⭕️چگونه می‌توان تمدن را با کره‌ی آبی آشتی داد؟ https://telegram.me/tamadone_novine_islami #گفت‌وگو #تمدن_و_بحران_آب #مهندس_فاطمه_ظفرنژاد 🔻فاطمه ظفرنژاد پژوهشگر آب و توسعه پايدار، نويسنده كتاب «توسعه پايدار و مديريت آب در ايران»، مترجم كتاب‌هاي «رودهاي خاموش»، «مديريت و اقتصاد زيست محيطي» و نيز بیش از 50 مقاله در نشريات ايراني و مجله‌هاي علمي بين‌المللي به چاپ رسانده‌ است. ایشان چند سال قبل گفت‌وگویی را در خصوص #آب و نقش آن در ایجاد و بقاء #تمدن‌ها، با سایت #معمارنت انجام داده‌اند که بازخوانی آن در شرایط کنونی که برخی نقاط کشور دچار #بحران_کم‌آبی است، مغتنم می‌باشد. 🔸#معمارنت: به نظر شما مسئله آب در جهان امروز چگونه اولویت پیدا کرده و با چه چالش‌هایی روبرو است؟ 🔸#ظفرنژاد: در دوران مدرن انسان با گرايش زياد به سوي مصرف‌زدگي و رفاه‌طلبي بي‌مرز، هم به گونه‌اي باورهاي ارزشي و نيز احترام و ارز‌ش‌گذاري به طبيعت را از دست داد و هم در سايه سودطلبي و خود بزرگ بيني نابجا به «از خود بيگانگي» رسيد. در دو سده اخير انسان مدرن عادت كرد كه نه بر پايه نياز كه بر پايه آز منابع جهان را مصرف كند. آب نيز از اين قاعده بيرون نماند. «فرد پيرس» در كتاب «آنگاه كه رودها مي‌خشكند» به خانواده‌هايي با مصرف سالانه بسيار زياد آب در فلوريدا و ديگر شهرهاي مصرف‌زده اشاره مي‌كند. مصرف زياد آب دو خطر بزرگ براي طبيعت كره زمين بويژه پيكره‌هاي آّبي آن در بردارد. يكي اين كه منابع آب شيرين كمياب زمين را بسيار كاهش مي‌دهد. دوم اين كه اين ماده‌ی سيال و روان با حجم كمي از آلودگي مي‌تواند مقدار بسيار زيادي آب پاك را نيز آلوده كند. دربرداشتن مواد آلاينده گوناگون از مواد شيميايي تا پاك‌كننده‌ها و از مواد نفتي و روغني تا مواد معدني و پسماندهاي آلاينده، به آلودگي رودها، درياچه‌ها، درياها و سفره‌هاي زيرزميني مي‌انجامد و در تخريب محيط زيست پيكره‌هاي آبي و تخريب محيط زيست كره زمين اثري بسيار ناسازگار دارد. 🔸سودجويي به معناي گسترده يا همان رانت‌جويي انسان مدرن بويژه در چارچوب شركت‌هاي ساخت و ساز به مسائل بالا افزود. اين شركت‌ها در راستاي منافع خود نه تنها به مصرف‌زدگي دامن زدند كه ساخت سدها و سامانه‌هاي انتقال با همه پيامدهاي بسيار ناسازگار را به جوامع «حقابه‌بر» و جوامع بومي وابسته به پيكره‌هاي آبي تحميل كردند. در سراسر جهان بويژه در قرن بيستم بدون هيچ ژرف‌نگري، سدسازي و غول‌پيكرسازي به افتخار بدل شد. رودها خاموش شدند. درياچه‌ها خشكيدند. درياچه‌هاي امريكا و كانادا و اروپا آسيب زيادي ديدند. آسيا و آفريقا به سبب دنباله روي از همان الگوي موسوم به توسعه‌يافتگي، بدون توجه به اقليم، به فرهنگ جامعه و باورهايش، و بدون توجه به زيست بوم‌هاي گوناگون، به همان بلا مبتلا شدند. خشكيدن درياچه آرال بزرگترين پيكره‌ی آب شيرين آسيا با پيامدهاي فاجعه بار آن بر جوامع بومي پيرامون آن و تا بسيار دوردست‌ها، يك نمونه‌ی نزديك به كشور ماست. 🔹ادامه این گفت‌وگو را در لینک زیر بخوانید: https://www.memarnet.com/fa/node/281 ا-------------------------------------------ا 🔻کانالِ «به‌سوی تمدن نوین اسلامی» را در پیام‌رسان‌های زیر دنبال کنید: #ایتا↙️ https://eitaa.com/tamadone_novine_islami #بله↙️ http://ble.im/tamadone_novine_islami #سروش↙️ http://sapp.ir/tamadone_novine_islami #تلگرام↙️ https://telegram.me/tamadone_novine_islami

⭕️بررسی بحران آب و فروپاشی تمدن‌ها نیاز به مطالعه تطبیقی دارد #معرفی_کتاب #مطالعه_تطبیقی #بحران_آب_و_تمدن‌ها 🔻معرفی کتابِ «آب و مناسک: ظهور و سقوط حاکمان کلاسیک مایا» 🔸یکی از مهمترین مسائل تاریخ اجتماعی، فهم رابطه میان #جوامع_انسانی و #منابع_طبیعی آنهاست. پیدایش، تحول و حتی افول تمدن‌ها، عمیقاً متاثر نوع مواجهِ آنها با منابع طبیعی‌شان است. مساله وابستگی به منابع طبیعی و آثار آن بر یک جامعه، به اشکال مختلف قابل بررسی است. منابع طبیعی به خودی خود، نمی‌توانند تمدنی را بسازند و یا نابود کنند. آنچه که اهمیت دارد آنست که یک تمدن به مثابه سازمانی اجتماعی از گروه‌های انسانی، چگونه نظام اجتماعی، نهادها و فرهنگ خودش را بر شیوه‌هایی از استخراج، تولید و بازتولید منابع مادی دردسترسش بنا می‌کند. به عبارت دیگر، هر تمدنی بیانگر یک نظام فکری و احساسی در باب منابع (مادی و غیر مادی) پیرامون خودش و مکانیسم‌ها و تکنولوژی‌هایی برای استخراج و بهره‌ور‌ی آن منابع است. بر این اساس، هر فرهنگی یک فرهنگ منابع است، فرهنگی برای شناخت، بهره‌وری و استفاده از منابع انسانی و غیر انسانی است. این مساله عموماً در حیطه رابطه میان تمدن‌ها و منابع یا موقعیت طبیعی آنها قابل طرح است. 🔸عموماً در ایران، مساله #تمدن_کاریزی [قنات] به عنوان نوع خاصی از بیان پروبلماتیک رابطه آب و تمدن بیان شده است. این مساله اگر منجر به جبرگرایی جغرافیایی و ماتریالیسم خام تاریخی نشود، می‌تواند رابطه معنادار مهمی را در #تمدن_ایرانی و ربطش با منابع طبیعی نشان دهد. اما نکته اصلی آنست که این مساله لزوماً در حوزه خاورمیانه و مناطق بیابانی آن نیست. بلکه در سایر نقاط جهان هم مساله رابطه و تاثیر #آب و #تمدن قابل بررسی است. شاید بسط این ایده که #تمدن و #جامعه_ایرانی ربط معناداری با مساله آب دارد و ارائه مطالعات تطبیقی در این عرصه که نشان بدهند چگونه برهم خوردن این رابطه تعادل میان جامعه و منابع آب، نه تنها #بحران‌ساز که در بسیاری موارد یک تمدن را نابود کرده و از بین برده، بتواند تلنگری به ذهن خمار ایرانی در مواجهه با بحران آب باشد. یکی از منابع قابل توجه در این زمینه که میتواند دانش تطبیقی خوبی در مورد تمدن ها و منابع آب به ما بدهد، کتابِ «لیزا لوسرو» با عنوان "آب و مناسک: ظهور و سقوط حاکمان کلاسیک مایا" که در سال 2006 منتشر شده است، می‌باشد. 🔸#لیزا_لوسرو دراین کتاب ایده اصلی‌اش در حیطه #تمدن‌های_مایا آنست که میان آنها، میزان اتکا به آب و میزان منابع آب که در اختیار حُکام هست، تاثیر مستقیمی بر گستره و نقوذ #قدرت_سیاسی آنها دارد. در مناطق مختلف مایاها، کاخ‌ها و بناهای بزرگی که ساخته شده‌اند، دراصل حوزه‌های رقابتی‌ای بوده‌اند که مردم را در فصول خشک حول یک مرکز قدرت جمع می‌کردند. مناسبت‌های جمعی و سیاسی که مایاها داشتند، به تدریج متأثر از کمبود فصلی آب در جنگل‌های پیرامون آن منطقه شد. مساله آب نه تنها اسکان مردم بلکه نحوه کشاورزی آنها را نیز تحت تاثیر قرار داد. به تدریج مایاها، از نواحی ساحلی و رودخانه‌ای به نواحی مرکزی‌تر رفتند، جایی که زمین‌های بیشتری برای کشاورزی بود، اما آب‌های سطحی به اندازه کافی وجود نداشت. به تدریج مراکز قدرتی در این نواحی جدید سکونت و کشاورزی شکل می‌گیرد و معماری‌های سیاسی برای صاحبان قدرت برپا شده و آیین‌های سیاسی و مذهبی در آنها برگزار می‌شدند. این تحول در حدود هزار سال قبل از میلاد رخ داده بود. اما خشکی‌های چهار الی پنج ماهه‌ای که در آن مناطق بود، دشواری‌هایی را بوجود آورد. به تدریج تکنولوژی آب انبارهایی برای گردآوری و ذخیره‌سازی آب برای ایام کم آبی ابدع شد و رواج یافت. با افزایش جمعیت تحت سلطه هرحاکم، این تکنولوژی پیچیده‌تر و وسیع‌تر می‌شد تا توان رفع نیازهای جمعیت بیشتری را داشته باشد. صاحبان آب و منابع آن، توانستند قدرت بیشتری را بواسطه مساله توزیع و ذخیره سازی آب بدست آورند. 🔸ترجمه و نشر این کتاب در ایران می‌تواند شناخت تطبیقی در خصوص #مسائل_آب و #فرازوفرود_تمدن‌ها را برای مطالعه علاقه‌مندان به این موضوع فراهم کند. 🔹عنوان انگلیسی کتاب: Lucero, J. Lisa (2006) Water and Ritual: The Rise and Fall of Classic Maya Rulers; University of Texas Press ا-------------------------------------------ا 🔻کانالِ «به‌سوی تمدن نوین اسلامی» را در پیام‌رسان‌های زیر دنبال کنید: #ایتا↙️ https://eitaa.com/tamadone_novine_islami #بله↙️ http://ble.im/tamadone_novine_islami #سروش↙️ http://sapp.ir/tamadone_novine_islami #تلگرام↙️ https://telegram.me/tamadone_novine_islami