🌾 نیت و اصول فقه التربیة 🌱 یکی از موارد اختلافی و بحث برانگیز علم اصول موضوع #تجری است. عده ای گویند اگر شخص بداند که کاری را خداوند میخواهد اما انجام ندهد، سپس بفهمد که درست نفهمیده و اصلا خداوند آن را واجب نکرده بود، عقاب میشود و عده ای دیگر نیز میگویند که عقاب نمیشود. 🌱 عده ای که میگویند عقاب میشود دلیلشان این است که بالاخره به آنچه که میدانسته عمل نکرده و به نوعی نافرمانی نموده و نوعی بی مبالاتی داشته، علاوه بر این روایات متواتری که اهمیت #نیت را مورد اشاره قرار داده و بلکه تصریح کرده نیز به دلایل خود اضافه میکنند. 🌱 آن عده نیز که قائل به عدم عقابند میگویند که هرچه باشد بالاخره در خارج گناهی روی نداده و در واقع این شخص، خلافِ خواست مولا کاری را انجام نداده است. این عده نیز روایات رفع قلم و امثال آن را به دلایل خود اضافه میکنند. 🌱 اما وجه جمع این دو نظر و دلایل آن ها را #امام_خمینی رحمة الله علیه در انوار الهدایة بیان میفرمایند و آن این است که عده ای که قائل به عقابند در واقع آن عقابی که مد نظرشان است عقاب در جهنم اخلاق و عقاید است نه جهنم اعمال و آن دسته از کسانی که قائل به عدم عقابند عقاب در جهنم اعمال مورد ملاحظه اشان میباشد. 🌱 لذا هر دو گفته در جای خود درست است لکن قول صحیح تر قول کسانی است که قائل به عدم عقابند چرا که علم اصولِ موجود ناظر بر فقه مرسوم است و فقه مرسوم نیز همان فقه الحکام میباشد و آن نیز ناظر به وضع قوانین و احکام عملیه است. پس طبیعتا در وادی عمل صحبت میکند و اولا و بالذات کاری به عقاید و اخلاق درون شخص که هنوز ظهور عملی و اجتماعی پیدا نکرده ندارد مگر در بعضی موارد خاص. 🌱 این پنجره از نگاه، همان پنجره ای است که امام صادق علیه السلام نیز در حدیث هشتم از باب هجدهم کتاب ایمان و کفر اصول کافی بدان اشاره مینمایند. «و الاحکام تجری علی القول و العمل {لا علی النیة}». این جمله شریف از امام صادق علیه السلام از کلیدی ترین قواعدی است که میتوان با آن به تولید #اصول_فقه_های_مضاف پرداخت. چرا که لازمه پرداختن به اصول فقه های مضاف شناخت درست اصول فقه الاحکام رایج است. 🌱 میتوان اینگونه نوشت که در وادی مورد بحث ما که #فقه_التربیة باشد، احکام یا به عبارت بهتر دستور العمل های تربیتی تجری علی القول و العمل و النیة. یعنی یکی از فرق های مبنایی که اصول فقه التربیة با اصول فقه الاحکام دارد در این است که در اولی برای عقاب و ثواب و یا به عبارت بهتر تشویق و تنبیه، #نیت نیز علاوه بر عمل شخص مورد مداقه قرار میگیرد و برای خود ملاک مستقلی است. اما در دومی یعنی اصول فقه الاحکام، نیت این جایگاه را ندارد و عمل و قول مورد لحاظ هستند. @andishevarzi