن اینکه اگر فاعل اسم ظاهر و جمع مذکر سالمی باشد با تمام شرایط،حکم این فاعل همان حکم مفردش است و تانیث عاملش_در رأی اصح_جایز نیست.
اما اگر جمع مذکر سالمی باشد که تمام شروط را ندارد دو وجهی است.(تانیث و تذکیر عامل)
#مثال"أظهرَ یا أظهرَتْ اولو العلمِ فی السنواتِ الاخیرةِ"
💥۵.اگر فاعل اسم ظاهر و مونث مجازی باشد،تانیث و تذکیر عاملش صحیح است.
#مثال"إمتَلَأَتْ یا إمتَلَأَ الحدیقةُ"
💥صورتهای از فاعل مونث حقیق هست که صحیح نیست عامل به صورت مونث بیایید.
#ازجمله ی آن صور وقتی است که فاعل"تایی مفرده یا مثنی "باشد.یا فاعل "نا" باشد برای متکلم های مونث.
#مثال"کَتَبْتُ،کَتَبْتُما،کَتَبْنا"
#یا اینکه فاعل مونث حقیقی"مجرور به باء زائده باشد"#مثال"کفیٰ بهندٍ شاعرةً"
——————————————————————
💥حالت دوم:اگر فاعل ضمیر متصلی باشد که برگردد به یک مونث حقیقی یا مجازی تانیث فعل واجب است.
#مثال"الحدیقةُ إمْتَلَأَت"
ولی اگر فاعل ضمیر بارزی باشد افصح این است که عامل به صورت مذکر بیاید.
#مثال"ما فازَ الا أنْتِ یا فتاةَ الحی"و
"الفتاة ما فاز الا هی"ضمن اینکه تانیث فعل جایز است اما فصحاء از آن فرار میکنند.
#نحو وافی جلد دوم خلاصه صفحه ۶۸ تا ۷۰.
https://eitaa.com/joinchat/2729246727C8ff5234cd0