💠 چرا عبادات را تکرار میکنیم؟ (با رویکرد فقه التربیه) 🍁 چرا عبادات را #تکرار میکنیم؟ چرا علمای اخلاق و اهل عرفان، مداومت بر عمل را لازمه طی طریق میدانند؟ چرا ابقای بر عمل از خود عمل مهمتر است؟ 🍁 اهل شریعت ظاهره میگویند به خاطر اینکه بالاخره انسان #عادت میکند و این عادت باعث سهل شدن انجام آن عبادت میشود، مثل اینکه کسی عادت کند صبح ها زودهنگام بیدار شود، گرچه اولش سخت است لکن بعد از مدتی برایش راحت میشود. در نتیجه با انرژی کمتر، ثواب بیشتر میبرد. 🍁 اندیشمندان روانپژوه بر این باورند که تکرار یک عمل آن هم در هنگامه ای خاص، انسان را عادت به #نظم میدهد و این نظم در حیطه ای خاص باعث ایجاد روحیه نظم مداری در شخص شده و نظمش به حیطه ها و فعالیت های دیگر سرایت پیدا میکند. 🍁 بعض اهالی عرفان بر آنند که تکرار عمل در زمانی خاص و ملزم ساختن خود به این کار باعث گسستن #تعلق به دنیا میشود، چرا که اگر بخواهد مثلا هر روز نماز های پنجگانه را سر وقت بخواند لازمه اش رها کردن کاری است که در حال انجام است و طبیعتا دوستش دارد، این رها کردن، ملازمی قلبی دارد و آن کم کردن تعلق انسان به دنیا و دلبستگی های دنیایی است. 🍁 علمای اخلاق نیز میگویند که این تکرار مثلا روزانه باعث نوعی #تذکر به انسان میشود. انسان با همین تذکرات است که تلنگر خورده و به راه راست میماند. همین تکرار اذکار و اسامی الهی در زدودن غفلت از پیکره روح انسانی تاثیر بسزایی دارد. 🍁 همه اینها درست است اما حدیثی در کافی شریف وجود دارد که تکرار عمل را برای خالص شدن عبادت میداند. در این حدیث امام صادق علیه السلام میفرمایند که ابقای بر عمل یا همان تکرارِ آن، از خود عمل برتر است به شرط اینکه این تکرارِ عمل باعث #اخلاص در عمل شود. 🍁 به عبارتی یعنی انسان در تکرار عبادات و اعمال حسنه باید به این نکته توجه کند که این تکرار برای آن است که همین عملی که مثلا روزانه انجام میدهد، هر روز خالص تر از دیروز باشد. لذا تمرکز انسان باید روی #کیفیت عبادات برود نه فقط کمیت آن. 🍁 کیفیت عبادات در فقه مرسوم زیاد مورد توجه نیست، چرا که اصلا شان این فقه، تمرکز بر کیفیات نیست بلکه به کمیات کار دارد و ظاهر اعمال. آنچه مربوط به کیفیت اعمال میشود در #فقه_السلوک یا #فقه_التربیه مورد اعتناست. لذا این روایت شریف را باید با دید فقه التربیتی نگاه کرد. 🍁 فرقی که فقه التربیه با #فقه_الاحکام دارد آن است در فقه الاحکام آنچه مهم است ظاهر اعمال است و در فقه التربیه باطن اعمال. به عبارتی فقه الاحکام ناظر به عمل است و فقه التربیت ناظر به #قلب. لذا بالا بردن کیفیت عبادات و اعمال صالحه (احسن عملا) به معنای فراوانی اعمال (اکثر عملا) نیست بلکه به گفته امام صادق علیه السلام به معنای تصحیح نیت پشت پرده اعمال و اخلاص عمل (اصوب عملا) است. 🍁 پس اگر میخواهیم عبادات و اعمال ما به جایی برسند باید چشممان را از جبین ظاهر اعمال بیرون آورده و آن را به افق های باطنی و روحی و کرانه های قلبی بدوزیم. باید حالات قلبمان را در لحظه لحظه انجام عبادات و اعمال مطالعه کرده و غلط هایش را بگیریم. باید پا را در وادی ریاضت ها و تمرین های قلبی وارد کنیم. باید لطافت و قساوت روح خود را هر روز اندازه بگیریم. 🍁 خلاصه اینکه انسان جدای از مراقبه مرسوم، باید #مراقبه ای نیز در عبادات و اعمال حسنه داشته باشد. یعنی مراقبه اش فقط این نباشد که این گناه را انجام داد و یا آن کار نیکو را رقم زد. بلکه باید به کیفیات اعمال و نیات پشت صحنه آن و اخلاصی که پشتیبان عمل است چشم بدوزد و حال و احوال قلب خود را مورد مداقه قرار دهد و فقط از اعمال خود حساب نکشد بلکه از #قلب خود نیز حساب کشد. @andishevarzi

🌾 نیت و اصول فقه التربیة 🌱 یکی از موارد اختلافی و بحث برانگیز علم اصول موضوع #تجری است. عده ای گویند اگر شخص بداند که کاری را خداوند میخواهد اما انجام ندهد، سپس بفهمد که درست نفهمیده و اصلا خداوند آن را واجب نکرده بود، عقاب میشود و عده ای دیگر نیز میگویند که عقاب نمیشود. 🌱 عده ای که میگویند عقاب میشود دلیلشان این است که بالاخره به آنچه که میدانسته عمل نکرده و به نوعی نافرمانی نموده و نوعی بی مبالاتی داشته، علاوه بر این روایات متواتری که اهمیت #نیت را مورد اشاره قرار داده و بلکه تصریح کرده نیز به دلایل خود اضافه میکنند. 🌱 آن عده نیز که قائل به عدم عقابند میگویند که هرچه باشد بالاخره در خارج گناهی روی نداده و در واقع این شخص، خلافِ خواست مولا کاری را انجام نداده است. این عده نیز روایات رفع قلم و امثال آن را به دلایل خود اضافه میکنند. 🌱 اما وجه جمع این دو نظر و دلایل آن ها را #امام_خمینی رحمة الله علیه در انوار الهدایة بیان میفرمایند و آن این است که عده ای که قائل به عقابند در واقع آن عقابی که مد نظرشان است عقاب در جهنم اخلاق و عقاید است نه جهنم اعمال و آن دسته از کسانی که قائل به عدم عقابند عقاب در جهنم اعمال مورد ملاحظه اشان میباشد. 🌱 لذا هر دو گفته در جای خود درست است لکن قول صحیح تر قول کسانی است که قائل به عدم عقابند چرا که علم اصولِ موجود ناظر بر فقه مرسوم است و فقه مرسوم نیز همان فقه الحکام میباشد و آن نیز ناظر به وضع قوانین و احکام عملیه است. پس طبیعتا در وادی عمل صحبت میکند و اولا و بالذات کاری به عقاید و اخلاق درون شخص که هنوز ظهور عملی و اجتماعی پیدا نکرده ندارد مگر در بعضی موارد خاص. 🌱 این پنجره از نگاه، همان پنجره ای است که امام صادق علیه السلام نیز در حدیث هشتم از باب هجدهم کتاب ایمان و کفر اصول کافی بدان اشاره مینمایند. «و الاحکام تجری علی القول و العمل {لا علی النیة}». این جمله شریف از امام صادق علیه السلام از کلیدی ترین قواعدی است که میتوان با آن به تولید #اصول_فقه_های_مضاف پرداخت. چرا که لازمه پرداختن به اصول فقه های مضاف شناخت درست اصول فقه الاحکام رایج است. 🌱 میتوان اینگونه نوشت که در وادی مورد بحث ما که #فقه_التربیة باشد، احکام یا به عبارت بهتر دستور العمل های تربیتی تجری علی القول و العمل و النیة. یعنی یکی از فرق های مبنایی که اصول فقه التربیة با اصول فقه الاحکام دارد در این است که در اولی برای عقاب و ثواب و یا به عبارت بهتر تشویق و تنبیه، #نیت نیز علاوه بر عمل شخص مورد مداقه قرار میگیرد و برای خود ملاک مستقلی است. اما در دومی یعنی اصول فقه الاحکام، نیت این جایگاه را ندارد و عمل و قول مورد لحاظ هستند. @andishevarzi

✍ مقاله تحریم اجتماعی ۲ 🔻از جمله کارویژه هایی که لازم است در #فقه_التربیة به آن پرداخته شود، بازخوانی روایات اهل بیت علیهم السلام اما از دریچه دغدغه های تربیتی و ناظر به سؤالات #فقه_التربیتی و نه #فقه_الاحکامی است. 🔻چنانچه فقیهان #فقه_الاحکامی با سؤالات فقهی رو به رو شده و با زیر و رو کردن قرآن و سنت دست به پاسخ آن زده و آرام آرام هم فقه از آب درآمده و هم اصول آن، در #فقه_التربیة نیز باید چنین کاری صورت بگیرد تا هم #فقه_تربیت شکل بگیرد و هم #اصول_فقه_تربیت... 🔻مقاله ذیل با عنوان «تحریم اجتماعی به مثابه روشی تربیتی در قرآن و روایات» که در دو فصلنامه علمی_پژوهشی «#مطالعات_فقه_تربیت» به چاپ رسیده است از این قبیل کار ها و جزو این کارویژه هاست. 🔻این نوع تحریم اجتماعی برای تربیت مردم جامعه، مسئله‌ای است که به کرات در روایات و در ابواب مختلف فقهی آمده است و عبارت از ایجاد نوعی فشار روانی، در بستر اجتماع و در اثر محرومیت‎های خاصی است که برای شخص ایجاد می‎شود. 🔺میتوان از این راهکار تربیتی در بستر تغییر فرهنگی جامعه مخصوصا در این دوران نیز استفاده کرد. در آدرس ذیل میتوانید آن را مشاهده نمایید: http://mft.journals.miu.ac.ir/article_8625.html 🌐@tarbiat_taktiki🌐